Դաշնակի հմայիչ մենակատարում

ՔԵՐՈԲ ԷՔԻԶԵԱՆ

­Բո­լոր հան­դի­սա­տես­նե­րը, ո­րոնք ­Չո­րեք­շաբ­թի, 30 Ապ­րի­լին գտնո­ւե­ցան Ա­թէն­քի հա­մեր­գաս­րա­հը, մէ­կու­կէս ժա­մո­ւան հա­մար ճամ­բոր­դե­ցին յոյն եւ հայ դա­սա­կան ե­րաժշ­տու­թեան երկ­նա­կա­մա­րին վրայ, հմա­յո­ւե­լով ­Հա­յաս­տա­նի տա­ղան­դա­շատ դաշ­նա­կա­հար ­Հայկ ­Մե­լի­քեա­նի մո­գա­կան մատ­նե­րէն։
­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան 110-ա­մեա­կին նո­ւի­րո­ւած բարձ­րո­րակ ե­լոյ­թը, որ կազ­մա­կեր­պո­ւած էր ­Յու­նաս­տա­նի մէջ Հ.Հ. դես­պա­նա­տան կող­մէ, ի մի բե­րաւ ոչ միայն հայ­կա­կան գա­ղու­թի ե­րաժշ­տա­սէր հա­սա­րա­կու­թիւ­նը, այ­լեւ դի­ւա­նա­գի­տա­կան, ռազ­մա­կան եւ ա­կա­դե­մա­կան շրջա­նակ­նե­րու հիւ­րեր, ե­րաժշ­տու­թեան ո­լոր­տի մաս­նա­գէտ­ներ եւ ստո­ւար բազ­մու­թիւն մը։ ­Հայ գա­ղու­թը իր պաշ­տօ­նա­կան ներ­կա­յու­թիւ­նը նշեց թե­մի Ա­ռաջ­նոր­դին, կրօ­նա­կան դա­սին, Ազ­գա­յին վար­չու­թեան եւ միու­թե­նա­կան կա­ռոյց­նե­րու մաս­նակ­ցու­թեամբ։
Ա­նա­յիս Աք­սա­րէ­լեա­նի բա­րի գալս­տեան խօս­քէն ետք, բեմ հրա­ւի­րո­ւե­ցաւ Հ.Հ. դես­պան ­Տիգ­րան Մկրտ­չեան, որ անգ­լե­րէն լե­զո­ւով նախ անդ­րա­դար­ձաւ ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան պատ­մա­կան եւ ի­րա­ւա­կան փաս­տե­րուն, ա­պա բա­ցատ­րեց ե­լոյ­թին խոր­հուր­դը ու ­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան զո­հե­րու յի­շա­տա­կին պա­տիւ ըն­ծա­յե­լու խո­րի­մաստ նշա­նա­կու­թիւ­նը։ Ան յա­տուկ նշեց. «­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան զո­հե­րի յի­շա­տա­կի օ­րը միայն զո­հե­րին չի վե­րա­բե­րում, այն վե­րա­բե­րում է նաեւ վե­րապ­րած­նե­րին: ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան զո­հե­րի յի­շա­տա­կի մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի կազ­մա­կերպ­ման 100-ա­մեա­կից ի վեր վե­րած­նուն­դը հա­մա­րո­ւել է ան­կիւ­նա­քա­րա­յին հաս­կա­ցու­թիւն: ­Վե­րած­նուն­դը թէ՛ հա­յե­րի, թէ՛ յոյ­նե­րի, ինչ­պէս նաեւ Ող­ջա­կի­զու­մից յե­տոյ հրէա­նե­րի պա­րա­գա­յում հա­ւա­սա­րա­պէս կա­րե­ւոր ի­րո­ղու­թիւն է: Ու­ղերձն այն է, որ ցե­ղաս­պա­նու­թիւն ի­րա­կա­նաց­նող­նե­րին չի յա­ջո­ղո­ւել ոչն­չաց­նել մեր ժո­ղո­վուրդ­նե­րին, ո­րոնք ի­րենց ա­րար­չու­թեամբ, ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան գոր­ծու­նէու­թեամբ են ա­պա­ցու­ցու­ցում ի­րենց ներդ­րու­մը հա­մա­մարդ­կա­յին զար­գաց­ման մէջ: Եւ այ­սօ­րո­ւայ մի­ջո­ցառ­ման հիմ­նա­կան մտա­պատ­կե­րը, ու­ղեր­ձը դա է»:
Ա­նո­ւա­նի ա­րո­ւես­տա­գէտ ­Հայկ ­Մե­լի­քեա­նի կա­տա­րու­մը դաշ­նա­կին առ­ջեւ կա­խար­դա­կան տե­սիլ­քի հա­մա­զօր ար­տա­յայ­տու­թիւն մը ե­ղաւ։ ­Մերթ մատ­նե­րու ա­րա­գա­շարժ ե­լե­ւէջ­նե­րով, մերթ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թեան պա­հան­ջած ա­ւե­լի նրբա­գեղ կամ ուժ­գին ար­տա­յայտ­չա­կա­նու­թեամբ, բազ­միցս գնա­հա­տո­ւած դաշ­նա­կա­հա­րը, ա­ւե­լի քան մէկ ժա­մո­ւան հա­մար, իր վրայ կեդ­րո­նա­ցուց բո­լո­րին ու­շադ­րու­թիւ­նը, ա­մէն մէկ հան­դի­սա­տե­սի պրկո­ւած հա­յեաց­քը։
­Կո­մի­տա­սի չորս պա­րե­ղա­նակ­նե­րուն մէ­ջէն, նա­յի­րեան աղ­ջիկ­նե­րու հե­զաճ­կուն պարն էր, որ լե­ցուց բե­մը, իսկ մեր հան­ճա­րեղ ե­րա­ժիշ­տին ե­րեք եր­գե­րը հա­յոց լեռ­նե­րու գով­քը ե­ղաւ՝ շնոր­հիւ ­Մե­լի­քեա­նի մատ­նե­րուն։ Ա­րամ ­Խա­չա­տու­րեա­նի «­Թո­քա­թա»-ն ­տար­բեր աշ­խար­հէ ե­կող ար­ձա­գանգ մըն էր, իսկ ­Կուր­ճիէ­ֆի մե­ղե­դի­նե­րով նրբա­նուշ ե­րանգ­նե­րու հով մը փչեց սրա­հէն ներս։
­Հայ­րե­նի տա­ղան­դա­ւոր ա­րո­ւես­տա­գէ­տը, իր բազ­մա­բե­ղուն ա­րո­ւես­տը ի գործ դրաւ նաեւ յոյն յօ­րի­նող­նե­րու ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րուն վրայ։ ­Քա­լիո­փի ­Ցու­փա­քիի «­Փա­րակ հով», ­Մա­նո­լիս ­Քա­լո­մի­րի­սի «Գի­շե­րա­յին» եւ Եա­նիս Ք­սե­նա­քի­սի ե­րեք եր­գե­րու ներ­կա­յա­ցու­մը յու­նա­կան աշ­խար­հի գոյ­նե­րուն եւ պատ­կեր­նե­րուն տա­րափն էր, որ ­Մե­լի­քեա­նի մատ­նե­րուն մէ­ջէն ստա­ցան շար­ժում ու հե­զու­թիւն, հա­մա­կե­լով սիր­տերն ու ազ­նո­ւաց­նե­լով հո­գի­նե­րը։
­Հարկ է պահ մը կանգ­նիլ նախ­կին յու­նա­հայ ե­րա­ժիշտ ­Յա­րու­թիւն ­Դե­լա­լեա­նի՝ ­Կո­մի­տա­սին նո­ւի­րո­ւած ստեղ­ծա­գոր­ծու­թեան վրայ։ Ան­նա­խըն­թաց էր դաշ­նա­կա­հա­րին կա­տա­րու­մը։ Ան­նա­խորդ է նոյ­նինքն ե­րաժշ­տա­կան յօ­րի­նու­մը, ո­րուն գլխա­ւոր մա­սը լսո­ւե­ցաւ դաշ­նա­կի լա­րե­րու ու­ղիղ դպչու­մով, որ ա­ւե­լի էր քան ստեղ­նա­շա­րի գոր­ծա­ծու­թիւ­նը։ Անդ­րաշ­խար­հի ձայ­նե­րու եւ ե­րանգ­նե­րու հոս­քը բնաւ կանգ չա­ռաւ. ա­նոնց մէ­ջէն կու գար ինք­նին ­Կո­մի­տա­սի ձայ­նը։ ­Մեր անն­ման ե­րա­ժիշ­տին անգ­նա­հա­տե­լի հարս­տու­թեան ոս­կէ մա­նեակ­նե­րու հե­ղեղ մը ե­ղաւ ­Մե­լի­քեա­նի կա­տա­րու­մը։ ­Ծայ­րէ ծայր տի­րող լռու­թեան մէջ, հո­ղին վրայ անձ­րե­ւի շփշփոց­նե­րու փո­թոր­կան­ման մրրիկ մըն էր, որ ա­ւար­տե­ցաւ հան­գիստ ու ան­դորր, կո­մի­տա­սեան վեհ նրբու­թեան մէջ։
­Յայ­տա­գի­րի վեր­ջին կա­տա­րու­մը հայ­րե­նի ե­րաժշ­տա­կան ­Պան­թէո­նի կուռ­քե­րէն՝ Առ­նօ ­Պա­պա­ճա­նեա­նի «­Վեց պատ­կեր­նե­րու» ներ­կա­յա­ցումն էր, որ ամ­բող­ջա­ցուց ­Հայկ ­Մե­լի­քեա­նի մատ­նե­րու մո­գա­կան ա­րո­ւես­տին մա­տու­ցու­մը սրա­հէն ներս։
­Ժո­ղո­վուր­դի խան­դա­վառ ծա­փող­ջոյն­նե­րը վերջ չու­նէին։ ­Տա­ղան­դա­ւոր դաշ­նա­կա­հա­րը քա­նիցս բեմ վե­րա­դար­ձաւ ըն­դու­նե­լու հա­մար ե­րաժշ­տա­սէր հա­սա­րա­կու­թեան գնա­հա­տանքն ու ծաղ­կե­փուն­ջե­րը։ ­Ժո­ղո­վուր­դի շա­րու­նա­կա­կան պա­հան­ջին ըն­դա­ռա­ջե­լով, ան ե՛ւս եր­կու կտոր­նե­րով ամ­բող­ջա­ցուց հմա­յիչ գի­շե­րո­ւան պատ­կե­րը, ո­րուն մէ­ջէն հայ­կա­կան եւ յու­նա­կան դա­սա­կան ե­րաժշտու­թեան գո­հար­նե­րը ցո­լա­ցու­ցին եր­կու ժո­ղո­վուրդ­նե­րու վե­րապ­րու­մի եւ վե­րա­կեն­սա­ւոր­ման խոր կամ­քը։
Ե­լոյ­թի ա­ւար­տին, սրա­հի նա­խա­մու­տին սպա­սող բազ­մու­թիւ­նը ա­ռիթ ու­նե­ցաւ մօ­տէն շնոր­հա­ւո­րե­լու ազ­նիւ ա­րո­ւես­տա­գէ­տը, ո­րուն դիւ­թիչ կա­տա­րում­նե­րը եր­կար ա­տեն պի­տի ար­ձա­գան­գեն մեր հո­գիի ծալ­քե­րուն մէջ։