Ռուլին-Կարապետ Յովակիմեանի յիշատակին

Օ­րեր շա­րու­նակ «Ա­զատ Օր»ի է­ջե­րէն կը կար­դանք ­Կա­րա­պետ ­Յո­վա­կի­մեա­նի մա­հո­ւան առ­թիւ ե­ղած նո­ւի­րա­տո­ւու­թիւն­նե­րը:
­Վայր­կեա­նի մը հա­մար չենք ու­զեր հա­ւա­տալ, որ ­Ռու­լիին հա­մար է, որ իր նման կեան­քոտ անձ մը այ­լեւս յա­ւի­տե­նա­կա­նու­թեան ճամ­բորդ է: ­Չէ՞ որ երբ իր մա­սին խօսք կ­՚ըլ­լար, պէտք չկար ա­նուն մա­կա­նու­նով անդ­րա­դառ­նալ: ­Ռու­լի ը­սե­լը կը բա­ւէր:
­Բո­լո­րը՝ ըն­տա­նե­կան, ազ­գա­յին, միու­թե­նա­կան, յու­նա­կան շրջա­նակ­նե­րէն ներս ­Ռու­լի կը ճանչ­նա­յին զինք:
­Նոյ­նիսկ ­Թե­մա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րու քո­ւէար­կու­թեան ժա­մա­նակ, պա­հանջ­քը զգա­ցո­ւե­ցաւ իր ա­նուն մա­կա­նու­նին կող­քին, ­Ռու­լի գրել փա­կա­գի­ծի մէջ, որ յստա­կա­նայ ան­ձը:
Ու­ղիղ նկա­րագ­րի տէր անձ­նա­ւո­րու­թիւն էր: ­Խո­րա­մանկ եւ զար­տու­ղի մի­ջոց­ներ ոչ գոր­ծա­ծեց, ոչ ալ հան­դուր­ժեց: ­Կը խօ­սէր եւ կը գոր­ծէր ու­ղիղ եւ յստակ ձե­ւով։ Ե­թէ տա­րա­կար­ծիք էր, բա­ցա­յայտ կ­՚ար­տա­յայ­տէր իր տա­րա­կար­ծու­թիւ­նը: Այս­պէս քա­լեց իր կեան­քի ըն­թաց­քին՝ ըլ­լայ ըն­կե­րա­յին, միու­թե­նա­կան նոյ­նիսկ ա­ռեւտ­րա­կան շրջա­նակ­նե­րէն ներս:
­Մին­չեւ պա­տա­նե­կան տա­րի­քը, տան հե­ռա­ւո­րու­թեան պատ­ճա­ռով, կա­րե­լի չե­ղաւ հայ­կա­կան վար­ժա­րան յա­ճա­խե­լը ինչ­պէս նաեւ ­Պա­տա­նե­կան միու­թեան մաս­նակ­ցի­լը:
Ե­րի­տա­սարդ տա­րի­քին մաս­նակ­ցու­թիւն բե­րաւ Ե­րի­տա­սար­դա­կան միու­թեան Ա­թէն­քի «Գ­րի­գոր ­Գը­յը­ճեան» խում­բին:
Ա­մուս­նա­ցաւ եւ ըն­տա­նիք կազ­մեց ­Գո­քի­նիոյ շրջա­նի յայտ­նի ըն­տա­նի­քի զա­ւակ ­Սե­դա ­Չի­չե­քեա­նին հետ եւ այ­նու­հե­տեւ ա՛լ ա­ւե­լի կա­պո­ւե­ցաւ ազ­գա­յին եւ միու­թե­նա­կան կեան­քին: ­Կո­ղա­կից բա­ռը իր հա­րա­զատ ի­մաս­տը ստա­ցաւ ­Սե­դա­յի պա­րա­գա­յին: ­Կողք-կող­քի քա­լե­ցին կեան­քի պայ­ծառ եւ մա­նա­ւանդ ամ­պոտ օ­րե­րը, որ վեր­ջին տա­րի­նե­րը ան­պա­կաս ե­ղան ի­րենց ըն­տա­նի­քէն ներս:
­Ռու­լին տա­րի­ներ շա­րու­նակ մաս­նակ­ցե­ցաւ ­Գո­քի­նիոյ Հ.Մ.Ը.Մ.ին եւ ­Սե­դան՝ Հ.Կ.­Խա­չին: Եր­կուքն ալ իբ­րեւ ան­դամ եւ վար­չա­կան ի­րենց կա­րե­ւոր մաս­նակ­ցու­թիւ­նը ու­նե­ցան շրջա­նի ազ­գա­յին եւ միու­թե­նա­կան կեան­քին: ­Յանձ­նա­ռու­թեամբ ստանձ­նե­ցին ի­րենց վստա­հո­ւած պաշ­տօ­նը: ­Յա­ջոր­դա­բար, եր­կար տա­րի­ներ ծա­ռա­յե­ցին Հ.Մ.Ը.Մ.ի եւ Հ.Կ.­Խա­չի Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թիւն­նե­րէն ներս, նաեւ ա­տե­նա­պե­տու­թեան պաշ­տօ­նով: Եր­կար տա­րի­ներ Հ.Մ.Ը.Մ.ի Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թեան ա­տե­նա­պե­տու­թեան շրջա­նին ­Ռու­լին միշտ կը գլխա­ւո­րէր աշ­խա­տանք­նե­րը:
­Տե­ւա­բար գոր­ծա­ծե­լով յոգ­նա­կի ա­ռա­ջին դէմ­քը՝ ը­նենք, կազ­մա­կեր­պենք, ինք ա­ռաջ կը նե­տո­ւէր երբ գործ կար ըլ­լա­լիք: Հ.Մ.Ը.Մ.ի հա­մա­հայ­կա­կան սկաու­տա­կան բա­նա­կու­մին իբ­րեւ Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թեան ա­տե­նա­պետ, ան­դուլ աշ­խա­տան­քի մղեց բո­լո­րը, որ­պէս­զի ա­մէն ինչ կա­տա­րեալ ձե­ւով կազ­մա­կեր­պո­ւի ու ըն­թա­նայ:
­Ծանր պա­տաս­խա­նա­տո­ւու­թիւն էր նման հա­մա­հայ­կա­կան տա­րո­ղու­թեամբ բա­նա­կու­մի կազ­մա­կեր­պու­մը, որ շնոր­հիւ լա­ւա­գոյն ձե­ւով տարուած հե­տե­ւո­ղա­կան աշ­խա­տան­քին եւ զո­հո­ղու­թեան կա­տա­րեալ ար­դիւն­քին հա­սաւ:
Հ.Մ.Ը.Մ.ի ­Կեդ­րո­նա­կան վար­չու­թիւ­նը գնա­հա­տե­լով եղ­բայր ­Կա­րա­պետ ­Յո­վա­կի­մեա­նի Հ.Մ.Ը.Մ.ի շար­քե­րէն ներս եր­կար տա­րի­նե­րու ծա­ռա­յու­թիւ­նը զինք պա­տո­ւեց ար­ժա­նեաց շքան­շա­նով:
«­Զա­ւա­րեան»ի վե­րա­շի­նու­թեան հա­մար ո­րո­շու­մը առ­նո­ւած էր, սա­կայն հսկայ աշ­խա­տան­քը վա­րա­նու­մի մէջ կը գտնէր բո­լորս: Այն ա­տեն ո­րո­շում առ­նո­ւե­ցաւ կազ­մել յանձ­նա­խումբ մը ­Գո­քի­նիոյ շրջա­նի ծա­նօթ ան­ձե­րէ, ո­րոնց յանձ­նո­ւե­ցաւ նման ծանր պար­տա­կա­նու­թիւ­նը:
­Շի­նու­թեան նա­խա­հա­շի­ւը շատ ա­ւե­լի մեծ էր մեր նիւ­թա­կան կա­րե­լիու­թիւն­նե­րէն, սա­կայն ա­նոնք հա­ւա­տա­ցին գոր­ծին ու նպա­տա­կին եւ ա­նոնք ա­ռա­ջին՝ ի­րենց նիւ­թա­կան կա­րե­լիու­թիւն­նե­րը գե­րա­զան­ցե­լով բա­ցին հան­գա­նա­կու­թեան ցան­կը:
­Տա­րո­ւած աշ­խա­տան­քին ար­դիւն­քը պա­տիւ կը բե­րէ յու­նա­հա­յու­թեան:
Այդ յանձ­նա­խում­բին իր կա­րե­ւոր մաս­նակ­ցու­թիւ­նը բե­րաւ ­Ռու­լին, որ ոչ միայն շի­նու­թեան ըն­թաց­քին այ­լեւ նո­րա­շէն «­Զա­ւա­րեան»ի գոր­ծու­նէու­թեան ա­ռա­ջին տա­րի­նե­րուն միշտ հոն էր, այս ան­գամ իբ­րեւ խոր­հուր­դի ան­դամ, ա­մէն տե­սա­կի օգ­նու­թիւն բե­րե­լու, ուր որ պէտք էր, չէ՞ որ ինք ա­նի­րա­ւո­ւած վար­պետ էր, ձեռ­քէն ա­մէն ինչ կու­գար՝ շի­նել, սար­գել, նո­րո­գել: ­Ծա­ռա­յա­սէր եւ տո­ւող էր միշտ, կու­տար նոյն դիւ­րու­թեամբ գրպա­նէն եւ հո­գիէն, ա­ռանց հա­շո­ւե­լու, սա­կար­կե­լու, տա­տա­նե­լու:
Ըն­տա­նե­կան եւ ըն­կե­րա­յին կեան­քը ե­ղաւ ի­րենց ապ­րե­լա­ձե­ւը: Ըն­կե­րա­յին լայն շրջա­նակ ու­նե­ցան հայ­կա­կան նաեւ յու­նա­կան ի­րա­կա­նու­թե­նէն ներս: Ի­րենց տու­նը եւ սիր­տը միշտ բաց էր ըն­դու­նե­լու­թեան եւ հիւ­րա­սի­րու­թեան:
«Ե­թէ կ­՚ու­զես մար­դու մը նկա­րա­գի­րին ծա­նօ­թա­նալ հե­տը ա­ռեւ­տուր ը­րէ», կ­՚ը­սէ ա­ռա­ծը: Իբ­րեւ ա­ռեւտ­րա­կան, ­Ռու­լին իր անձ­նա­կան գոր­ծին մէջ ե­ղաւ պար­կեշտ եւ բծախն­դիր: ­Շու­կա­յին մէջ իր նկա­րա­գի­րին շնոր­հիւ սի­րո­ւե­ցաւ բո­լո­րէն:
Ա­մէն ինչ կան­խամ­տա­ծո­ւած ձե­ւով կը կազ­մա­կեր­պէր, կը խնա­մէր, կը ծրագ­րէր, ո­չինչ կը ձգէր պա­տա­հա­կա­նու­թեան:
­Յատ­կան­շա­կան դրուագ մը՝ երբ ու­զեց իր գոր­ծը ընդ­լայ­նել, ա­ւե­լի մեծ խա­նութ փո­խադ­րո­ւե­լով, նախ­քան ա­մէն ին­չի, բժշկա­կան ընդ­հա­նուր քննու­թիւն­ներ ը­րաւ երբ տա­կա­ւին հա­զիւ 40 տա­րե­կան էր: «Ան­չա­փա­հաս զա­ւակ­ներ ու­նիմ եւ պէտք է ա­մէն ինչ հա­շո­ւեմ», ը­սաւ:
Իբ­րեւ գոր­ծա­տէր հայ­րա­կան գուր­գու­րան­քով վա­րո­ւե­ցաւ իր պաշ­տօ­նեա­նե­րուն եւ այդ իսկ պատ­ճա­ռով փո­խա­դար­ձա­բար սի­րո­ւե­ցաւ եւ յար­գո­ւե­ցաւ ա­նոնց­մէ:
Երբ հանգս­տեան թո­շա­կի ան­ցաւ, գոր­ծը փո­խան­ցեց իր մեծ զաւ­կին ­Յա­կո­բին, քա­նի որ ­Տիգրա­նը, իր ու­սու­մին ճամ­բով տար­բեր աս­պա­րէզ ընտ­րած էր:
­Ռու­լին խոր­հուրդ­նե­րով եւ ան­շուշտ անձ­նա­կան ներ­կա­յու­թեամբ, ուր որ պէտք էր, միշտ օգ­նա­կան ե­ղաւ:
­Հե­տա­գա­յին, ­Տիգ­րանն ալ մաս­նակ­ցե­ցաւ գոր­ծին եւ եր­կու եղ­բայր­նե­րը ձեռք-ձեռ­քի տո­ւած, իբ­րեւ եր­րորդ սե­րունդ, կը շա­րու­նա­կեն ի­րենց մեծ հօր հիմ­նած, հօր շա­րու­նա­կած եւ ար­դիա­կա­նա­ցու­ցած գոր­ծը:

­Սի­րե­լի ­Ռու­լի,
Վս­տահ ե­ղիր, որ ա­մէն ինչ կը շա­րու­նա­կո­ւի, այս է կեան­քի ըն­թաց­քը, դուն քու պար­տա­կա­նու­թիւնդ լրիւ կա­տա­րե­ցիր ազ­գիդ եւ ըն­տա­նի­քիդ հան­դէպ:
­Բա­րի ճա­նա­պարհ։ ­Վարձքդ կա­տար։

ԹԱԳՒՈՐ