ԴԱՆԻԷԼ ՔՀՆՅ. ԳԱԼՕՂԼԵԱՆ
Հայ առաքելական սուրբ եկեղեցին քառասնօրեայ մեծ պահոց շրջանին կը պահէ գեղեցիկ աւանդութիւն մը, որ կը կոչուի Միջինք։
Այս տարի, հայոց եկեղեցին Միջինքը պիտի տօնէ 26 Մարտին։
Միջինքը Մեծ Պահքի 24-րդ օրն է, որ չորրորդ շաբթուան Չորեքշաբթի օրուան կը զուգադիպի: Ան եկեղեցական տօնացոյցին մէջ չէ նշուած իբրեւ տօն, սակայն հայկական աւանդական կենցաղին մէջ շատ տարածուած է: Այդ օրը եկեղեցւոյ խաղաղական ժամերգութեան ընթացքին կ՚երգուի յատուկ շարական մը, որ կը կոչուի ստեղի։
Միջինքի օրը պահքը չի լուծուիր, այլ կը պահուի նոյն խստութեամբ: Մեծ պահքի ընթացքը քիչ մը մեղմելու համար հայոց կենցաղին մէջ ընդունուած էր Միջինքի ծէսը։
«Միջինք» բառը եկեղեցական յատուկ իմաստ մը չունի, այլ պարզապէս կը յիշեցնէ մեզի, որ քառասնօրեայ պահեցողութեան կիսուն հասանք, նաեւ այդ օրը երկարատեւ պահքի շրջանին կէսը նուաճած ըլլալու աւետումն է, եւ այս առիթ մըն է քննելու մեր անձերը եւ տեսնելու թէ ինչպէ՛ս անցուցինք քառասնօրեայ պահեցողութեան առաջին կէսը։ Իսկ անոնք, որոնք տակաւին նկատի չեն ունեցած ապաշխարութեան շրջանը, անոնց համար եւս միջինքը վերականգման եւ հոգեւոր ու ֆիզիքական ուժի ամրապնդման առիթ մըն է։
Նաեւ մեզ կը յիշեցնէ, թէ Մեծ Պահոց մնացեալ կէսը դարձեալ առիթ է հոգեւոր վարժութիւններ կատարելու, մասնակցելով Արեւագալի, Խաղաղական եւ Հանգստեան ժամերգութիւններու արարողութեանց, վերանորոգելու եւ զօրացնելու մեր հաւատքն ու աղօթական կեանքը, որպէսզի շարունակենք մեր քառասնօրեայ պահեցողութեան ճանապարհորդութիւնը եւ պատրաստուինք դիմաւորելու մեր Տիրոջ Յիսուս Քրիսոսի հրաշափառ Յարութեան տօնը։
Ժողովրդական աւանդութեան համաձայն՝ Միջինքին սովորութիւն դարձած է Պահքի ճաշով ընկերային պահ մը վայելելու, խնդութեան սեղան մը պատրաստելով եւ ընտանիքի անդամները զիրար քաջալերելով ուրախանալու։ Այդ օրը, հայ տանտիկինները բաղարջով պահքի գաթա կը պատրաստեն, նաեւ կը կոչեն միջնաբաղջ, կլոճ, հարեգիլ, միջնակ լոճ, որուն մէջ մետաղադրամ, արծաթեայ խաչ, լուպիա, փոքրիկ թղթիկներու վրայ գրուած սաղմոսներ կը դնեն եւ կը բաժնեն տան բոլոր անդամներուն։ Անոր որուն գաթային մէջէն պիտի ելլէ մետաղադրամը, ուլունքը կամ արծաթեայ խաչը, յաջողութիւն կը սպասէ ողջ տարուան ընթացքին, իսկ եթէ դանակը դպչի մետաղադրամին կը նշանակէ յաջողութիւնը ամբողջ ընտանիքինն է:
Նաեւ աւանդութեան համաձայն եթէ նշանուած զոյգեր ըլլան, փեսացուն նուէրներ կ՚ուղարկէ իր հարսնացուին, եւ ապագային միասին երջանիկ կեանք ունենալու յոյսերով լեցուած բարեմաղթութիւններ կը փոխանակեն իրար։
* Միշտ պահենք մեր հաւատքը մաքուր։
* Իմաստութեամբ ու համբերութեամբ շարունակենք։
* Ջերմութեամբ լեցնենք մեր սրտերը։
* Իրար հանդէպ ըլլանք միշտ բարի։
* Նուիրումով անցընենք Պահքի ճանապարհը։
* Քրիստոսի սիրով ու խաղաղութեամբ զօրանանք ու հասնինք սուրբ Յարութեան։