Կիրակի՝ 17 Նոյեմբեր 2019ին, յունահայոց ազգային կեանքի աշխուժութեան զարկերակը զգացուեցաւ Քալամաթայէն, ուր յատկանշական օր մը եւս արձանագրուեցաւ յունահայոց կեանքի տարեգրութեանց մէջ։ Հայոց ցեղասպանութեան հետապնդման համահայկական աշխատանքներուն մէջ յունահայութիւնը եւ ի մասնաւորի՝ Հ.Յ.Դ. Յունաստանի Հայ դատի յանձնախումբը Քալամաթայէն յաւելեայլ լումայ մը եւս նետեց Հայ դատի արդար հետապնդման աշխատնաքներուն գանձանակին մէջ՝ համանուն քաղաքի հրապարակներէն մէկուն վրայ Հայոց ցեղասպանութեան նահատակներու յիշատակին Հայաստանէն բերուած խաչքարի զետեղումով:
Սոյն նախաձեռնութեան մասին անդրադառնալով, պէտք է նշել, որ Քալամաթայի հայ համայնքին փափաքը իրագործելի դարձնողը եղած էր քաղաքի նախկին քաղաքապետ եւ այժմ Փելոփոնիսոսի նահանգապետ Բանայոթիս Նիքաս, որ իր պաշտօնախարութեան շրջանին, քաղաքապետական խորհուրդը կայացուց որոշում, որպէսզի խաչքարը զետեղուի Քալամաթայի հայ համայնքին տրամադրուած «Ս. Նիկողայոս» եկեղեցւոյ հանդիպակաց «Ֆրակոլիմնա» հրապարակին վրայ: Քալամաթայի քաղաքապետարանի կազմակերպչական աշխատանքներուն իրենց կարեւոր սատարը ունեցան Յունահայոց Ազգային վարչութիւնը եւ Հայ դատի յանձնախումբը:
Կիրակի առաւօտեան, Քալամաթայի «Ս. Նիկողայոս» եկեղեցւոյ մէջ մատուցուեցաւ սուրբ եւ անմահ Պատարագ: Պատարագեց Աթէնքի «Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ» մայր եկեղեցւոյ հոգեւոր հովիւ եւ Կրօնական ժողովի ատենապետ Հրայր Ա. քհնյ Նիկոլեան: Ներկայ էին Ազգային վարչութեան ատենապետը եւ անդամներ, Աթէնքի Հ.Մ.Ը.Մ. ի սկաուտները ազգային եւ յունական դրօշներով, եւ Քալամաթայի ժողովուրդին կողքին նաեւ Աթէնքէն ժամանած ստուար թիւով հայորդիներ:
Սուրբ Պատարագի արարողութեան նախագահեց Յունաստանի Հայոց թեմի Առաջնորդ. Գեղամ արք. Խաչերեան: Ներկայ հաւատացեալներուն ուղղած իր պատգամին մէջ, Առաջնորդ Սրբազան հայրը անդրադարձաւ Աւետարանի մէջ պատմուող Յիսուսի Առաքեալներու միջեւ ծագած վէճին, թէ Յիսուսէն ետք ո՞վ պիտի ըլլայ իրենց մեծը: Յիսուս այդ վէճը վճռած էր ըսելով, որ մէկը կ՚ուզէ մեծը ըլլալ պէտք բոլորին սպասաւորը ըլլայ:
Յիսուս ծառայութիւնը իր նուաստ իրավիճակէն վերածած էր առաքինութեան, եսին ծառայութենէն զայն փոխադրած էր Աստուծոյ եւ մարդկութեան նուիրական նպատակներու ծառայութեան: Քրիստոնէական հաւատքի թելադրանքովն է, որ այսօր մենք կը նայինք ազգային կեանքին մեր կատարած կամաւոր եւ սիրայօժար ծառայութեան: Պաշտօններն ու հանգամանգները պատիւ ըլլալէ առաջ եւ վեր՝ պատասխանատուութիւն են եւ ծառայութեան ասպարէզ: Ցեղասպանութեան մարտիրոսներու յիշատակին զետեղուած խաչքարը եթէ յարգանք եւ պատիւ մըն է անոնց նահատակութեան, միաժամանակ մեզի համար յուշարար կոթող մըն է անոնց կտակին հաւատարիմ մնալու եւ մեր ազգային գիտակցութեան ու հաւատարմութեան մէջ անայլայլ մնալու:
Պատարագի աւարտին, հրապարակին վրայ տեղի ունեցաւ խաչքարի բացման հանդիսաւոր հանդիսութիւնը:
Առաջնորդ Սրբազան հօր, Ազգային Վարչութեան, ինչպէս նաեւ Հ.Յ.Դ. Հայ դատի յանձնախումբի ներկայացուցիչի կողքին, ներկայ էին Ֆիլիփփոս վարդապետը, որ կը ներկայացնէր բանաւոր պատճառով քաղաքէն դուրս գտնուող Մեսինիայսի Մետրոպոլիտ Խրիսոսթոմոսը, Փելոփոնիսոսի նահանգապետ Բանայոթիս Նիքաս, Քալամաթայի քաղաքապետ Թանասիս Վասիլոբուլոս, շրջանի երեսփոխաններ եւ քաղաքի պատկան մարմիններու ներկայացուցիչներ: Քաղաքապետարանի հանդիսավարին հրաւէրով խաչքարի բացումը կատարեցին Առաջնորդ Սրբազան հայրը, Ազգային վարչութեան ատենապետ պ. Պօղոս Չոլաքեան, Հայ դատի յանձնախումբի ներկայացուցիչ ընկ. Սերգօ Գափլանեան, Փելոփոնիսոսի նահանգապետը, Քալամաթայի քաղաքապետը եւ Քալամաթայի Թաղական խորհուրդի ատենապետուհի Սոֆիա Մարգարեան, որմէ ետք ողջոյնի խօսքեր արտասանուեցան նահանգապետին, քաղաքապետին, Ազգային վարչութեան, Ֆիլիփփոս վարդապետի եւ Քալամաթայի Թաղական խորհուրդին կողմէ:
Ելոյթի գլխաւոր խօսողն էր Յունաստանի Ազգային ակադեմիոյ գիտաշխատող տոքթ. Իոաննիս Փլեմենոս, որ մանրամասնօրէն անդրադարձաւ Հայոց ցեղասպանութեան պատմական եւ քաղաքական իրողութեան, նշելով, որ Քալամաթայի մէջ կանգնած յուշարձանը կը միացնէ եղբայրակից հայ եւ յոյն ժողովուրդները, միաժամանակ՝ կոթողը կը խորհրդանշէ կոչը համայն մարդկութեան՝ կանխարգիլելու համար ցեղասպանութիւնները։
Խօսքերու աւարտին, կատարուեցաւ դափնեպսակներու զետեղում, ապա հնչեցին Հայաստանի եւ Յունաստանի ոգերգները, յուզումի մթնոլորտի մէջ։
«Համազգային»ի «Նանօր» պարախումբի երկսեռ անդամները ներկայացուցուցին հայկական աւանդական պարեր, մեծապէս խանդավառելով ներկայ հայ եւ յոյն հասարակութիւնը:
Աւարտին, ներկայ ժողովուրդը հիւրասիրուեցաւ շրջանի հայութեան կողմէ պատրաստուած հայկական անուշեղէններու տեսականիներով:
Թղթակից