Հոկտեմբեր ամիսը յատկանշուած է Թարգմանչաց տօնին առիթով աշակերտութեան հետ շփուելու եւ անոնց պատգամելու մեսրոպաշունչ հայ գիրի մասին կարեւոր հաւաքներով։
Այս տարի եւս, Հ.Կ.Խաչի ազգային վարժարաններու աշակերտները համախմբուեցան եկեղեցիներուն մէջ եւ բարձրաստիճան հոգեւորականի բերանէն լսեցին այն բոլոր պատգամները, որոնք տասնեակ տարիներէ ի վեր որպէս յորդոր եւ առանձնայատուկ նշանակութիւն պարունակող խօսքեր, կը միտին հայ նոր սերունդին մէջ վառ պահել Թարգմանչաց դարերէն մեզի ժառանգուած հայ լեզուին ուսուցման ու պահպահման արժէքը։
Զուգահեռաբար, Արեւելեան Մակեդոնիոյ եւ Թրակիոյ համայնքներուն համար, Թարգմանչաց տօնը այն բացառիկ պահն է, երբ միաժամանակ մեկնարկը կը տրուի տարբեր շրջաններուն մէջ՝ մեղուափեթակի նման գործող միօրեայ հայկական դպրոցներուն։
Վերջերս, ուրախութեամբ կարդացինք վերի շրջանի համայնքներու ընկերային ցանցերու էջերէն, թէ Թարգմանչաց տօնին առիթով կատարուեցաւ բացումը նոր կրթական տարեշրջանին, ուր հոգեւոր հովիւ, ծնողներ, երկսեռ աշակերտներ, Հ.Գ.Խաչի վարչական նուիրեալներ եւ տեղական ազգային մարմիններ ի մի հաւաքուելով, բացառիկ տօնի մը վերածեցին աւանդական ջրօրհնէքն ու ուսուցման շրջանի բացումը։ Հոն էր, որ սոսկ խօսքերէն եւ մաղթանքներէն անդին, աշակերտները եւս մասնակից դարձան կրթական այս տօնախմբութեան՝ իրենց ջանքերով պատրաստուած յայտագիրով մը, որ կը պարունակէր հայ երգի, բանաստեղծութեան եւ մշակոյթի նմուշներ։ Վստահաբար, նոյն ոգիով առաջնորդուած, մօտ օրէն իր դռները պիտի բանայ Թեսաղոնիկէի Հ.Գ.Խաչի Ծաղկոցը։
Տարիէ տարի կրկնուող սովորութիւնը առիթը կու տայ մտածելու Հիւսիսային Յունաստանի համայնքներու կրթական օճախներուն եւ Աթէնքի մէջ գործող մեր վարժարաններուն միջեւ համապարփակ ու ընդլայնուած համագործակցութեան մասին՝ մանկավարժական եւ դաստիարակչական ծրագիրներու լայն տարածման ուղղութեամբ։
Բնականաբար, հեռաւորութեան ազդակը, աշակերտական տարբեր խաւերու առկայութիւնը, կրթական ծրագիրներու եւ ուսուցման այլազանութիւնը, դասագիրքերու տարբերութիւնը լուրջ խոչընդոտներ կրնան սեպուիլ։ Այս խորապատկերին մէջ, նկատի առնելով զանազանութիւններն ու իւրայատկութիւնները, միատեսակ կրթական ծրագիրի մը մասին կարելի չէ մտածել, այլ կարելի է խօսիլ բոլոր վարժարանները գաղութային նոյն կրթական ցանցին մէջ ներառնելու հնարաւորութեան մասին։
Ցանց մը, որ նախ պիտի սատարէ ուսուցիչներու անմիջական ծանօթացման ու շփումին, անոնց վերապատրաստման ծրագիրին, ապագային համար նոր ուսուցիչներ ունենալու պահանջին, կրթադաստիարակչական միջոցներու եւ արդի մանկավարժական ձեւերու ընկալման, փորձառութեան փոխանակումին, որոնք նպատակ պիտի ունենան աւելի զարգացնելու եւ ընդլայնելու հայեցի կրթութեան, հայկական արժէքներու ու ազգային ոգիի փոխանցման ջանքերը։
Առաւել, պէտք է մտածել բոլոր շրջաններու աշակերտութեան իրար շփումի կարելիութիւններուն մասին։ Հեռավար հաղորդակցութեան արդի միջոցները, նոյնիսկ ֆիզիքական հաւաքներու հնարաւորութիւնները, զարգացման խաղերը, յատուկ նիւթերով կազմակերպուած հանդիսութիւնները պիտի ստեղծեն իրար ծանօթացման ներգործական առիթներ, մէկ կողմէն գաղութի պատանեկան խաւերուն մէջ յառաջ բերելու համար ընկերային սերտ կապեր ու մնայուն բարեկամութիւններ, միւս կողմէն՝ պիտի սատարեն հայ լեզուի ու ազգային ոգիի ամրապնդումին նպաստող ընդլայնուած միջոցներու ստեղծման։
Կը թուի թէ, մինչ նման ծրագիրներ շատոնց ի գործ դրուած են Աթէնքի հայ վարժարաններու ուսուցիչներուն եւ աշակերտութեան համար, հիւսիսային համայնքներու կրթական աշխատանքը ցոյց կու տայ, որ իւրաքանչիւր վարժարան ամփոփուած կը մնայ իր հայեցողութեան սահմաններուն մէջ, առանց գաղութային ամբողջական իրականութեան, անոր պատմական ու ընկերային ապրումներուն, կառոյցին ու գործելաձեւին կամ հաւաքական մտածողութեան հետ քայլ պահելու համապարփակ ու համադրուած ուղեցոյց մը ունենալու։
Այս հպանցիկ ու ամփոփ մտածումները կարիքը ունին առաւել խորացման, գաղութային գործօններու օրակարգի սեղանին վրայ քննութեան ու ծրագրումի առարկայ դառնալու եւ ամբողջական ձեւաւորում ստանալու համար։ Յունահայ գաղութի կրթական համակարգը առիթը ունի քայլ պահելու ներկայ իրականութեան ու ապագայի հեռանկարներուն սեւեռող շօշափելի ծրագիրներու հետ։ Կազմակերպական, ազգային եւ բարեսիրական մեր կառոյցները, որոնց առանցքային թիրախը կը հանդիսանայ կրթական կեանքի յարատեւումը, ունին փորձառութիւնը եւ կամքը մտածելու համապարփակ կրթական ամբողջութեան մը մասին, որ պիտի մեկտեղէ հայ նոր սերունդը միաձոյլ իրականութեան մը մէջ։
Ժամանակի պահանջներուն համաձայն, Սփիւռքի վերարժեւորման հրամայականին տակ, մեր հաւաքական կեանքի յարատեւումը հնարաւորութիւն ունի դուրս գալու ընդունուած գործելաձեւէն եւ նոր ուղիներ բանալու։ Նորահաս սերունդի հայեցի կրթական կեանքի այժմէականացումը վերելքի առաջին աստիճանը կը հանդիսանայ։
ԴԻՏՈՂ