Տխրունի Գրիգոր Զէննէյեան եւ Արաքսի Թէվէքէլեան

Սր­տի խոր կսկի­ծով տե­ղե­կա­ցայ վեր­ջերս ցա­ւա­լի լու­րը ­Գա­վա­լա­հայ եր­կու հայ­րե­նա­կից­նե­րու մա­հո­ւան եւ հո­գու պարտք զգա­ցի յար­գել ի­րենց յի­շա­տա­կը մի քա­նի տո­ղով անդ­րա­դառ­նա­լով ի­րենց ազ­գա­սի­րու­թեան:
­Ներ­կայ տի­րող պայ­ման­նե­րու բեր­մամբ, թա­ղու­մը կա­տա­րո­ւած է պար­տա­դիր սահ­մա­նա­փակ ձե­ւով, հա­կա­ռակ որ ի­րենց մա­հը կապ չէ ու­նե­ցած հա­մա­ճա­րա­կի հետ: Շր­ջա­նի հո­գե­ւոր հո­վիւ ­Յով­հան­նէս վրդ. ­Սաղ­տը­ճեան եւ Ար­տա­ւազդ վրդ. ­Շա­րո­յեան կա­տա­րած են թաղ­ման ա­րա­րո­ղու­թիւ­նը, թե­մա­կան խոր­հուր­դի պատ­գա­մա­ւոր ­Մար­կոս ­Պար­տաք­ճեա­նի եւ թա­ղա­կա­նու­թեան ա­տե­նա­պետ Աբ­րա­համ Աշ­րեա­նի ներ­կա­յու­թեան գե­րեզ­մա­նա­տան մէջ:
­Նախ պի­տի ու­զէի խօ­սիլ հան­գու­ցեալ Գ­րի­գոր ­Զէն­նէ­յեա­նի մա­սին, ո­րուն հետ եր­կար տա­րի­նե­րու գոր­ծակ­ցու­թեան ըն­թաց­քին, նկա­տած եմ բա­ցա­ռիկ ծա­ռա­յա­սի­րու­թեան ո­գի եւ ան­խոնջ, հա­մեստ ու ա­նաղ­մուկ նո­ւի­րեալ գոր­ծու­նէու­թիւն:
Ծ­խա­խո­տի ­Մը­սը­րեան ըն­կե­րու­թեան բա­նո­ւոր­նե­րէն Գ­րի­գո­րը, թէեւ ո­րոշ տա­րի­ներ աշ­խա­տած էր ­Գեր­մա­նիոյ մէջ, բայց իր վե­րա­դար­ձին, ան­մի­ջա­պէս գա­ղու­թի ազ­գա­յին կեան­քէն ներս, միշտ գոր­ծու­նեայ ներ­կա­յու­թիւն մըն էր: Իբ­րեւ թա­ղա­կան խոր­հուր­դի եւ Հ. Գթ. ­Խա­չի «­Սօ­սէ» մաս­նա­ճիւ­ղի վար­չու­թեան եր­կա­րա­մեայ գան­ձա­պահ, խոր հա­ւատ­քով, զո­հո­ղու­թեան ո­գիով ու հե­տե­ւո­ղա­կան աշ­խա­տան­քով ­Գա­վա­լա­հա­յու­թեան օ­րի­նա­կե­լի ան­դամ մըն էր:
­Գա­վա­լա­հա­յերս չենք մոռ­նար եր­բեք, ե­կե­ղեց­ւոյ մուտ­քին, բան­կա­լին գլու­խը մեզ ըն­դու­նող, կա­մա­ւոր կեր­պով ե­կե­ղեց­ւոյ բո­լոր կա­րիք­նե­րը հո­գա­ցող Գ­րի­գո­րը: ­Յատ­կա­պէս ա­մէն տա­րի, Ս. ­Խա­չի մա­տա­ղի պատ­րաս­տու­թեան պա­տաս­խա­նա­տո­ւու­թիւ­նը մնա­յուն կեր­պով ստանձ­նող եւ յա­ճախ նաեւ նիւ­թա­կան լուրջ մաս­նակ­ցու­թիւն բո­լո­րո­վին անշ­շուկ բե­րող սի­րե­ցեալ մեր հայ­րե­նա­կի­ցը:
Իսկ ա­մե­նա­յու­զիչ յու­շե­րէս մէկն է, 1988ի ­Հա­յաս­տա­նի երկ­րա­շար­ժի պա­րա­գա­յին, երբ խա­չու­հի ըն­կե­րու­հի­նե­րով պատ­րաս­տած էինք մեծ թի­ւով զգեստ­ներ ու­ղար­կե­լու հա­մար հայ­րե­նիք, յան­կարծ ձիւ­նամր­րի­կի պատ­ճա­ռաւ, կար­ծես ա­մէն ինչ անհ­նար կը թո­ւէր: Այդ ա­նե­լի պա­հուն, մինչ մտմտու­քի մէջ էի իբր մաս­նա­ճիւ­ղի ա­տե­նա­պե­տու­հին, Գ­րի­գո­րը գտնո­ւե­ցաւ դար­ձեալ կող­քիս: Եր­կուքս ի­րա­րու կռթնած, նոյ­նիսկ սա­հե­լով սա­ռե­րու վրայ, փո­խադ­րե­ցինք տու­փե­րը, որ­պէս զի մեր փոք­րիկ ա­ծո­ւէն եւս օգ­նու­թիւն հաս­նէր ա­ղէ­տեալ մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րուն:
Այս­պի­սին էր մեր ան­մո­ռա­նա­լի Գ­րի­գո­րը, որ պարգ­ևատ­րո­ւած էր նաեւ թա­ղա­յին մարմ­նոյ կող­մէ:
­Հան­գիստ իր ազ­նիւ հոգ­ւոյն, յի­շա­տա­կը ան­թա­ռամ:

Երկ­րորդ մեր կո­րուս­տը, դար­ձեալ Հ.Գթ. ­Խա­չի ան­դա­մու­հի­նե­րէն, Ա­րաք­սի ­Թէ­վէ­քէ­լեանն է:
Ա­րաք­սին, ար­հես­տով դեր­ձա­կու­հի, մեր պար­տա­ճա­նաչ ըն­կե­րու­հի­նե­րէն էր: Իր ըն­տա­նի­քի բո­լոր ան­դամ­նե­րուն մա­հէն վերջ, մնա­ցած էր ա­ռան­ձին եւ պայ­ման­նե­րու բեր­մամբ, բո­լո­րո­վին միայ­նակ եւ այդ­պէս ալ հո­գին ա­ւան­դած է:
Եր­բեք չեմ մոռ­նար, սա­կայն, թէ երբ Ա­թէնք ու­սա­նած քոյ­րը մա­հա­ցած էր, խնդրած էր ինձ­մէ, իբր Ազ­գա­յին վար­չու­թեան շրջա­նի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ, որ փո­խան­ցեմ իր փա­փա­քը՝ քրո­ջը յար­կա­բա­ժի­նը նո­ւի­րե­լու Ազ­գա­յին վար­չու­թեան: Այս­պէս, գա­ցինք միա­սին նօ­տա­րին գրա­սե­նեա­կը ինք եւ ես, եր­ջան­կա­յի­շա­տակ ­Սա­հակ Սր­բա­զա­նի ար­տօ­նու­թեամբ, ստո­րագ­րե­ցինք նո­ւի­րա­տո­ւու­թիւ­նը:
Ա­նաղ­մուկ ազ­գա­սէր­նե­րէն էր նաեւ Ա­րաք­սին, իր հա­մեստ, բայց սրտա­բուխ ներդ­րու­մով:
Աս­տո­ւած լու­սա­ւո­րէ հո­գին եւ այս մի քա­նի տո­ղե­րը թող ըլ­լան փունջ մը ծա­ղիկ իր յի­շա­տա­կին:

­Ման­նիկ ­Պէօ­րէք­ճեան — Աշ­րեան