Տխրունի. Լուսի Եզէկիէլեան

Նո­ւի­րեալ սե­րուն­դի մը մնա­ցոր­դա­ցին գրե­թէ վեր­ջին մո­հի­կանն էր ­Լու­սի Ե­զէ­կիէ­լեան (ծնեալ Ուն­ճեան), որ իր աչ­քե­րը փա­կեց 91 տա­րե­կան հա­սա­կին, ­Հինգ­շաբ­թի` 6 ­Փետ­րո­ւար 2020ին։
­Սե­րունդ մը, որ Բ. հա­մաշ­խար­հա­յին պա­տե­րազ­մէն ետք, ե­րի­տա­սար­դա­կան խան­դով եւ անն­կա­րագ­րե­լի նո­ւի­րու­մով լծո­ւե­ցաւ յու­նա­հայ գա­ղու­թի վե­րա­կազ­մա­ւոր­ման գոր­ծին, երբ պա­տե­րազ­մի ար­հա­ւիր­քին եւ ներ­գաղ­թին պատ­ճա­ռով, հա­զիւ քա­նի մը տա­րի­նե­րու ըն­թաց­քին, տկա­րա­ցած եւ նօս­րա­ցած էր 1922էն ետք ­Յու­նաս­տան ա­պաս­տան գտած հա­յու­թեան մար­մի­նը։
­Յատ­կան­շա­կան էր ­Լու­սիին եւ իր նման­նե­րուն հա­ւա­տար­մու­թիւ­նը, նուի­րո­ւա­ծու­թեան ո­գին, ան­շա­հախն­դիր ծա­ռա­յու­թիւ­նը, ար­ժէք­նե­րու պահ­պան­ման նա­խան­ձախնդ­րու­թիւ­նը։ Այս­պէս ապ­րե­ցան ու գոր­ծե­ցին ա­նոնք՝ ո­րոնք ազ­գա­յին հաս­տա­տու­թիւն­նե­րը եւ ա­կումբ­նե­րը երկ­րորդ տու­նի վե­րա­ծե­ցին, հա­յու­թիւ­նը ա­մէն բա­նէ վեր դա­սե­լու գե­րա­գոյն հա­մո­զու­մով։
­Լու­սին այն սե­րուն­դին հա­րա­զատ զա­ւակն էր, որ ծնած էր 1929ին, ­Գո­քի­նիոյ գաղ­թա­կա­յա­նէն ներս, յա­ճա­խած էր Հ.Կ.­Խա­չի «­Զա­ւա­րեան» վար­ժա­րա­նի հա­յա­կերտ յար­կին տակ, ու­սու­ցիչ­ներ ու­նե­նա­լով Ար­սէն ­Պա­լեա­նը, ­Սօս ­Վա­նին, Օն­նիկ ­Զա­քա­րեա­նը եւ ու­րիշ­ներ։
­Պա­տե­րազ­մի դժբախ­տու­թիւ­նը եւ գա­ղու­թի գոր­ծու­նէու­թեան կա­սե­ցու­մը պատ­ճառ դար­ձան, որ­պէս­զի ­Լու­սին զրկո­ւի վար­ժա­րա­նի բո­լոր կար­գե­րը յա­ճա­խե­լէ եւ շա­տե­րու նման իր ու­սու­մը մնաց ա­նա­ւարտ։
­Պա­տե­րազ­մէն ան­մի­ջա­պէս ետք, հայ ե­րի­տա­սարդ­նե­րու ստո­ւար թի­ւով մը մուտք կը գոր­ծէ Հ.Յ.Դ. Ե­րի­տա­սար­դաց միու­թեան շար­քե­րը եւ կ­՚ու­նե­նայ բե­ղուն գոր­ծու­նէու­թիւն։ Կ­՚ան­դա­մակ­ցի ­Հա­մազ­գա­յի­նի երգ­չա­խում­բին, իսկ իր ժրա­ջան գոր­ծու­նէու­թիւ­նը անն­կատ չ­՚անց­նիր ­Հայ ­Կա­պոյտ ­Խա­չի պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րէն, ո­րոնք ե­րի­տա­սարդ ­Լու­սին կ­՚ընտ­րեն որ­պէս Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թեան ան­դամ, ո­րուն մէ­ջէն ան կը ծա­ւա­լէ խնա­մա­տա­րա­կան լայն աշ­խա­տանք։
­Հայ ­Կա­պոյտ ­Խա­չը մին­չեւ իր կեան­քի վեր­ջը մնաց հո­գե­հա­րա­զատ այն միու­թիւ­նը, ո­րուն իր լման կեան­քը նո­ւի­րեց, միշտ ներ­կայ ըլ­լա­լով ա­մէն տե­սա­կի գոր­ծու­նէու­թեան, հա­ւաք­նե­րուն եւ ե­լոյթ­նե­րուն։
­Նո­ւի­րու­մով փա­րե­ցաւ Հ.Յ.­Դաշ­նակ­ցու­թեան ազ­գա­յին եւ գա­ղա­փա­րա­կան ա­ռա­ջադ­րանք­նե­րուն եւ մին­չեւ իր կեան­քի վեր­ջը մնաց կու­սակ­ցու­թեան ջա­տա­գո­վը եւ հա­մա­կի­րը։
Կ­՚ա­մուս­նա­նայ յու­նա­հայ գա­ղու­թի ե­րախ­տա­ւոր­նե­րէն՝ ընկ. Ե­ղի­շէ Ե­զէ­կիէ­լեա­նի հետ եւ միա­սին կը կազ­մեն ջերմ եւ հայ­կա­կա­նու­թեամբ լե­ցուն օ­ճախ մը, բախ­տա­ւո­րո­ւե­լով մանչ զա­ւա­կով մը՝ ­Յա­րու­թիւն Ե­զէ­կիէ­լեա­նը, որ ան ալ իր կար­գին, ստա­նա­լով ծնող­նե­րուն կող­մէ հա­յա­բոյր դաս­տիա­րա­կու­թիւն, իր ներդ­րու­մը կը շա­րու­նա­կէ ու­նե­նալ գա­ղու­թի ազ­գա­յին եւ հա­սա­րա­կա­կան կեան­քին մէջ։ ­Նաեւ, հո­գե­կան բա­ւա­րա­րու­թեամբ ու­րա­խա­ցաւ եւ հպար­տա­ցաւ իր թոռ­նե­րու յա­ջո­ղու­թիւն­նե­րով։
­Լու­սիին ըն­տա­նե­կան կեան­քը լիա­ցաւ ազ­գա­յին կեան­քի շուն­չով։ Իր մնա­յուն հե­տաքրք­րու­թիւ­նը գա­ղութն էր, ապ­րե­ցաւ ա­նոր հո­գե­րով եւ հար­ցե­րով, ո­րոնց հա­մար ա­մէն օր կը մտա­հո­գո­ւէր եւ ուր որ պար­տա­կա­նու­թիւ­նը կը կան­չէր, նոյ­նիսկ ա­նե­րե­ւոյթ հե­րո­սի մը նման կը վա­զէր՝ օգ­նու­թեան ձեռք եր­կա­րե­լու հա­մար։
Ան­յագ ըն­թեր­ցողն էր «Ա­զատ Օր»ին, իր սերն­դա­կից­նե­րուն ու բա­րե­կամ­նե­րուն հետ ա­ռի­թը չէր փախց­ներ զրու­ցե­լու թեր­թին մէջ տեղ գտած լու­րե­րուն եւ գրու­թիւն­նե­րուն մա­սին։ Ու­նէր սե­փա­կան կար­ծիք, գի­տակ­ցա­կան խոր ըմբռ­նում, ո­րոնք միշտ ար­տա­յայ­տեց ազ­գա­յին եւ միու­թե­նա­կան կեան­քէն ներս։
­Վեր­ջին տա­րի­նե­րուն իր ա­ռող­ջու­թիւ­նը տկա­րա­ցաւ ու ան քա­շո­ւե­ցաւ գա­ղու­թի կեան­քէն եւ իր աչ­քե­րը փա­կեց ­Փետ­րո­ւա­րի ա­ռա­ջին օ­րե­րուն՝ խոր սու­գի մէջ մատ­նե­լով իր ան­մի­ջա­կան հա­րա­զատ­ներն ու բա­րե­կամ­նե­րը։
­Թաղ­ման ա­րա­րո­ղու­թիւ­նը տե­ղի ու­նե­ցաւ ­Շա­բաթ՝ 8 ­Փետ­րո­ւա­րին, ­Գո­քի­նիոյ «Ս. ­Յա­կոբ» ե­կե­ղեց­ւոյ մէջ, նա­խա­գա­հու­թեամբ Ա­ռաջ­նորդ Սր­բա­զան հօր, մաս­նակ­ցու­թեամբ քա­հա­նա­յից դա­սուն եւ ներ­կա­յու­թեամբ հոծ թի­ւով ժո­ղո­վուր­դի։ Իր դա­գա­ղը ծած­կո­ւած էր Հ.Կ.­Խա­չի դրօ­շով, առ ի գնա­հա­տանք կա­նանց մեծ ­Միու­թեան մէջ իր անձ­նո­ւէր ծա­ռա­յու­թեան։
Սր­բա­զան հայ­րը դի­պուկ կեր­պով ընդգ­ծեց ննջե­ցեա­լի ծա­ռա­յա­սի­րու­թեան ո­գին, որ հա­մակ նո­ւի­րում էր ազ­գին եւ հա­յու­թեան։ Ա­պա, իր մար­մի­նը ամ­փո­փո­ւե­ցաւ Ս­խիս­թո­յի գե­րեզ­մա­նա­տու­նը։

­Հան­գիստ իր ա­ճիւն­նե­րուն։

Ք.