­Նո­րը ըն­դու­նե­լու յանձ­նա­ռու­թեամբ

ՀՌԻՓՍԻՄԷ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆԵԱՆ

Ա. ՄԱՍ

Ե­կէք մտա­ծենք այն չորս տար­բեր շրջան­նե­րուն մա­սին, որ յու­նա­հա­յու­թեան օ­րա­թերթ «Ա­զատ Օր»ը թե­ւա­կո­խեց իր 79ա­մեայ ճա­նա­պար­հին մէջ։
1923-1940. ­Փոքր Ա­սիոյ ա­ղէ­տէն ետք ­Յու­նաս­տան հաս­տա­տո­ւած հայ գաղ­թա­կան­նե­րուն նոր շունչ ու յոյս ներշն­չող ­Հայ ­Յե­ղա­փո­խա­կան ­Դաշ­նակ­ցու­թեան հրա­տա­րա­կած «­Նոր Օր»ը՝ հա­յու­թիւ­նը հա­մախմ­բող կա­րե­ւոր ազ­դակ­նե­րէն կը հան­դի­սա­նար։ ­Հե­տա­գա­յին, իւ­րա­քան­չիւր սփիւռ­քա­հայ գա­ղու­թի կազ­մա­կերպ­ման մէջ չորս կա­րե­ւոր բա­ղադ­րիչ­ներ ի­րենց անհ­րա­ժեշտ դե­րը պի­տի գտնէին գա­ղութ­նե­րու հա­ւա­քա­կան յի­շո­ղու­թեան մէջ։ Ե­կե­ղե­ցի, դպրոց, միու­թիւն­ներ, թերթ։

1945-1965. Բ. ­Հա­մաշ­խար­հա­յին պա­տե­րազ­մէն ետք, երբ ­Յու­նաս­տան ծան­րօ­րէն վի­րա­ւո­րո­ւած, բայց յաղ­թա­կան ո­գիով, դուրս կու­գար պա­տե­րազ­մի ու ներ­քա­ղա­քա­ցիա­կան կռիւ­նե­րու դա­ժան օ­րե­րու ար­հա­ւիր­քէն, «Ա­զատ Օր»-ը յու­նա­հա­յու­թեան աշ­խուժ կեան­քին ար­տա­յայ­տի­չը կը դառ­նար։ ­Դար­ձեալ նոր հո­րի­զոն­նե­րու նո­ւաճ­ման ակն­կա­լի­քով, շատ ա­ւե­լի յոյ­սով։ Ո­րով­հե­տեւ ար­դէն կը սկսէր զօ­րա­ւոր հիմք դնել հա­յու­թեան սրտին մէջ ­Հայ ­դա­տի պա­հան­ջա­տի­րա­կան պայ­քա­րը, իր բո­լոր ե­րես­նե­րով։

1970-1991. ­Ճոխ ու բազ­մա­պի­սի գոր­ծու­նէու­թեամբ կա­յա­ցած գա­ղութ ըլ­լա­լով, ­Յու­նա­հա­յու­թիւ­նը իր ու­ժե­րը կը լա­րէր, ա­պա­հո­վու­թեամբ կա­ռու­ցե­լով յե­տա­գայ իր ըն­թաց­քը։ ­Հայ լե­զուն, հայ ո­գին, հայ մշա­կոյ­թը եւ հա­յու ինք­նու­թիւ­նը պաշտ­պա­նե­լու ճի­գը կը դառ­նար ա­ռաջ­նա­կարգ։ ­Մին­չեւ այս թո­ւա­կան՝ թեր­թը տպա­գիր ա­մէ­նօ­րեայ օ­րա­թերթ էր, սա­կայն ար­դէն յայտ­նի կը դառ­նար մի­ջազ­գա­յին մա­մու­լի դաշ­տէն ներս փո­փո­խու­թեան ա­լի­քը, ո­րու ար­ձա­գանգ­նե­րը կը հաս­նէին մեր թեր­թին եւս։ ­Նոր հա­մա­կարգ­չա­յին հա­մա­կարգ, նոր ո­րակ տպագ­րու­թեան մէջ եւ դան­դաղ քայ­լե­րով ըն­թա­ցող հա­մա­ցան­ցա­յին կապ։ Ա­րագ հա­ղոր­դակ­ցու­թեան դաշ­տը ար­դէն եր­բեք նոյ­նը պի­տի չըլ­լար ան­կէ ետք։

1991-2021. Ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւ­նը կը կեդ­րո­նա­նար հայ­րե­նի­քի ամ­րապնդ­ման եւ հզօ­րաց­ման խնդրին մէջ, ­Հա­յաս­տա­նի ան­կա­խա­ցու­մէն ետք։ ­Հայ ժո­ղո­վուր­դը իր ամ­բող­ջա­կան նե­րու­ժը կը տրա­մադ­րէր հայ­կա­կան մեր զոյգ պե­տու­թիւն­նե­րու կա­յաց­ման գոր­ծին եւ հայ ժո­ղո­վուր­դի ար­դար դա­տին ծա­ռա­յե­լու գե­րա­գոյն նպա­տակ­նե­րով։ ­Յու­նա­հա­յու­թիւ­նը իր ան­շա­հախն­դիր մաս­նակ­ցու­թիւ­նը կը բե­րէր, իսկ «Ա­զատ Օր» իր ա­ռա­քե­լու­թիւ­նը ան­գամ մը եւս կը վե­րա­հաս­տա­տէր, մեր ժո­ղո­վուր­դի իղ­ձե­րու ար­տա­յայ­տի­չը հան­դի­սա­նա­լով։ ­Նոր կա­պեր կը հաս­տա­տուէին հայ­րե­նի մա­մու­լի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րուն հետ, մինչ տպա­գիր օ­րա­թեր­թի կող­քին կ­՚ա­ւել­նա­յին կայ­քէջ, ­Դի­մա­տետր, Եու­թուպ եւ ժա­մա­նա­կի պար­տադ­րած ար­դիա­կան մի­ջոց­ներ։

Ին­չո՞ւ հար­կը զգա­ցի թո­ւե­լու այս հանգ­րո­ւան­նե­րը

Ին­չո՞ւ հար­կը զգա­ցի թո­ւե­լու այս հանգ­րո­ւան­նե­րը։ Ո­րով­հե­տեւ իմ եւ վստա­հա­բար շա­տե­րու գի­տակ­ցու­թեան մէջ՝ «Ա­զատ Օր»-ի ճա­նա­պար­հը նոյ­նա­ցած է յու­նա­հայ գա­ղու­թի վեր­ջին 100 տա­րո­ւայ պատ­մու­թեան հետ։ ­Մեր գա­ղու­թի ան­ցած վե­րի­վայ­րում­նե­րու ըն­թաց­քը իր ար­տա­ցո­լա­ցու­մը ու­նե­ցած է մեր օ­րա­թեր­թին վրայ։ Ի զուր չէ որ կ­՚ը­սենք, թէ «Ա­զատ Օր» ե­ղած է մեր հա­սա­րա­կա­կան, մշա­կու­թա­յին եւ քա­ղա­քա­կան կեան­քի գոր­ծու­նէու­թեան հա­յե­լին։ ­Հոն տեղ գտած է հայ զան­գո­ւա­ծը հե­տաքրք­րող լրա­տուու­թիւ­նը, հայ լե­զուն, գի­րը եւ գրա­կա­նու­թիւ­նը, պատ­մո­ւած­քը եւ յօ­դո­ւա­ծը, միտ­քե­րու եւ գա­ղա­փար­նե­րու ար­տա­յայ­տու­թեան, բաց զրոյց­նե­րու եւ քննար­կում­նե­րու որ­պէս հար­թակ։ ­Մա­նա­ւանդ, ամ­րապն­դած է հայ հա­ւա­քա­կա­նու­թեան մի­ջեւ մտա­յին եւ հո­գե­կան կա­պը, մէկ ամ­բող­ջա­կա­նու­թիւն դարձ­նե­լով ­Յու­նաս­տա­նի տա­րած­քին գտնո­ւող հա­յու­թիւ­նը ու զայն կա­պե­լով հա­մա­հայ­կա­կան շղթա­յին։
Ան­շուշտ յու­նա­հայ ըն­կե­րու­թեան բա­ղադ­րու­թիւ­նը միա­տե­սակ չէ: ­Կը տա­րու­բե­րին մօ­տե­ցում­նե­րը օ­րա­թեր­թի դե­րի ու անհ­րա­ժեշ­տու­թեան գծով: ­Կա­րե­լի է նաեւ հաս­տա­տել թէ հայ­կա­կան օ­րա­թեր­թի դաս­տիա­րակ­չա­կան դե­րը թե­րագ­նա­հա­տուած է, կամ բա­ւա­րար հասկ­նա­լի չէ մեր գա­ղու­թի բո­լոր ազ­գա­յին­նե­րուն մօտ: Եւ այս հե­տաքրք­րա­կան տար­բե­րու­թիւն­ներն են որ բա­րե­լա­ւու­մի շա­րու­նա­կա­կան պա­հան­ջը կը ստեղ­ծեն, գի­տակ­ցե­լով թէ լայն հո­րի­զոն­ներ կան դեռ նո­ւա­ճե­լիք։
­Ներ­կա­յիս մամ­լոյ դաշ­տը փո­խա­կեր­պո­ւած է։ ­Հայ մա­մու­լին ա­ռըն­թեր կայ հսկայ այլ աշ­խարհ մը. ե­լեկտ­րո­նա­յին եւ ըն­կե­րա­յին ցան­ցե­րու աշ­խար­հը, ո­րը շա­տե­րը կը շփո­թեն դա­սա­կան մա­մու­լին հա­ւա­սար սե­պե­լով, ուր սա­կայն մա­մու­լի կա­նոն­նե­րը ի զօ­րու չեն։ ­Կան պա­րա­գա­ներ երբ շատ դժո­ւար ու ան­հասկ­նա­լի կը դառ­նայ ճշմար­տու­թիւ­նը նշմա­րե­լու գոր­ծըն­թա­ցը։ ­Մինչ թեր­թե­րու եւ հա­ւաս­տի լրա­տուա­կան աղ­բիւր­նե­րուն հա­մար լու­րի հա­ղոր­դու­մը պէտք է ան­պայ­մա­նօ­րէն հաս­տա­տո­ւած ըլ­լայ։ ­Թեր­թի ար­ժա­նա­պա­տո­ւու­թեան վե­րա­բե­րող լրջա­գոյն նա­խա­պայ­ման է այս։
­Վեր­ջերս, հե­տաքրք­րու­թեամբ կը կար­դա­յի ­Միհ­րան ­Քիւր­տօղ­լեա­նի ստո­րագ­րու­թեամբ նշմար մը, ուր խօսք կ­՚ըլ­լար Ս­փիւռ­քի մէջ տի­րող ան­տար­բե­րու­թեան ու ան­հո­գու­թեան մա­սին եւ ա­հա­զանգ կը հնչեցնէր այս նա­հան­ջո­ղա­կան մտայ­նու­թեան վտանգ­նե­րուն մա­սին։
­Ցե­ղաս­պա­նու­թե­նէն ետք ձե­ւա­կեր­պո­ւած Ս­փիւռ­քին մէջ ար­դէն չոր­րորդ սե­րունդն է որ կ­՚ապ­րի, հայ մնա­լու ա­մէ­նօ­րեայ պայ­քա­րը տա­նե­լով։ Այդ դժո­ւար պայ­քա­րին մէջ մեր զէն­քե­րէն մէ­կը հայ­կա­կան թեր­թը պահ­պա­նելն է։ ­Յոյսն ու տե­սիլ­քը մեզ ա­ռաջ­նոր­դող ազ­դակ­ներ ե­ղած են միշտ։ ­Հի­մա՛ ալ ա­ւե­լի անհ­րա­ժեշտ են։

Բ. ՄԱՍ

­Դար­ձեալ նոր տա­րի ու դար­ձեալ ար­դիա­կա­նաց­ման մա­սին

­Դար­ձեալ ար­դիա­կա­նաց­ման մա­սին խօ­սե­լու անհ­րա­ժեշ­տու­թիւն։ Ո­րով­հե­տեւ ար­դիա­կա­նաց­ման հրա­մա­յա­կա­նը ե­ղած է մեր մա­մու­լին հա­մար մե­ծա­գոյն մար­տահ­րա­ւէր­նե­րէն մէ­կը։ Այլ մար­տահ­րա­ւէր­նե­րու կող­քին՝ ինչ­պէս են հա­յե­րէ­նի պահ­պա­նու­մը, լե­զո­ւի ա­նա­ղարտ օգ­տա­գոր­ծու­մը, հա­ւաս­տի լրա­տուու­թեան տրա­մադ­րու­մը, յօ­դո­ւած­նե­րու եւ կար­ծիք­նե­րու հրա­տա­րա­կու­մը, ար­դիա­կա­նաց­ման հար­ցը՝ տար­բեր¬տար­բեր հանգ­րո­ւան­ներ թե­ւա­կո­խած է, մի­ջազ­գա­յին մա­մու­լին հետ քայլ պա­հե­լու, բայց նաեւ հայ ըն­թեր­ցող հա­ւա­քա­կա­նու­թիւն­նե­րը ա­ւե­լիով սի­րա­շա­հե­լու նպա­տա­կով։
­Մեր մա­մու­լը, ինչ­պէս եւ ազ­գա­յին ու միու­թե­նա­կան մեր կեան­քը, յա­ճախ եր­կընտ­րանք մը կը դի­մագ­րա­ւէ. շա­րու­նա­կե՞լ նոյն ու փոր­ձո­ւած «ա­պա­հով» գոր­ծե­լա­ձե­ւով, թէ առ­նե՞լ ռիսք մը, ըն­դու­նիլ մար­տահ­րա­ւէր մը եւ դաշտ նե­տո­ւիլ նոր ու հա­մար­ձակ քայ­լե­րով։
­Ներ­կա­յիս ին­թեր­նե­թի ցան­ցը եւ ձեռ­քի հե­ռա­ձայ­նե­րու օգ­տա­գոր­ծու­մը այն­պի­սի լայն դաշտ մը կը տրա­մադ­րեն տե­ղե­կա­տո­ւա­կան մի­ջոց­նե­րու աշ­խար­հին մէջ, որ մար­դոց ու­շադ­րու­թիւ­նը լիո­վին կը գրա­ւեն։ Ան­շուշտ, երբ բո­լո­րո­վին նոր մի­ջոց­նե­րու պա­հանջ­քին առ­ջեւ կը գտնուիս, բան մը կը շա­հիս ու բան մը կը կորսնց­նես։ Այս հանգ­րո­ւան­նե­րէն ան­ցաւ մեր Ա­զատ Օ­րը իր կեան­քի 79 տա­րի­նե­րուն ըն­թաց­քին, բո­լո­րո­վին ջնջո­ւած այ­լեւս տպագրա­կան մե­թոտ­նե­րէն անց­նե­լով հա­մա­կարգ­չա­յին, ա­պա՝ լսո­ղա­տե­սո­ղա­կան ու հա­մա­ցան­ցա­յին ձե­ւե­րու։ Աշ­խար­հը երկ­վայր­կեա­նի մը մէջ ի­րա­րու կա­պող հա­մա­ցան­ցա­յին լա­րե­րը այն­քան հմա­յիչ ազ­դե­ցու­թիւն ու­նին մեր բո­լո­րին վրայ, որ շատ ալ տեղ չեն ձգեր այ­լեւս, այլ՝ ա­ւե­լի հին­ցած մի­ջոց­նե­րու։ ­Դի­մա­տետր, X հա­մա­կարգ, Instragram եւ Tic Toc մեր ա­ռօ­րեան լեց­նող պա­հերն են այս դա­րուս։ Ա­սոնց­մէ ալ ո­րոշ­նե­րը շու­տով ան­ցեա­լին պի­տի պատ­կա­նին, ո­րով­հե­տեւ ժո­ղո­վուր­դը ա­գա­հու­թեամբ եւ ա­ճա­պա­րան­քով նորն ու ա­ւե­լի՛ ար­դիա­կա­նը կը փնտռէ։ ­Պա­տա­հա­կան ի­րո­ղու­թիւն չէ, թէ ցան­ցե­րը լայ­նօ­րէն կ­՚օգ­տա­գոր­ծո­ւին կա­ռա­վա­րու­թիւն­նե­րէ, կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րէ, հա­մաշ­խար­հա­յին հաս­տա­տու­թիւն­նե­րէ եւ ընդ­հան­րա­պէս ո­րե­ւէ բնոյ­թի խում­բե­րէ, ո­րոնք ը­սե­լիք ու­նին կամ մար­դոց զգա­ցում­նե­րը եւ միտ­քե­րը կը ձե­ւա­ւո­րեն կամ կ­՚ա­ռաջ­նոր­դեն։ ­Նոյ­նիսկ ան­հատ­ներ, ո­րոնք ա­զատ բեմ կ­՚ու­նե­նան եւ այդ մէ­կը լա­ւա­պէս կ­՚օգ­տա­գոր­ծեն, ճիշդ թէ սխալ կար­ծիք­ներ հա­ղոր­դե­լու (կամ պար­տադ­րե­լու) նպա­տա­կով։

Լ­րա­տո­ւու­թիւն թէ՞ զո­ւար­ճանք

­Նոր ի­րա­կա­նու­թիւն մը ստեղ­ծո­ւած է լրա­տուա­կան դաշ­տին մէջ, այն օ­րէն ի վեր երբ ժո­ղո­վուր­դը սկսաւ լու­րե­րը ստա­նալ ըն­կե­րա­յին ցան­ցե­րուն մի­ջո­ցաւ, որ ըստ իր հա­ճոյ­քին եւ ըստ իր նա­խընտ­րու­թիւն­նե­րուն՝ կողմ­նո­րո­շո­ւած լրա­տուու­թիւն կը տրա­մադ­րէ ի­րեն։ ­Ձեռ­քի հե­ռա­ձայն­նե­րու օգ­տա­գոր­ծու­մը շատ ա­ւե­լի ա­րագ զար­գա­ցուց լրա­տո­ւու­թեան այս ձե­ւը, որ անվ­ճար եւ զո­ւար­ճաց­նող ձե­ւով կը տրա­մադ­րո­ւի ան­հա­տին։
­Բայց այս­քան ա­րագ ու հսկա­յա­կան ծա­ւալ­նե­րով լրա­տո­ւու­թիւն, տե­ղե­կու­թիւն, ար­դեօ՞ք որ­քա­նով կը հե­տաքրք­րէ մար­դոց, ո­րոնք մե­քե­նա­կա­նօ­րէն մատ­նե­րու ա­րագ շար­ժու­մով մը՝ գրա­ռում­նե­րուն վրա­յէն կ­՚անց­նին ու կ­՚եր­թան, նոյ­նիսկ եր­կու տո­ղը ըն­թեր­ցած չըլ­լա­լով շատ ան­գամ։
Ա­հա՛ այս մար­տահ­րա­ւէ­րին դէմ յան­դի­ման կը գտնո­ւի Ա­զատ Օ­րը ներ­կա­յիս, ո­րը մա­սամբ կա­րո­ղա­ցաւ յաղ­թա­հա­րել, երբ ժա­մա­նակ ա­ռաջ սկսաւ գոր­ծադ­րել PDF ե­լեկտ­րո­նա­յին է­ջադ­րո­ւած օ­րա­թեր­թի տար­բե­րա­կը, որ ե­լեկտ­րո­նա­յին հաս­ցէ­նե­րու մի­ջո­ցաւ կը ղրկո­ւի թեր­թի բա­ժա­նորդ­նե­րուն։ Ի­րա­պէս ար­դիա­կա­նաց­ման ու­ղին բռնած նոր քայլ մը, ո­րու շա­րու­նա­կու­թիւ­նը տես­նե­լու եւ յա­ւե­լեալ տա­րա­ծե­լու անձ­կու­թիւ­նը կը դի­մագ­րա­ւէ խմբագ­րու­թիւ­նը։ Ար­դեօ՞ք այս կը նշա­նա­կէ թէ օ­րին մէ­կը լրիւ պի­տի վե­րա­նայ տպա­գիր տար­բե­րա­կը։ ­Պարզ պա­տաս­խա­նը այս հար­ցու­մին պի­տի ըլ­լար, թէ՝ այն­քան ա­տեն որ ըն­թեր­ցող կայ, տպա­գիր թէ ե­լեկտ­րո­նա­յին, մեր օ­րա­թեր­թը պի­տի շա­րու­նա­կէ հաս­նիլ բո­լո­րին։ Իսկ բո­լո­րին ը­սե­լով, մենք պէտք է նկա­տի ու­նե­նանք մեր գա­ղու­թի ե­րէց թէ ե­րի­տա­սարդ սե­րունդ­նե­րը, ո­րոնց ա­ռօ­րեա­յին մէջ ապ­րող զար­կե­րակ պէտք է շա­րու­նա­կէ մնալ մեր օ­րա­թեր­թը։

­Թիւ 1 ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւ­նը

Ա­զատ Օ­րի կա­րե­ւո­րու­թիւ­նը մեր գա­ղու­թէն ներս ուղ­ղա­կիօ­րէն շաղ­կա­պո­ւած է իր եր­կար տա­րի­նե­րու ժա­ռան­գին հետ։ Այն ե­ղած է հայ հա­ւա­քա­կա­նու­թիւն­նե­րուն մի­ջեւ ամ­րապնդ­ման ազ­դա­կը, մեր միու­թիւն­նե­րու, ազ­գա­յին ու կրօ­նա­կան կա­ռոյց­նե­րու, մեր վար­ժա­րան­նե­րու եւ ընդ­հան­րա­պէս յու­նա­հայ գա­ղու­թի գոր­ծու­նէու­թեան ծա­նօ­թաց­ման ու վար­կի բարձ­րաց­ման մի­ջոց­նե­րէն մէ­կը։ Ս­փիւռ­քա­հա­յուն մօտ բե­րած է ­Հա­յաս­տանն ու Ար­ցա­խը, իսկ հայ­րե­նի­քին մօտ ծա­նօ­թա­ցու­ցած է յու­նա­հա­յու­թիւնն ու սփիւռ­քա­հա­յու­թիւ­նը, իր բո­լոր բազ­մե­րես ե­րե­ւոյթ­նե­րով։ Այս պա­հան­ջար­կը կը շա­րու­նա­կէ մնալ թիւ մէկ ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւն, որ­քան ալ տրա­մադ­րո­ւող ձե­ւե­րուն մէջ նո­րու­թիւն­ներ մտցո­ւին։ ­Թեր­թի մը դե­րը միայն լրա­տո­ւու­թիւն տրա­մադ­րե­լով չի սահ­մա­նա­փա­կո­ւիր, այլ հիմ­նա­կա­նօ­րէն զգա­ցում ու գա­ղա­փար է որ կը փո­խան­ցէ, իւ­րա­յա­տուկ երկ­խօ­սու­թեան մը մէջ մտնե­լով իր ըն­թեր­ցո­ղին հետ։
Ո­րե­ւէ յա­րա­բե­րու­թիւն երկ­կողմ կ­՚ըլ­լայ։ Ա­զատ Օ­րը եւ իր ըն­թեր­ցող­նե­րու հա­ւա­քա­կա­նու­թիւ­նը եր­կու պար­տա­ւո­րեց­նող կող­մեր են։ ­Մէ­կը միւ­սին զօ­րաց­նե­լու եւ մէ­կը միւ­սին պա­հե­լու ա­ռա­ջադրան­քով։ Իսկ կեն­դա­նի երկ­խօ­սու­թիւ­նը այս եր­կու կող­մե­րուն մի­ջեւ միայն շա­հե­կան կրնայ ըլ­լալ բո­լո­րին հա­մար։
Ա­զատ Օ­րը մեր ա­մէ­նօ­րեայ զրու­ցա­կիցն է, իր է­ջե­րուն ընդ­մէ­ջէն, բայց նաեւ իր խմբագ­րա­կան կազ­մով, որ թեր­թի ան­խա­փան հրա­տա­րա­կու­թեան վրայ գուր­գու­րա­ցող ուժն է։
­Հի­մա, հա­յեացք­նե­րը պէտք է կեդ­րո­նաց­նել ա­պա­գա­յին վրայ, ե­լեկտ­րո­նա­յին հա­ղոր­դակ­ցու­թեան ու հա­մա­ցան­ցի ա­րա­գու­թեան այս տա­րի­նե­րուն։­ Վերջ ի վեր­ջոյ, իւ­րա­քան­չիւր ան­հատ, հաս­տա­տու­թիւն կամ ըն­կե­րու­թիւն՝ ա­պա­գան ե­րաշ­խա­ւո­րե­լու պայ­քարն է որ կ­՚ապ­րի իր ա­ռօ­րեա­յին մէջ, դժո­ւար թէ ա­ւե­լի դժո­ւա­րա­ցող պայ­ման­նե­րու մէջ, բայց նո­րը փնտռե­լով ու այդ նո­րին մի­ջո­ցաւ ներշն­չո­ւե­լով ու յանձ­նա­ռու­թիւ­նը պահ­պա­նե­լով։
Ը­սինք ա­ւե­լի վերն ալ։ ­Նոր մի­ջոց­նե­րու պա­հանջ­քը լրաց­նե­լու ճամ­բուն վրայ բան մը կը շա­հիս ու բան մը կը կորսնց­նես։ ­Մեր շա­հա­ծը թող ըլ­լայ մեր օ­րա­թեր­թի յա­ւե­լեալ տա­րա­ծու­մը, ա­նոր բազ­մե­րես դի­մա­գի­ծի պահ­պա­նու­մով եւ մեր կորսն­ցու­ցա­ծը թող ըլ­լայ հին մտա­ծե­լա­կեր­պի պար­տադ­րած նե­ղու­թիւ­նը։