Գիւտ Խաչի տօնը

­Հին աշ­խար­հը խա­չը իբ­րեւ մա­հուան գոր­ծիք կը նկա­տէր։ ­Սա­կայն, Ք­րիս­տո­սի խա­չե­լու­թեամբ խա­չը դար­ձաւ փրկա­գոր­ծու­թեան եւ յաղ­թա­նա­կի խորհր­դա­նիշ։
Այս ­Կի­րա­կի, պի­տի յի­շա­տա­կենք ­Գիւտ ­Խա­չի տօ­նը: ­Մեր կեան­քին մէջ հրա­ւի­րո­ւած ենք կրե­լու խա­չը, վստա­հե­լով եւ ա­պա­ւի­նե­լով ա­նոր զօ­րու­թեան։ Ա­մէն բան սկիզբ կ­՚առ­նէ խա­չակն­քու­մով եւ կ­՚ա­ւար­տի խա­չով: Այս­պի­սով, կ­՚անդ­րա­դառ­նանք այն ա­նու­րա­նա­լի ճշմար­տու­թեան՝ որ խա­չը մեր կեան­քի ան­բա­ժան ու­ղե­կիցն է եւ կը շա­րու­նա­կէ այդ­պէս մնալ։
­Պատ­մա­կա­նօ­րէն, այս տօ­նը կ­՚եր­կա­րի մին­չեւ 4-րդ ­դար: ­Հա­մա­ձայն պատ­մու­թեան, ­Կոս­դան­դիա­նոս կայս­րին մայ­րը՝ ­Հե­ղի­նէ թա­գու­հին, հա­ւա­տա­ցեալ անձ մըն էր: Ան ու­զեց Ե­րու­սա­ղէմ եր­թալ եւ այ­ցե­լել բո­լոր այն վայ­րե­րը, ո­րոնք ­Տի­րոջ ա­նու­նով կնքո­ւած են: Ան փա­փաք յայտ­նեց գտնե­լու ­Տի­րոջ խա­չա­փայ­տը: ­Թա­գու­հին կ­՚ի­մա­նայ, որ հրեայ մարդ մը, ո­րուն ա­նու­նը ­Յու­դա էր, գի­տէր խա­չին ուր ըլ­լա­լը: ­Սա­կայն, ­Յու­դա կը մեր­ժէ բա­ցա­յայ­տել վայ­րին ա­նու­նը: ­Թա­գու­հիին հրա­մա­նով կը բան­տար­կո­ւի եւ ճնշում­նե­րէ ետք կը բա­ցա­յայ­տէ խա­չին տե­ղը, ը­սե­լով թէ ­Գող­գո­թա­յի լե­րան աղ­բե­րուն տակ կը գտնո­ւի:
­Պե­ղում­նե­րէ ետք գտնո­ւե­ցան ե­րեք խա­չեր: ­Թէ ո՞ր մէ­կը փրկչա­կան խաչն էր, չէին գի­տէր: Այդ պա­հուն յու­ղար­կա­ւո­րու­թիւն մը կ­՚անց­նէր ճա­նա­պար­հէն եւ թա­գու­հին հրա­մա­յեց կեց­նել եւ մե­ռեա­լը իր մօտ բե­րել: ­Մե­ռեալ պա­տա­նին մար­մի­նը սկսան դնել խա­չե­րուն վրայ: Եւ զար­մա­նա­լիօ­րէն երբ եր­րորդ խա­չին վրայ դրին պա­տա­նին յա­րու­թիւն ա­ռաւ եւ այդ պա­հուն ճանչ­ցան, թէ որ խա­չա­փայ­տը կը պատ­կա­նէր ­Տի­րոջ: Եւ այս պատ­մու­թեան հի­ման վրայ տօ­նը կո­չո­ւե­ցաւ «­Գիւտ ­Խա­չի» տօն, որ տե­ղի ու­նե­ցաւ 326 թի­ւին:
­Սուրբ ­Խա­չը այ­սօր խոր ի­մաստ ու­նի քրիս­տո­նեա­յին հա­մար. ­Խա­չի զօ­րու­թեան գի­տակ­ցու­թիւ­նը գե­ղե­ցիկ եւ յու­սադ­րող գի­տակ­ցու­թիւն է։ Եւ զօ­րու­թիւ­նը խա­չին թշնա­մին պար­տու­թեան մատ­նե­լու մէջ է:
Ա­մէն քրիս­տո­նեայ դէ­պի ­Գող­գո­թա ել­լե­լու ըն­թաց­քի մէջ է, ուր իր կեան­քով եւ մա­հո­ւամբ, իր զո­հո­ղու­թեամբ պի­տի կա­րո­ղա­նայ ար­դա­րա­նալ, սրբուիլ եւ ար­ժա­նա­նալ Աս­տո­ւա­ծոր­դիին յա­ւի­տե­նա­կան փառ­քին եւ ա­նոր լու­սե­ղէն տե­սու­թեան։ Այս գի­տակ­ցու­թիւ­նը ու­նե­նա­լու հա­մար իր ա­մե­նա­տա­րա­ծուն եւ ա­մե­նա­բո­վան­դա­կա­լից ի­մաս­տով, հրա­ւի­րո­ւած ենք գտնե­լու մեր կեան­քի խա­չը։ Վս­տա­հա­բար, ան ծանր պի­տի ըլ­լայ եւ մենք Աս­տու­ծոյ ո­ղոր­մու­թեամբ եւ մեր ա­ղօթք­նե­րով կը թե­թեւց­նենք զայն:
«­Փառք ­Սուրբ ­Խա­չիդ քո, ­Տէր, ա­լէ­լուիա, ա­լէ­լո­ւիա…»

Անյայտ գրող