­Յու­նա­հա­յու­թիւ­նը խիտ շար­քե­րով յար­գեց ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան նա­հա­տակ­նե­րու ան­մառ յի­շա­տա­կը

­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան 110-րդ ­տա­րե­լի­ցի նշու­մը հա­մախմ­բեց բո­վան­դակ յու­նա­հա­յու­թիւ­նը՝ Ա­թէն­քի, ­Թե­սա­ղո­նի­կէի, Ք­սան­թիի եւ ­Քա­լա­մա­թա­յի մէջ, ուր ա­մէն տա­րո­ւան նման եւ ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան յար­գան­քի պաշ­տօ­նա­կան նշու­մը պե­տա­կան օ­րէնսդ­րու­թեան մաս կազ­մե­լու հան­գա­ման­քին հա­մա­ձայն, տե­ղի ու­նե­ցան ո­գե­կո­չա­կան քա­ղա­քա­կան ե­լոյթ­ներ։
Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բի եւ շրջան­նե­րու մարզ­պե­տա­րան­նե­րուն հա­մա­կազ­մա­կեր­պու­թեամբ, ո­գե­կո­չա­կան ե­լոյթ­նե­րը միախմ­բե­ցին մեծ թի­ւով հայ­րե­նա­կից­ներ, այ­լեւ յատ­կան­շա­կան ե­ղաւ յոյն պե­տա­կան, քա­ղա­քա­կան, զի­նո­ւո­րա­կան, դի­ւա­նա­գի­տա­կան եւ ա­կա­դե­մա­կան անձ­նա­ւո­րու­թիւն­նե­րու ներ­կա­յու­թիւ­նը, ո­րոնք հան­դէս ե­կան զօ­րակ­ցա­կան խօս­քե­րով եւ դա­տա­պար­տե­ցին ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան եւ Ար­ցա­խի հա­յա­թափ­ման ո­ճիր­նե­րը, որ­պէս կրկնում նոյն ցե­ղաս­պա­նի՝ ան­պատ­ժե­լի մնա­ցած ան­մարդ­կա­յին վար­քա­գի­ծին։

Քաղաքական տպաւորիչ ելոյթ Աթէնքի մէջ

­Կի­րա­կի, 27 Ապ­րիլ 2025-ին ա­ռա­ւօ­տուն, Ա­թէն­քի «Աք­րո­փոլ» ըն­դար­ձակ սրա­հը ո­ղո­ղո­ւե­ցաւ ա­մէն տա­րի­քի հայ­րե­նա­կից­նե­րով, ո­րոնք ի­րենց յար­գան­քի խո­նար­հու­մը կա­տա­րե­ցին հա­յոց դէմ մե­ծա­գոյն ո­ճի­րի ան­հա­մար զո­հե­րու յի­շա­տա­կին։
Ս­րա­հի մուտ­քին, Հ.Յ.Դ. ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բի պա­տաս­խա­նա­տու ըն­կեր­նե­րը դի­մա­ւո­րե­ցին պաշ­տօ­նա­կան հիւ­րերն ու ժո­ղո­վուր­դը, իսկ Հ.Մ.Ը.Մ.-ի սկաու­տա­կան խում­բը պա­տո­ւի կ­՚առ­նէր ժա­մա­նող անձ­նա­ւո­րու­թիւն­նե­րը։
­Յու­նաս­տա­նի վար­չա­պե­տը եւ կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը ներ­կա­յա­ցուց ար­տա­քին գոր­ծոց փոխ­նա­խա­րար Եան­նիս ­Լո­վեր­տոս, ­Յու­նաս­տա­նի խորհր­դա­րա­նի ա­նու­նով ներ­կայ ե­ղաւ ե­րես­փո­խան եւ նախ­կին նա­խա­րար ­Թա­նոս Փ­լեւ­րիս, Ա­տի­կէի մարզ­պե­տի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Խ­րիս­թի­նա ­Քե­ֆա­լո­յա­նի, Ա­թէն­քի եւ հա­մայն ­Յու­նաս­տա­նի ե­կե­ղեց­ւոյ Ար­քե­պիս­կո­պո­սին ներ­կա­յա­ցու­ցիչ վար­դա­պե­տը, Հն­դիկ ուղ­ղա­փառ ե­կե­ղեց­ւոյ կրօ­նա­ւո­րը։
Ա­նոնց կող­քին էին խորհր­դա­րա­նի բազ­մա­թիւ ե­րես­փո­խան­ներ, Ա­տի­կէի փոխ­մարզ­պե­տեր, ­Փի­րէա­յի, ­Նէա Զ­միռ­նիի եւ ­Թե­սա­ղո­նի­կէի Ամ­պե­լո­քի­փի-­Մե­նե­մե­նիի քա­ղա­քա­պե­տե­րը, ­Յու­նաս­տա­նի զի­նեալ ու­ժե­րու եւ ոս­տի­կա­նու­թեան հրա­մա­նա­տա­րա­կան կազ­մի սպա­ներ, դես­պան­ներ եւ դես­պա­նա­տու­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, հա­մալ­սա­րա­նա­կան դա­սա­խօս­ներ, ­Կար­միր ­Խա­չի, հա­մա­հել­լէ­նա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րու ան­դամ­ներ, հա­մա­պոն­տա­կան եւ ա­սո­րա­կան միու­թիւն­նե­րու նա­խա­գահ­նե­րը, հա­սա­րա­կա­կան միու­թիւն­նե­րու ան­դամ­ներ, ինչ­պէս նաեւ քա­ղա­քա­պե­տա­կան եւ մարզ­պե­տա­կան բազ­մա­թիւ խորհր­դա­կան­ներ։
­Հայ­կա­կան կող­մէն ե­լոյ­թը պա­տո­ւե­ցին Հ.Հ. դես­պան ­Տիգ­րան Մկրտ­չեան, ­Յու­նաս­տա­նի հա­յոց թե­մա­կալ Ա­ռաջ­նորդ Տ. ­Սա­հակ եպս. Ե­մի­շեան, ­Հայ ա­ւե­տա­րա­նա­կան ե­կե­ղեց­ւոյ հա­մայն­քա­պետ վեր. ­Վի­գէն ­Չո­լա­քեան, հո­գե­ւոր դա­սը, Ազ­գա­յին վար­չու­թեան ա­տե­նա­պետ ­Թագ­ւոր ­Յո­վա­կի­մեան եւ ան­դամ­նե­րը, Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի ­Կեդր. կո­մի­տէի ներ­կա­յա­ցա­ցու­ցիչ ընկ. Հ­ռիփ­սի­մէ ­Յա­րու­թիւ­նեան եւ ան­դամ­նե­րը, Հ.Կ.­Խա­չի, ­Հա­մազ­գա­յի­նի եւ Հ.Մ.ԸՄ.-ի Շր­ջա­նա­յին եւ տե­ղա­կան վար­չա­կան միա­ւոր­նե­րը, Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի Ե­րի­տա­սար­դա­կան եւ ­Պա­տա­նե­կան միու­թիւն­նե­րու ան­դամ­նե­րը, վար­ժա­րան­նե­րու ու­սու­ցիչ­ներն ու ա­շա­կեր­տու­թիւ­նը եւ հա­րիւ­րա­ւոր հայ­րե­նա­կից­ներ։
­Հել­լէն եւ հայ­կա­կան ո­գերգ­նե­րու հնչու­մէն ետք, մե­ծա­դիր պաս­տա­ռին վրայ ցու­ցադ­րո­ւե­ցաւ օ­րո­ւան խոր­հուր­դին հետ առն­չո­ւող տե­սա­նիւթ մը, որ ման­րա­մասն ներ­կա­յա­ցուց ­Հա­յոց ցե­ղասպա­նու­թեան ո­ճի­րը, հաս­նե­լով մին­չեւ Ար­ցա­խի վրայ շղթա­յա­զեր­ծո­ւած 44-օ­րեայ պա­տե­րազ­մը ու ա­նոր ող­բեր­գա­կան հե­տե­ւանք­նե­րը։
­Տե­սա­նիւ­թի պատ­րաս­տու­թիւ­նը եւ ներ­կա­յա­ցու­մը ձեռն­հա­սօ­րէն կա­տա­րեց Ա­լիս ­Ֆու­րուն­ճեան։
­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան նա­հա­տակ­նե­րու յի­շա­տա­կը յար­գող յոտն­կայս լռու­թեան պա­հէն ետք, օ­րո­ւան նա­խա­գահ ընկ. ­Յով­հան­նէս ­Ղա­զա­րեան հան­դէս ե­կաւ հա­մա­պար­փակ խօս­քով մը, ո­րուն մէջ պար­զեց թուրք պե­տու­թեան կող­մէ հայ ժո­ղո­վուր­դի բնաջնջ­ման ծրա­գի­րը եւ ա­նոր հե­տե­ւած մշա­կու­թա­յին ցե­ղասպա­նու­թիւ­նը։
­Խօ­սո­ղը անդ­րա­դարձ կա­տա­րեց Ար­ցա­խի պա­տե­րազ­մին ու ա­նոր հա­յա­թափ­ման մա­սին, ինչ­պէս նաեւ ­Հա­յաս­տա­նի տա­րածք­նե­րու ա­պօ­րի­նի բռնագ­րաւ­ման Ատր­պէյ­ճա­նի կող­մէ։ Ըն­կե­րոջ խօս­քը կու տանք ամ­բող­ջու­թեամբ։
­Բեմ հրա­ւի­րո­ւե­ցաւ ­Յու­նաս­տա­նի ար­տա­քին գոր­ծոց փոխ­նա­խա­րար Եան­նիս ­Լո­վեր­տոս, որ պաշ­տօ­նա­կան խօս­քէն ան­դին, յու­զու­մով անդ­րա­դար­ձաւ իր հա­սակ նե­տած թա­ղա­մա­սին մէջ հայ գաղ­թա­կան սե­րուն­դի զա­ւակ­նե­րու հետ շփման մա­սին, յար­գան­քի իր խօս­քը տա­լով Ա­րե­ւել­քի ցե­ղաս­պա­նո­ւած ժո­ղո­վուրդ­նե­րու կրած չար­չա­րանք­նե­րուն հա­մար։ ­Մաս­նա­ւո­րե­լով իր ու­ղեր­ձը ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան վրայ, նշեց ա­նոր ան­պատ­ժե­լի մնա­լու ի­րո­ղու­թիւ­նը եւ մաղ­թեց, որ տա­րա­ծաշր­ջա­նէն ներս հաս­տա­տո­ւի խա­ղա­ղու­թիւն եւ հա­մա­կե­ցու­թիւն։
­Հայ ժո­ղո­վուր­դի ար­դար դա­տին ու ­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան հան­դէպ յար­գան­քի ար­տա­յայ­տու­թիւն­նե­րով ե­լոյթ ու­նե­ցան ­Յու­նաս­տա­նի խորհր­դա­րա­նի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ ­Թա­նոս Փ­լեւ­րիս եւ Ա­տի­կէի փոխ­մարզ­պետ Խ­րիս­թի­նա ­Քե­ֆա­լո­յա­նի։
­Յու­նաս­տա­նի մէջ Հ.Հ. ար­տա­կարգ եւ լիա­զօր դես­պան ­Տիգ­րան Մկրտ­չեան իր ու­ղեր­ձին մէջ անդ­րա­դարձ կա­տա­րեց ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան ի­րա­ւա­կան ծալ­քե­րուն, ժխտո­ղա­կա­նու­թեան դէմ պայ­քա­րին եւ յա­տուկ մատ­նան­շում ը­րաւ ­Յու­նաս­տա­նի կող­մէ ­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան ճա­նաչ­ման, ինչ­պէս նաեւ դրո­ւա­տեց ­Յու­նաս­տա­նի հետ բա­րե­կա­մա­կան խոր կա­պե­րու առ­կա­յու­թիւնն ու զար­գա­ցու­մը, որ­պէս բախ­տա­կից ժո­ղո­վուրդ։ ­
­Կուռ եւ հա­մար­ձակ ու­ղեր­ձով հան­դէս ե­կաւ Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի Ե­րի­տա­սար­դա­կան միու­թեան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ ընկ. ­Սեր­ճիօ ­Ման­կո­յեան, որ դա­տա­պար­տեց ­Թուր­քիոյ կող­մէ գոր­ծո­ւած ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թիւ­նը եւ Ար­ցա­խի հա­յա­թա­փու­մը, ընդգ­ծե­լով, որ հայ ե­րի­տա­սար­դու­թեան պարտ­քը կը մնայ պայ­քա­րիլ ա­նար­դա­րու­թեան դէմ մին­չեւ վերջ­նա­կան հա­տու­ցում։
­Գե­ղա­րո­ւես­տա­կան յայ­տա­գի­րը հայ մշա­կու­թա­յին գան­ձա­րա­նի նրբա­ճա­շակ ներ­կա­յա­ցում մը ե­ղաւ։ ­Հա­յաս­տա­նէն յատ­կա­պէս հրա­ւի­րո­ւած, օ­փե­րա­յի տա­ղան­դա­ւոր երգ­չու­հի ­Սիլ­վա ­Պետ­րո­սեան եւ յու­նա­հայ հան­րա­յայտ դաշ­նա­կա­հա­րու­հի Ք­րիս­տին ­Թո­քաթ­լեան քաղց­րա­ձայն ե­րանգ­նե­րու ա­լիք­նե­րով հրամ­ցու­ցին «­Հա­ւուն-հա­ւուն», «Ա­սում են ու­ռին», «Ես սա­րէն կու գա­յի» եւ «Կ­ռունկ» ան­զու­գա­կան եր­գե­րը, ո­րոնց մե­ղե­դի­նե­րը լե­ցու­ցին ամ­բողջ սրա­հը եւ խլե­ցին շա­րու­նա­կա­կան ծա­փա­հա­րու­թիւն­ներ։
Ե­լոյ­թի յայ­տա­գի­րին մէջ իւ­րա­յա­տուկ տեղ գրա­ւեց յոյն հան­րա­ծա­նօթ լրագ­րող Խ­րիս­թոս ­Վա­սի­լո­փու­լո­սի ներ­կա­յա­ցու­մը, որ ա­ւե­լի քան քսան տա­րիէ ի վեր յու­նա­կան հե­ռա­տե­սի­լէն կը հրամց­նէ «­Պատ­մու­թեան մե­քե­նան» փաս­տա­վա­ւե­րագ­րա­կան շար­քը եւ կը վա­յե­լէ մեծ ժո­ղովր­դա­կա­նու­թիւն։
­Յար­գե­լի լրագ­րո­ղը խօ­սե­ցաւ Հ.Յ.Դ. ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բին հետ գոր­ծակ­ցու­թեան մա­սին եւ ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան նո­ւի­րո­ւած վա­ւե­րագ­րա­կան տե­սա­նիւ­թի մը պատ­րաս­տու­թեան առն­չու­թեամբ, ո­րու պաշ­տօ­նա­կան ներ­կա­յա­ցու­մը պի­տի կա­տա­րո­ւի 5 ­Մա­յի­սին, «­Քոս­մո­թէ» կա­յա­նի ա­լիք­նե­րէն։ Լ­րագ­րո­ղը խօ­սե­ցաւ իր ու­ղե­ւո­րու­թեան մա­սին դէ­պի ­Հա­յաս­տան, ա­պա տե­սա­նիւ­թի յատ­կան­շա­կան բա­ժին­նե­րու կարճ սփռու­մով տո­ւաւ հա­մա­պատ­կե­րը մօտ մէկ ժամ տե­ւող փաս­տագ­րա­կան աշ­խա­տան­քին։ ­Ջերմ ծա­փա­հա­րու­թիւն­նե­րով, ներ­կայ ժո­ղո­վուր­դի գո­հու­նա­կու­թիւ­նը ակն­յայտ էր եւ գնա­հա­տան­քի նշան մը ե­ղաւ յու­նա­կան հե­ռա­տե­սի­լէն ան­նա­խըն­թաց տե­սա­նիւ­թի պատ­րաս­տու­թեան հա­մար։
Օ­րո­ւան յայ­տա­գի­րը իր գա­գաթ­նա­կէ­տին հա­սաւ Հ.Կ.­Խա­չի ազ­գա­յին «­Ճէ­նա­զեան» միջ­նա­կար­գի եւ «Լ. եւ Ս. ­Յա­կո­բեան» վար­ժա­րա­նի խառն երգ­չա­խում­բի ու նո­ւա­գա­խում­բի ե­լոյ­թով։ Որ­քա՜ն յու­զիչ ու միա­ժա­մա­նակ խրա­խու­սիչ էր պա­տա­նի­նե­րու ե­րե­ւու­մը, ո­րոնք ան­թե­րի եւ հա­մար­ձակ կա­տա­րու­մով ներ­կա­յա­ցու­ցին հայ­կա­կան ժո­ղովր­դա­յին եր­գեր։ Ա­շա­կեր­տու­հի ­Ծի­լա ­Թու­թու­շեա­նի մե­ներ­գը խան­դա­վա­ռու­թեամբ լե­ցուց ներ­կայ հա­սա­րա­կու­թիւ­նը, ո­րուն եր­կար ծա­փող­ջոյ­նը գօ­տեպն­դիչ ար­տա­յայ­տու­թիւն մը ե­ղաւ մեր ե­րի­տա­սարդ կա­տա­րող­նե­րուն հա­մար։
Հան­դի­սա­վա­րի հրա­ւէ­րին հե­տե­ւե­լով, պաշ­տօ­նա­կան հիւ­րե­րը եւ ժո­ղո­վուր­դը մաս կազ­մե­ցին ժո­ղովր­դա­յին տպա­ւո­րիչ քայ­լեր­թին դէ­պի Ան­ծա­նօթ ­Զի­նո­ւո­րի յու­շա­դամ­բա­նը։ Ա­թէն­քի քա­ղա­քա­պե­տա­կան փո­ղե­րա­խում­բի հնչիւն­նե­րուն կը հե­տե­ւէին Հ.Մ.Ը.Մ.-ի սկաու­տա­կան եր­կար շար­քե­րը, ա­ռաջ­նոր­դու­թեամբ ­Յու­նաս­տա­նի, ­Հա­յաս­տա­նի, Ար­ցա­խի եւ Հ.Մ.Ը.Մ.-ի դրօշ­նե­րուն, իսկ մէ­ջընդ­մէջ սկաու­տա­կան նո­ւա­գա­խում­բը եւս նո­ւա­գեց քայ­լեր­թի ե­ղա­նակ­ներ։ Ա­նոնց կը հե­տե­ւէր պաշ­տօ­նա­կան հիւ­րե­րու եւ ժո­ղո­վուր­դի բազ­մա­մարդ թա­փո­րը, իսկ Հ.Յ.Դ. Ե­րիտ. եւ ­Պա­տա­նե­կան միու­թեան ան­դամ­նե­րը պար­զած էին մե­ծա­դիր պաս­տառ­ներ ու դրօ­շակ­ներ։
­Ժո­ղովր­դա­յին եր­թը հա­սաւ ­Յու­նաս­տա­նի խորհր­դա­րա­նին առ­ջեւ, ուր կը սպա­սէին ­Յու­նաս­տա­նի ­Զի­նեալ ու­ժե­րու խառն ջո­կատ մը իր պաշ­տօ­նա­կան հա­մազ­գես­տով, ա­ռա­ւել օ­դա­յին ու­ժե­րու մեծ փո­ղե­րա­խում­բը։ Ան­ծա­նօթ ­Զի­նո­ւո­րի յու­շա­դամ­բա­նին շուրջ բո­լո­րո­ւած էին մեծ թի­ւով օ­տար­ներ, ո­րոնք յար­գան­քով հե­տե­ւե­ցան ե­լոյ­թին։
­Յա­ջոր­դա­բար, դափ­նեպ­սակ զե­տե­ղե­ցին ­Յու­նաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հի, վար­չա­պե­տի եւ կա­ռա­վա­րու­թեան, խորհր­դա­րա­նի, զի­նեալ ու­ժե­րու, մարզ­պե­տու­թեան, կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րու, Հ.Հ. դես­պա­նի, պոն­տա­կան եւ ա­սո­րա­կան միու­թիւն­նե­րու, ­Կար­միր ­Խա­չի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը, իսկ դափ­նեպ­սակ­նե­րու եզ­րա­փա­կիչ զե­տե­ղու­մը հայ գա­ղու­թի ա­նու­նով կա­տա­րեց ընկ. ­Լե­ւոն ­Չեր­չեան։
­Յու­զու­մի ան­խառն մթնո­լոր­տի մէջ հնչե­ցին ­Հա­յաս­տա­նի եւ ­Յու­նաս­տա­նի ո­գերգ­նե­րը, մինչ զի­նո­ւոր­ներն ու սկաուտ­նե­րը պա­տո­ւի կանգ­նե­ցան։ ­Յու­զա­կան պա­հը, իր խորհր­դան­շա­կան ու յար­գա­լիր զգա­ցում­նե­րով, հա­մա­կեց բո­լո­րին հո­գի­նե­րը եւ յատ­կան­շեց յար­գան­քի խո­նար­հու­մը մեր մի­լիոն ու կէս նա­հա­տակ­նե­րու յի­շա­տա­կին։
Հ.Յ.Դ. ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բի եւ Ա­տի­կէի մարզ­պե­տա­րա­նին կող­մէ ե­լոյթ­նե­րու շար­քը հա­սաւ իր ա­ւար­տին, վե­րա­նո­րո­գե­լով հայ ժո­ղո­վուր­դի ուխ­տը ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան 110-ա­մեա­կի պա­հան­ջա­տի­րու­թեան հանգ­րո­ւա­նին։