­Փոքր Ա­սիոյ ա­ղէ­տին եւ հա­յե­րու ներ­կա­յու­թեան ­Յու­նաս­տա­նի մէջ նո­ւի­րո­ւած ե­լոյթ

­Հա­մա­կազ­մա­կեր­պու­թեամբ ­Նի­քէա-­Ռէն­տի քա­ղա­քա­պե­տու­թեան եւ Հ.Յ.Դ. ­Գո­քի­նիոյ «­Վա­րան­դեան» կո­մի­տէին, ­Չո­րեք­շաբ­թի, 2 ­Նո­յեմ­բեր 2022-ի ե­րե­կո­յեան, ­Նի­քէա­յի «­Փո­լի­խո­րոս» հա­մա­լի­րէն ներս տե­ղի ու­նե­ցաւ յա­տուկ ե­լոյթ, նիւթ ու­նե­նա­լով՝ «100 տա­րի ­Փոքր Ա­սիոյ ա­ղէ­տէն ետք. ­Հա­յե­րու 100-ա­մեայ ներ­կա­յու­թիւ­նը ­Նի­քէա­յի մէջ»։
­Ներ­կայ ե­ղան ­Նի­քէա-­Ռէն­տի շրջա­նի քա­ղա­քա­պետ Եոր­ղոս Իոա­քի­մի­տիս, հէլ­լէն խորհր­դա­րա­նի հայ-յու­նա­կան բա­րե­կա­մու­թեան խում­բի նա­խա­գահ, ե­րես­փո­խան ­Տի­միթ­րիս ­Մար­քո­փու­լոս, ինչ­պէս նաեւ քա­ղա­քա­պե­տա­կան ու հա­սա­րա­կա­կան շրջա­նակ­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ ու բազ­մա­թիւ յոյն բա­րե­կամ­ներ։ ­Հայ­կա­կան կող­մէն ներ­կայ ե­ղան շրջա­նի հո­գե­ւոր հո­վիւ Տ. ­Պա­րէտ քհնյ. ­Խա­չե­րեան, Ազ­գա­յին վար­չու­թեան ա­տե­նա­պետ ­Թագ­ւոր ­Յո­վա­կի­մեան, Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի ­Կեդր. կո­մի­տէի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ ընկ. Հ­ռիփ­սի­մէ ­Յա­րու­թիւ­նեան եւ ան­դամ­նե­րը, ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բի ան­դամ­ներ, կո­մի­տէ­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, Հ.Կ.­Խա­չի, Հ.Մ.Ը.Մ.-ի եւ ­Հա­մազ­գա­յի­նի Շրջ. վար­չու­թեանց ան­դամ­ներ, տե­ղա­կան վար­չու­թիւն­նե­րը եւ ստո­ւար թի­ւով հայ­րե­նա­կից­ներ։
Ս­րա­հի մուտ­քին, Հ.Մ.Ը.Մ.-ի սկաուտ­նե­րը պատ­րաս­տած էին գու­ցադ­րա­կան յա­տուկ սե­ղան­ներ, ինչ­պէս նաեւ շա­րո­ւած էին պատ­կե­րա­զարդ մեծ պաս­տառ­ներ, ո­րոնց վրայ կը ներ­կա­յա­ցո­ւէր ­Գո­քի­նիոյ հայ գա­ղու­թի 100-ա­մեայ կեան­քը, որ մաս­նի­կը կը կազ­մէ ­Նի­քէա­յի եւ ա­նոր շրջա­կայ­քի պատ­մու­թեան, գաղ­թա­կա­նա­կան ա­ռա­ջին օ­րե­րէն մին­չեւ այ­սօր, ուր հայ­կա­կան եւ յու­նա­կան գաղ­թա­վայ­րը դար­ձաւ ար­դի քա­ղաք մը իր բո­լոր են­թա­կա­ռոյց­նե­րով։
Ե­լոյ­թի սկիզ­բին եւ ամ­բողջ տե­ւո­ղու­թեան մէ­ջընդ­մէջ ներ­կա­յա­ցո­ւե­ցան յա­տուկ տե­սաե­րիզ­ներ, ո­րոնք նկար­նե­րու եւ ե­րիզ­նե­րու օգ­նու­թեամբ, հանգ­րո­ւա­նա­յին բա­ժին­նե­րով հան­րու­թեան ցոյց կու տա­յին ­Նի­քէա­յի եւ յու­նա­հայ գա­ղու­թի ստեղծ­ման ու կազ­մա­ւոր­ման ամ­բողջ ըն­թաց­քը, հայ ժո­ղո­վուր­դի պայ­քա­րի հանգ­րուան­նե­րը, յու­նա­հայ կեան­քի զար­գա­ցու­մը իր բո­լոր ե­րես­նե­րով, ինչ­պէս նաեւ հայ ժո­ղո­վուր­դի 100-ա­մեայ պատ­մու­թեան եւ Ար­ցա­խի հե­րո­սա­կան մարտն­չում­նե­րուն հա­կիրճ պատ­մա­կա­նը։ ­Տե­սաե­րի­զի պատ­րաս­տու­թիւ­նը եւ ներ­կա­յա­ցու­մը կա­տա­րո­ւե­ցաւ Ա­լիս ­Ֆու­րուն­ճեա­նին կող­մէ, որ խմա­նո­ւած կեր­պով եւ ե­րաժշ­տա­կան ճո­խա­ցու­մով տո­ւաւ պատ­մա­կան եւ քա­ղա­քա­կան բո­լոր հանգ­րո­ւան­նե­րը։
Հ.Յ.Դ. ­Վա­րան­դեան կո­մի­տէին կող­մէ բաց­ման խօս­քը կա­տա­րեց ընկ. ­Գէորգ Ա­ւա­գեան, որ լայ­նօ­րէն անդ­րա­դար­ձաւ ­Փոքր Ա­սիոյ եւ Զ­միւռ­նիոյ հա­յու­թեան եւ յոյն ժո­ղո­վուր­դի բար­գա­ւաճ կեան­քին, մատ­նան­շե­լով, թէ եր­կու ժո­ղո­վուրդ­նե­րը դար­ձան Ա­րե­ւել­քի զար­գաց­ման գլխա­ւոր ազ­դակ­նե­րը, ո­րոնց եր­թը կա­սե­ցո­ւե­ցաւ քե­մա­լա­կան եւ թուրք ազ­գայ­նա­կան շար­ժու­մին կող­մէ, որ­պէս ամ­բող­ջա­ցում ­Հա­յոց եւ ­Պոն­տա­կան ցե­ղաս­պա­նու­թիւն­նե­րուն։
Անդ­րա­դառ­նա­լով հայ եւ յոյն գաղ­թակա­նա­կան հսկայ զան­գո­ւած­նե­րուն, ո­րոնք ա­պաս­տան գտան ­Յու­նաս­տա­նի հիւ­րըն­կալ ա­փե­րը, ըն­կե­րը ման­րա­մաս­նօ­րէն ներ­կա­յա­ցուց ­Գո­քի­նիոյ հայ­կա­կան կեան­քը իր ե­րես­նե­րով՝ ո­րոնք 100 տա­րիէ ի վեր կը զար­գա­նան ի­րենց ազ­գա­յին, ե­կե­ղե­ցա­կան, կրթա­կան եւ միու­թե­նա­կան շա­րու­նա­կա­կան գոր­ծու­նէու­թեամբ։
Ընկ. Ա­ւա­գեան մէկ առ մէկ անդ­րա­դար­ձաւ ­Գո­քի­նիոյ մէջ գոր­ծող կա­ռոյց­նե­րուն, խօ­սե­լով ա­նոնց ա­ռա­քե­լու­թեան մա­սին։
Ան նաեւ անդ­րա­դարձ կա­տա­րե­լով ար­ցա­խեան հե­րո­սա­պա­տու­մին, թուրք եւ ատր­պէյ­ճա­նա­կան յար­ձա­կո­ղա­կա­նու­թեան, ­Հա­յաս­տա­նի ինք­նիշ­խա­նու­թեան դէմ ծա­ւա­լած թրքա­կան ոտն­ձու­թիւն­նե­րուն, շեշ­տեց, թէ 100 տա­րի ետք յու­նա­հա­յու­թիւ­նը դար­ձեալ ոտ­քի է, կա­սեց­նե­լու հա­մար ան­ցեա­լի ող­բեր­գու­թիւն­նե­րու կրկնու­մը եւ սա­տա­րե­լու հայ ազ­գի ան­կախ եւ ան­կաշ­կանդ ապ­րե­լու պայ­քա­րին։
Օ­րո­ւան գլխա­ւոր խօ­սողն էր պատ­մա­բան եւ ­Մա­նի­սա­ցի յոյ­նե­րու միու­թեան նա­խա­գահ տիկ. Ար­խոն­տիա ­Փա­փա­տո­փու­լու, որ ներշն­չո­ւած եւ պատ­մա­կան ան­վի­ճե­լի ման­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րու վրայ հիմ­նո­ւած ըլ­լա­լով, ներ­կա­յա­ցուց թրքա­կան ազ­գայ­նա­կա­նու­թեան եւ համաթր­քու­թեան հո­սան­քին են­թա­հո­ղը, որ ստեղ­ծո­ւե­ցաւ 19-րդ ­դա­րու վեր­ջա­ւո­րու­թեան եւ իր գա­գաթ­նա­կէ­տին հա­սաւ Իթ­թի­հա­տի պա­րագ­լուխ­նե­րու գոր­ծած ցե­ղաս­պա­նու­թիւն­նե­րով եւ քե­մա­լա­կան շար­ժու­մի՝ մարդ­կու­թեան դէմ կա­տա­րած մեծ ա­ղէ­տով։
­Բա­նա­խօ­սու­հին ներ­կա­յա­ցուց ­Յո­նիա­կան աշ­խար­հի յա­ռաջ­դի­մու­թեան ըն­թաց­քը, ո­րուն մէջ հա­յերն ու յոյ­նե­րը դե­րա­կա­տար հան­դի­սա­ցան, տա­լով ե­զա­կի քա­ղա­քակր­թու­թեան մը զար­գա­ցու­մը, որ ընդ­միշտ խոր­տա­կո­ւե­ցաւ թրքա­կան վայ­րա­գու­թեան հե­տե­ւան­քով։
Ան նաեւ իր խօս­քը կեդ­րո­նա­ցուց գաղ­թա­կա­նու­թեան ժա­ման­ման ու նոր կեան­քի աս­տի­ճա­նա­կան փո­փո­խու­թիւն­նե­րուն վրայ, հաս­նե­լով մին­չեւ մեր օ­րե­րը, ու այ­սօ­րո­ւան ի­րա­կա­նու­թեան մէջ տես­նե­լով կոր­սո­ւած հայ­րե­նիք­նե­րու վե­րապ­րու­մի ո­գին ան­մառ պա­հե­լու ու­ժը։
­Գոր­ծադ­րո­ւե­ցաւ կո­կիկ գե­ղա­րո­ւես­տա­կան յայ­տա­գիր, ո­րուն իր գե­ղե­ցիկ մաս­նակ­ցու­թիւ­նը բե­րաւ ­Նի­քէա­յի պե­տա­կան ե­րաժշ­տա­նո­ցի երգ­չա­խում­բը փոք­րա­սիա­կան ա­ւան­դա­կան եր­գե­րով, իսկ ­Հա­մազ­գա­յի­նի «­Նա­յի­րի» եւ «­Նա­նօր» պա­րա­խում­բե­րը ան­գամ մը եւս տպա­ւո­րե­ցին ներ­կա­նե­րը, հայ­կա­կան պա­րե­րու յա­ջող ներ­կա­յա­ցու­մով։

ԹՂԹԱԿԻՑ