Ուր­բաթ՝ 29 ­Նո­յեմ­բեր 2019ի ե­րե­կո­յեան «Πολυχώρος Τέχνης και Σκέψης, οικία Μάνου Χατζιδάκη» սրա­հէն ներս, տե­ղի ու­նե­ցաւ Ք­սան­թիի հայ հա­մայն­քի ար­խիւ­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­մը, ընդգր­կե­լով 1922էն մին­չեւ 2019 ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը:
Այս ներ­կա­յա­ցու­մը կը փաս­տէ նաեւ հայ համայնքի նպաս­տը տե­ղա­կան հա­սա­րա­կու­թեան մէջ վեր­ջին 100 տա­րո­ւայ ըն­թաց­քին:
­Ձեռ­նար­կը նե­րառ­նո­ւած Ք­սան­թի քա­ղա­քի ա­զա­տագր­ման 100ա­մեա­կի ձեռ­նարկ­նե­րու շար­քին:
Այս հսկայ աշ­խա­տան­քը տե­ւեց մէկ տա­րի (­Մա­յիս 2018-­Մա­յիս 2019), կցո­ւե­ցաւ Ք­սան­թի ազ­գագ­րա­կան եւ պատ­մա­կան թան­գա­րա­նի աշ­խա­տանք­նե­րուն, մե­կե­նա­սու­թեամբ «Ս­թաւ­րոս ­Նիար­խոս» հաս­տա­տու­թեան:
­Մաս­նա­գի­տա­կան աշ­խա­տան­քը եւ հսկո­ղու­թիւ­նը կա­տա­րեց տոքթ. ­Ղա­րի­ֆա­լիա ­Թէո­տո­րի­տու՝ Թ­րա­կիոյ հա­մալ­սա­րա­նի դա­սա­խօս: ­Ձեռ­նար­կի բա­ցու­մը կա­տա­րեց ­Թա­ղա­յին խոր­հուր­դի ա­տե­նա­պետ պրն. ­Թագ­ւոր ­Գա­րաօղ­լա­նեան եւ ներ­կա­յա­ցու­մը վե­րոնշեալ փրո­ֆե­սէօ­րը:
­Ներ­կայ էին Ք­սան­թիի փո­խա­տե­նա­պե­տը, յոյն ե­կե­ղեց­ւոյ ներ­կա­յա­ցու­ցի­չը, շրջա­նիս հո­գե­ւոր հո­վիւ՝ ­Յով­հան­նէս վրդ. ­Սաղ­տը­ճեան, քա­ղա­քա­կան անձ­նա­ւո­րու­թիւն­ներ, գա­ղու­թիս կա­ռոյց­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ եւ մեծ թի­ւով հայ եւ յոյն ժո­ղո­վուրդ:
­Մէկ ժա­մէ ա­ւե­լի տե­ւեց ներ­կա­յա­ցու­մը, բազ­մա­թիւ նկար­նե­րով՝ ազ­գա­յին, ե­կե­ղե­ցա­կան, ա­ւան­դա­կան կեան­քէ, յա­րա­բե­րու­թիւն­ներ յու­նա­կան եւ պաշ­տօ­նա­կան գետ­նի վրայ, կա­նո­նագ­րեր միու­թիւն­նե­րու, դպրո­ցի, եւ ար­տօ­նագ­րեր դպրո­ցի գոր­ծու­նէու­թեան՝ երկ­րորդ հա­մաշ­խար­հա­յին պա­տե­րազ­մէն ետք:
­Նաեւ տնտե­սա­կան փաս­տեր, հա­շո­ւեկ­շիռ­ներ, վկա­յա­կան­ներ, հայ եւ օ­տար գրա­կա­նու­թեան գրա­դա­րան, միու­թիւն­նե­րու ձեռ­նարկ­ներ եւ ինչ­պէս տի­կին ­Թէո­տո­րի­տու ը­սաւ, պատ­մա­կան յի­շո­ղու­թիւ­նը կը սա­տա­րէ տե­ղա­կան գի­տակ­ցու­թեան պահ­պան­ման, գոր­ծօն մը, որ անհ­րա­ժեշտ է հա­մաշ­խար­հայ­նաց­ման ար­դիւնք­ներ նո­ւա­ճե­լու հա­մար:

Զ. Ա.