Վանայ լիճի յատակը ուրարտական ամրոց կը յայտնաբերուի

­Հայ­կա­կան հին լեռ­նաշ­խար­հի մար­գա­րի­տին՝ ­Վա­նայ լի­ճի յա­տա­կը վեր­ջերս յայտ­նա­բե­րո­ւած է ամ­րոց մը, որ ա­մե­նայն հա­ւա­նա­կա­նու­թեամբ կը պատ­կա­նի ու­րար­տա­կան ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նին։ ­Պատ­մա­կան ամ­րո­ցը ու­նի մօ­տա­ւո­րա­պէս 3000 տա­րո­ւան պատ­մու­թիւն։
6000 տա­րո­ւան պատ­մու­թիւն ու­նե­ցող ­Վա­նայ լի­ճի մա­կար­դա­կը պատ­մա­կան ո­րոշ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նի մը բա­ւա­կան ի­ջած է, եւ մար­դիկ հոն կա­ռու­ցած են զա­նա­զան շի­նու­թիւն­ներ։ Ա­ւե­լի ուշ, երբ ջու­րին մա­կար­դա­կը դար­ձեալ բարձ­րա­ցած է, բնակ­չու­թիւ­նը ետ քա­շո­ւած է, իսկ ա­նոնց թո­ղած քա­ղա­քակրթու­թեան հետ­քե­րը մնա­ցած են ջու­րի տակ։
Ն­կա­տի ու­նե­նա­լով, որ ­Վա­նայ լի­ճին ջու­րը ա­ղի է, ամ­րո­ցին պա­տե­րը հիա­նա­լի կեր­պով պահ­պա­նո­ւած են՝ ա­ռանց մե­ծա­պէս վնա­սո­ւե­լու։
Ու­րար­տու կամ ­Վա­նի թա­գա­ւո­րու­թիւ­նը ­Հայ­կա­կան ­Լեռ­նաշ­խար­հի թա­գա­ւո­րու­թիւնն էր Ն.Ք. 9-6րդ ­դա­րե­րուն։