Շի­րա­զի եր­գով, հա­յու ձեռ­քով

Հայ ա­զա­տագ­րա­կան պայ­քա­րի նո­րա­նոր շղթա­յա­զեր­ծու­մի ան­կիւ­նա­դար­ձա­յին հանգ­րո­ւան­նե­րէն մէ­կը նկա­տո­ւող ­Լիզ­պո­նի գոր­ծո­ղու­թեան եւ հա­յու­թեան ներ­կայ ի­րա­վի­ճա­կին մի­ջեւ ան­ցած 40 տա­րի­նե­րու ժա­մա­նա­կա­մի­ջո­ցը խորհր­դա­ծու­թեան ա­ռիթ պէտք է դառ­նայ իւ­րա­քան­չիւր հա­յոր­դիի հա­մար։
­Մինչ պի­տի սպա­սո­ւէր, որ 70-ա­կան թո­ւա­կան­նե­րէն ծա­ւա­լած սխրա­գոր­ծու­թիւն­նե­րու շար­քը պի­տի շա­րու­նա­կէր շունչ տալ յատ­կա­պէս սփիւռ­քա­հա­յու անն­կուն եւ մար­տու­նակ ո­գիին, ի­րա­կա­նու­թիւ­նը մեզ դէմ յան­դի­ման կը բե­րէ յու­սալ­քու­թեան ու պար­տո­ւո­ղա­կան մթնո­լոր­տի մը, որ տա­րա­ծո­ւած ըլ­լա­լով հա­յու­թեան զան­գո­ւա­ծե­րուն վրայ, կը վտան­գէ ­Հա­յաս­տա­նի ու Ար­ցա­խի գո­յու­թե­նա­կան ա­պա­գան։
Ար­ցա­խի ա­զա­տագ­րու­թեան ա­ռա­ջին հե­րո­սա­պա­տու­մին, հո­ղին վրայ ապ­րող ժո­ղո­վուրդն էր ան, որ լիզ­պո­նեան ո­գիէն հա­մա­կո­ւած պայ­քա­րի ազ­դան­շա­նը տո­ւաւ, ընդ­միշտ ձեր­բա­զա­տո­ւե­լու հա­մար ցե­ղաս­պա­նի սպառ­նա­ցող վտան­գէն ու ապ­րե­լու ա­զատ եւ ինք­նիշ­խան՝ իր սե­փա­կան հո­ղին վրայ։ Ի զուր չէր ու­րեմն ­Լիզ­պո­նի ­Հինգ տղոց զո­հա­բե­րու­թեան պա­տու­մը։ ­Շի­րա­զի գրի­չով եր­գուած ու ա­մէն մէկ հայ մար­տի­կի բե­րա­նէն ար­տա­սա­նո­ւած ­Լիզ­պո­նի ող­ջա­կիզ­ման եր­գը իւ­րա­քան­չիւր մէկ հա­րո­ւած ե­ղաւ թշնա­մին հա­յու հո­ղէն ետ շպրտե­լու հե­րո­սու­թեան ըն­թաց­քին։
40 տա­րի ետք, մենք մե­զի հարց տանք, թէ ին­չու մսխե­ցինք ­Լիզ­պո­նի ու ա­նոնց նման հե­րոս մար­տիկ­նե­րու, ա­պա Ար­ցա­խի հո­ղը ո­ռո­գած մեր հա­յոր­դի­նե­րու ա­րեան սուղ գի­նը։
Ար­ցա­խի այ­սօ­րո­ւան ի­րա­վի­ճա­կը կը պա­հան­ջէ հա­մազ­գա­յին զարթ­նում, միա­հա­մուռ կամ­քով դի­մագ­րա­ւե­լու հա­մար ներ­քին եւ ար­տա­քին կա­մա­յա­կա­նու­թիւն­նե­րը, ո­րոնք կը փոր­ձեն մեր ար­ծո­ւա­բոյ­նը նո­ւի­րել հոն, ուր պատ­մա­կա­նօ­րէն եւ ի­րա­ւա­կա­նօ­րէն եր­բեք չէ պատ­կա­նած։ ­Պահ մը կ­՚ար­ժէ վե­րա­դառ­նալ ­Լիզ­պո­նի սխրա­գոր­ծու­թեան ա­կունք­նե­րուն, լսել զո­հա­բե­րո­ւած տղոց խօս­քերն ու պատ­գամ­նե­րը, ա­նոնց նա­հա­տա­կու­թեան վճռա­կան կե­ցո­ւած­քը, ու սթա­փիլ հա­մազ­գա­յին մասշ­տա­բով, ամ­բող­ջա­կան ո­գիով։
­Մեր ժա­մա­նակ­նե­րը տար­բեր ­Լիզ­պոն­ներ կը պա­հան­ջեն։ Իւ­րա­քան­չիւր հե­րո­սա­պա­տում իր ժա­մա­նա­կի ու պայ­ման­նե­րուն ար­ժէ­քին մէջ պէտք է տես­նել։ ­Սա­կայն, ո­գին կը մնայ նոյ­նը, պատ­գա­մը մէկ է, զօ­րա­շար­ժը պէտք է ըլ­լայ հա­մա­տա­րած։
Այ­սօր իսկ, Ար­ցա­խէն հա­սած ո­րե­ւէ կոչ ա­նար­ձա­գանգ պէտք չէ մնայ։ ­Քա­ղա­քա­կան, դի­ւա­նա­գի­տա­կան, հրա­պա­րա­կա­յին, ու­ժա­կան, հայ­րե­նա­սի­րա­կան բո­լոր մի­ջոց­նե­րով ոտ­քի պէտք է կանգ­նիլ։
­Հայ ժո­ղո­վուր­դը պար­տի նոր ­Շի­րազ­նե­րու գրի­չով եր­գել ու ա­րա­րել՝ «Ե­րէկ ­Լիզ­պոն, այ­սօր Ար­ցախ»։