­Հայ երիտասարդութիւնը՝ ազգային եւ գաղափարական վերակենսաւորման մարտահրաւէրներուն առջեւ

Հ.Յ.Դ. ­­Յու­նաս­տա­նի Ե­րի­տա­սար­դա­կան ­­Միու­թեան 78-րդ ­տա­րե­դար­ձի նշու­մը վա­ղը գի­շեր եւ եր­կու շա­բաթ յե­տոյ յա­ջոր­դող պատ­գա­մա­ւո­րա­կան ժո­ղո­վը ի­րենց ի­մաս­տով շատ ա­ւե­լի ըն­դար­ձակ են, քան կազ­մա­կեր­պա­կան հա­ւաք մը։ Ա­նոնք հարկ է դառ­նան գա­ղա­փա­րա­կան վե­րա­նո­րո­գու­թեան, ինք­նա­ճա­նաչ­ման եւ հա­մախմբ­ման ա­ռիթ, ուր հայ ե­րի­տա­սար­դու­թիւ­նը պի­տի ար­տա­յայ­տէ իր վա­ւե­րա­կան ձայ­նը՝ հա­յու­թեան հա­ւա­քա­կան ու­ղին ձե­ւա­ւո­րե­լու գոր­ծըն­թա­ցին մէջ։
­­Յու­նա­հայ գա­ղու­թը, իր պատ­մա­կան ան­ցեա­լով եւ ներ­կայ մար­տահ­րա­ւէր­նե­րով, ու­նի կա­րե­ւոր մաս­նակ­ցու­թիւն հայ ժո­ղո­վուր­դի ընդ­հան­րա­կան պայ­քա­րին մէջ։ Ինչ­պէս միշտ, այդ ա­ռա­քե­լու­թեան կեդ­րո­նա­կան շար­ժիչ ու­ժը պի­տի ըլ­լայ ե­րի­տա­սար­դու­թիւ­նը, որ պի­տի գի­տակ­ցի իր դե­րին, պի­տի հա­ւա­տայ իր ձայ­նին եւ պի­տի ստանձ­նէ իր գա­ղա­փա­րա­կան պար­տա­ւո­րու­թիւ­նը։
Այ­սօ­րո­ւան ե­րի­տա­սար­դու­թիւ­նը կը դի­մագ­րա­ւէ ան­նա­խա­դէպ մար­տահրա­ւէր­ներ՝ հա­մաշ­խար­հայ­նաց­ման, սպա­ռո­ղա­կան մտա­ծո­ղու­թեան եւ ըն­կե­րա­յին հար­թակ­նե­րու պար­տադ­րած ե­սա­կեդ­րոն ա­ռանձ­նաց­ման ի­րա­կա­նու­թեան մէջ։ Երբ տե­ղա­կան ըն­կե­րա­յին կեան­քը կը պար­տադ­րէ յար­մա­րում, երբ ժա­մա­նա­կա­կից մտա­ծո­ղու­թիւ­նը կը շեշ­տէ ան­հա­տա­կան հա­ճոյ­քը եւ ժա­մա­նա­կա­ւոր յա­ջո­ղու­թիւ­նը, հայ ե­րի­տա­սար­դը կը գտնո­ւի բարդ հա­կադրու­թեան մէջ իր ար­մատ­նե­րուն եւ մի­ջա­վայ­րին մի­ջեւ։ ­­Շա­տեր կը հե­ռա­նան հայ կեան­քի ազ­գա­յին, մշա­կու­թա­յին, քա­ղա­քա­կան եւ գա­ղա­փա­րա­կան դաշ­տե­րէն, ո­րոնք ցոյց պի­տի տա­յին ինք­նավս­տա­հու­թեան, պատ­կա­նե­լիու­թեան եւ հայ­րե­նա­ճա­նաչ­ման ու­ղին։
Այս պայ­ման­նե­րուն տակ, ինք­նու­թեան պահ­պա­նու­մը պէտք է վե­րա­ծո­ւի գի­տակ­ցա­կան պայ­քա­րի։ Այս­տեղ է, որ ինք­նին Հ.Յ.Դ. Ե­րի­տա­սար­դա­կան ­­Միու­թեան եւ ընդ­հան­րա­պէս մեր քա­ղա­քա­կան ու հա­սա­րա­կա­կան կա­ռոյց­նե­րու պար­տա­կա­նու­թիւ­նը կը դառ­նայ վճռա­կան։ ­­Կա­րե­ւոր է չդի­տել ե­րի­տա­սար­դու­թիւ­նը իբ­րեւ կա­տա­րող տարր մը, այլ՝ իբ­րեւ խորհր­դա­տու, գա­ղա­փար ստեղ­ծող եւ ուղ­ղու­թիւն տո­ւող ուժ։ ­­Պէտք է լսե­լի դարձ­նել ե­րի­տա­սար­դու­թեան ձայ­նը իբ­րեւ հա­ւա­քա­կան կամ­քի եւ գա­ղա­փա­րա­կան շար­ժու­մի ար­տա­յայ­տու­թիւն։ ­­Հայ ե­րի­տա­սար­դու­թիւ­նը ու­նի՛ խօսք, ու­նի՛ տե­սա­կէտ. ա­նոնք պէտք չէ ան­տե­սո­ւին կամ շրջան­ցո­ւին։ ­­Նոր սե­րուն­դը պէտք է դառ­նայ հայ կեան­քի հա­մա­տեղ կեր­տո­ղը՝ ներգ­րա­ւո­ւած կազ­մա­կեր­պա­կան ո­րո­շում­նե­րու, նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րու եւ ազ­գա­յին ռազ­մա­վա­րա­կան պատ­կե­րա­ցում­նե­րու ձե­ւա­ւոր­ման մէջ։
­­Ներգ­րաւ­ման ու­ժը պէտք է կեդ­րո­նա­նայ հա­յա­պահ­պան­ման եւ հայ­րե­նա­ճա­նաչ­ման վրայ։ ­­Միա­ժա­մա­նակ, հայ ե­րի­տա­սար­դը պէտք է շա­ղա­խո­ւի կազ­մա­կեր­պա­կան եւ գա­ղա­փա­րա­կան հա­մո­զում­նե­րուն մէջ։ ­­Հարկ է ա­նոր առ­ջեւ ու­ղի­ներ բա­նալ՝ մտա­ծե­լու քա­ղա­քա­կա­նօ­րէն, ըմբռ­նե­լու հա­մա­հայ­կա­կան մար­տահ­րա­ւէր­նե­րը, հասկ­նա­լու հայ­րե­նի­քի անվ­տան­գա­յին ու պե­տա­կա­նա­կան լուրջ խնդիր­նե­րը եւ զգա­լու իր մաս­նակ­ցու­թիւ­նը որ­պէս ան­մի­ջա­կան ի­րա­կա­նու­թիւն։ ­­Հայ­րե­նա­ճա­նա­չու­մը պէտք է վե­րա­ծո­ւի գի­տակ­ցա­կան պար­տա­կա­նու­թեան, ա­ռանց սահ­մա­նո­ւե­լու սոսկ զբօ­սաշր­ջա­յին խան­դա­վա­ռու­թեան ամ­փոփ շրջա­գի­ծին մէջ։
Հ.Յ.Դ. Ե­րի­տա­սար­դա­կան ­­Միու­թիւ­նը, իր ա­ռա­քե­լու­թեամբ, պէտք է դառ­նայ հայ գա­ղա­փա­րա­կան կեան­քի հիմ­նա­քա­րը ­­Յու­նաս­տա­նի մէջ հա­սակ նե­տող նոր սե­րուն­դին հա­մար։ Ան պէտք է ըլ­լայ այն դարբ­նո­ցը, ուր պի­տի կազ­մո­ւին մտա­ծո­ղու­թիւն, ար­ժէք­ներ եւ քա­ղա­քա­կան նա­խա­ձեռ­նու­թիւն։ Ե­րի­տա­սարդ­նե­րը պէտք է զգան, որ ի­րենց ձայ­նը անհ­րա­ժեշտ է։ Այս մի­տու­մով, հրա­մա­յա­կան կը դառ­նայ մշա­կել այն­պի­սի դաս­տիա­րակ­չա­կան եւ գա­ղա­փա­րա­կան արթ­նաց­ման ծրագ­րեր, ո­րոնք ի­րար պի­տի միաց­նեն կրթա­կան, մշա­կու­թա­յին եւ քա­ղա­քա­կան բա­ղադրիչ­նե­րը։ Ըն­կե­րա­յին հա­ւաք­ներ, զրոյց­ներ, գի­տա­կան դա­սա­խօ­սու­թիւն­ներ ու քննար­կում­ներ, քա­ղա­քա­կան եւ մշա­կու­թա­յին շփում­ներ, ցու­ցա­կան ար­տա­յայ­տու­թիւն­ներ, բա­նա­կում­ներ, ի­րենց ներ­գոր­ծող տա­րո­ղու­թեամբ պէտք է դառ­նան գի­տակ­ցու­թեան արթ­նաց­ման մի­ջոց­ներ։ ­­Պէտք է մտա­ծել հա­ւա­քա­բար, թէ ինչ­պէս ներ­կայ ե­րի­տա­սար­դը պի­տի վե­րագտ­նէ իր քննա­կան մտա­ծո­ղու­թիւ­նը, խո­րա­սու­զո­ւի հա­յոց պատ­մու­թեան ու­սում­նա­սի­րու­թեան մէջ, ծա­նօթ դառ­նայ հայ­րե­նի­քի ներ­կայ ի­րա­կա­նու­թիւն­նե­րուն եւ վե­րագտ­նէ իր կա­պը ­­Հայ դա­տի ու հա­մա­հայ­կա­կան պա­հան­ջա­տի­րու­թեան հետ։
Ե­րի­տա­սար­դա­կա­նի հիմ­նադ­րու­թեան նշու­մը եւ յա­ջոր­դող պատ­գա­մա­ւո­րա­կան ժո­ղո­վը պէտք չէ դառ­նան միայն ըն­թա­ցիկ զար­գա­ցում­նե­րու հանգ­րո­ւան­ներ, այլ՝­վե­րա­ծո­ւին գա­ղա­փա­րա­կան վե­րած­նուն­դի։ ­­Հայ ե­րի­տա­սար­դու­թիւ­նը պէտք է դառ­նայ մեր ժա­մա­նակ­նե­րու բա­րո­յա­կան չա­փա­նի­շը՝ վե­րագտ­նե­լով իր դի­մա­գի­ծը, վե­րա­միա­նա­լով իր ար­մատ­նե­րուն եւ ա­ռաջ­նոր­դո­ւե­լով հա­ւատ­քով, գի­տակ­ցու­թեամբ ու գոր­ծուն ներգ­րա­ւու­մով։
Ե­թէ հա­յու­թեան ա­պա­գան պէտք է կեր­տո­ւի միաս­նա­կան կամ­քով, ա­պա այդ կամ­քը պի­տի հնչէ նաեւ ե­րի­տա­սարդ շրթունք­նե­րուն վրայ։ ­­Հայ ե­րի­տա­սար­դի վա­ւե­րա­կան ձայ­նը ար­ժա­նի է լսո­ւե­լու. ա­նոր շուրջ պէտք է կա­ռու­ցո­ւի գա­ղու­թի յա­րա­տե­ւու­մը։
Այս ճա­նա­պար­հին սկիզ­բը պէտք է ո­րո­նել Հ.Յ.Դ. ­­Յու­նաս­տա­նի Ե­րի­տա­սար­դա­կան ­­Միու­թեան գա­ղա­փա­րա­կան հար­թա­կին վրայ։