Վե­րա­կանգ­նել ­Մա­յի­սեան ան­կա­խու­թեան գե­րա­գոյն խոր­հուր­դը

­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան հռչակ­ման խոր­հուր­դը մեզ կը ստի­պէ կա­տա­րել կարգ մը խորհր­դա­ծու­թիւն­ներ՝ ի­րո­ղու­թիւն­նե­րու եւ ըմբռ­նում­նե­րու մա­սին, ո­րոնք կը յատ­կան­շեն ­Հա­յաս­տա­նի վե­րան­կա­խա­ցեալ պե­տա­կա­նու­թեան պատ­մու­թիւնն ու ըն­թաց­քը։
­Մինչ եր­կար տա­րի­նե­րէ ի վեր, սփիւռ­քեան ի­րա­կա­նու­թեան մէջ «­Մա­յիս 28»-ի խո­րա­խոհուրդ ի­մաս­տը ու­նէր հայ ժո­ղո­վուր­դի դա­րե­րու շղթա­նե­րէն ա­զա­տագ­րու­թեան ու վեր­ջա­պէս ան­կախ պե­տա­կա­նու­թեան ստեղծ­ման գե­րա­գոյն ար­ժէ­քը, հա­յու­թեան տօ­նե­րուն տօ­նը նկա­տո­ւող ան­կիւ­նա­դար­ձա­յին այս հանգ­րո­ւա­նը պաշ­տօ­նա­պէս եւ պե­տա­կա­նօ­րէն ստա­ցաւ «­Հան­րա­պե­տու­թեան օ­րո­ւան» ա­նո­ւա­նու­մը, մա­սամբ ար­ժեզր­կե­լով այն ի­մաս­տը, որ խա­րիս­խը հան­դի­սա­ցած էր մեր պե­տա­կա­նու­թեան շա­րու­նակ­ման ու վե­րա­կեն­սա­ւոր­ման, յատ­կա­պէս խորհր­դա­յին պա­տեա­նի ան­կու­մէն ետք։ Իսկ «ան­կա­խու­թիւն» գա­ղա­փա­րին ու ար­ժէ­քին այլ դեր վի­ճա­կո­ւե­ցաւ, երբ ան­կա­խու­թեան օ­րը հաս­տա­տո­ւե­ցաւ 21 ­Սեպ­տեմ­բե­րին։
Ա­հա այ­սօր, հայ ժո­ղո­վուր­դի հո­գեմ­տա­յին էու­թեան մէջ երկմ­տանք ստեղ­ծող եր­կու այս պատ­մակ­շիռ թո­ւա­կան­նե­րու դե­րե­րու փո­խա­նա­կումն է, որ հայ մար­դը ի­րա­պէս կը դնէ շփո­թի մը առ­ջեւ։
­Մինչ սփիւռ­քի մէջ, ի­րե­րա­յա­ջորդ սե­րունդ­նե­րու մօտ «­Մա­յիս 28»-ի գա­ղա­փա­րը ու նշա­նա­կու­թիւ­նը պա­հո­ւե­ցաւ որ­պէս հա­րա­զատ ժա­ռան­գը՝ հա­յոց ան­կա­խու­թիւ­նը կեր­տող սե­րուն­դէն, հայ­րե­նի մայր հո­ղին վրայ ապ­րող ու ա­նոր ներ­գոր­ծող ու­ժը ստացող հա­յու­թեան հա­մար, ան­կա­խու­թեան գա­ղա­փա­րի այս պատ­մա­կան օ­րո­ւան նշու­մը հե­ռու է հա­մա­ժո­ղովր­դա­յին տօ­նախմ­բու­թեան մը ո­գիէն ու տա­րո­ղու­թե­նէն։
­Սա­կայն, պատ­մու­թիւ­նը ա­նո­ղոք է եւ ինք­զինք կը կրկնէ։
Այ­սօր, հայ­րե­նի­քին առ­ջեւ ցցո­ւած են այն­պի­սի ծանր կա­ցու­թիւն­ներ, ո­րոնք կը յի­շեց­նեն ­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան 1920-ի փո­թոր­կոտ այն օ­րե­րը, երբ ա­մէն կող­մէ շրջա­պա­տո­ւած ­Հա­յաս­տա­նը իր գո­յու­թիւ­նը պահ­պա­նե­լու պայ­քար կը մղէր։
­Սա­կայն, որ­քան ալ ընկ­ճո­ւած, որ­քան ալ հիաս­թա­փո­ւած ըլ­լանք պատ­մա­կան մռայլ այս պա­հե­րուն, 1918-ի հա­յոց ա­զա­տագ­րու­թեան, ­­Հա­յաս­տա­նի պե­տա­կա­նու­թեան ստեղ­ծու­մի 28 ­­Մա­յի­սի այն օ­րը ոչ մէկ պա­րա­գա­յին պէտք է զո­հը դառ­նայ ազ­գա­յին նո­ւաս­տա­ցու­մի յոր­ձան­քին, ո­րուն մէջ հայ ժո­ղո­վուր­դի ճա­կա­տա­գի­րը նե­տած են նո­րօ­րեայ իշ­խա­նա­ւոր­նե­րը ի­րենց տա­րած հա­յա­խոյս քա­ղա­քա­կա­նու­թեամբ։
­Հայ քա­ղա­քա­կան միտ­քի պար­տա­կա­նու­թիւնն է շրջա­դար­ձել ներ­կայ կա­ցու­թիւ­նը եւ ­Հա­յաս­տա­նի ու Ար­ցա­խի ա­պա­գան խարս­խել 1918-ի հե­րո­սա­պա­տու­մի այ­սօ­րո­ւան ար­գա­սի­քը հան­դի­սա­ցող մե­րօ­րեայ հայ­րե­նի պե­տա­կա­նու­թեան անգ­նա­հա­տե­լի հարս­տու­թեան վրայ, ո­րուն գան­ձա­րա­նը օ­րըս­տօ­րէ կը մսխո­ւի ու կը չքա­նայ։
­Ժա­մա­նա­կը հա­սած է, որ­պէս­զի ­Մա­յի­սեան ան­կա­խու­թեան պատ­մա­կան ա­կունք­նե­րուն մէջ դար­ձեալ վե­րագտ­նե­լ­ այն ուժն ու մղու­մը, որ­պէս­զի գա­լիք սե­րունդ­նե­րը, հա­յու վա­յել յե­ղա­փո­խա­կան ո­գիի ա­ռաջ­նոր­դու­թեամբ, տէր կանգ­նին մեր ամ­բող­ջա­կան հայ­րե­նի­քին ու մեր ար­ծո­ւա­բոյ­նի վե­րա­դար­ձին մայր ­­Հա­յաս­տա­նի ծո­ցին։
­Մա­յի­սեան ան­կա­խու­թեան ու ան­կէ ա­ռաջ նոյն ամ­սո­ւան մէջ հա­յոց ­Շու­շիի ա­զա­տագ­րու­թեան մեծ խոր­հուրդ­նե­րը պէտք է ի­րենց ար­ժա­նի տե­ղը վե­րագտ­նեն բո­վան­դակ հայ ժո­ղո­վուր­դի ար­ժե­հա­մա­կար­գին մէջ։
Ա­նոնք պի­տի դառ­նան գե­րա­գոյն սխրա­գոր­ծու­թեան, ա­զա­տու­թեան ձգտող ժո­ղո­վուր­դի մը հա­ւա­տոյ հան­գա­նա­կը, ո­րոնք պի­տի խարս­խեն մեր պե­տա­կա­նու­թեան հի­մե­րը, հով ու թռիչք տա­լով հայ ժո­ղո­վուր­դի ստեղ­ծա­գործ ա­պա­գա­յին, իր իսկ սե­փա­կան ու ամ­բող­ջա­կան հո­ղին վրայ։
­Հայ ժո­ղո­վուր­դը կա­րի­քը ու­նի ­Մա­յի­սեան օ­րե­րու ան­կա­խու­թիւ­նը կեր­տող ու մարմ­նաց­նող ղե­կա­վա­րու­թեան մը նման ներշն­չող ա­ռաջ­նորդ­նե­րու։
Ե­րե­ւա­նը վա­ղուց կ­՚ա­հա­զան­գէ։