Հ.Յ.Դ. Յունաստանի Հայ դատի
յանձնախումբի կազմակերպութեամբ՝
Փոքր Ասիոյ աղէտին եւ յունահայ գաղութի
հիմնադրման 100-ամեակին նուիրուած նկարներու ցուցահանդէս Սիրոս կղզիի մէջ
Հ.Յ.Դ. Յունաստանի Հայ դատի յանձնախումբի կապերը Սիրոս կղզիի քաղաքապետական ու մարզպետական շրջանակներուն հետ երկար տարիներ կը հաշուեն, տարբեր տեսակի գործակցութիւններով, այլեւ Արցախէն փոքրիկներու հիւրընկալման յատուկ ծրագրի իրագործումով, որ 25 տարիէ աւելի կը հաշուէ։
Այս տարի, Փոքր Ասիոյ աղէտի 100-ամեակի նշման նուիրուած ձեռնարկներու ծիրէն ներս, Սիրոս-Էրմուփոլիի քաղաքապետութեան հետ գործակցաբար, նկարներու ցուցահանդէս մը կազմակերպուեցաւ Էրմուփոլիի կեդրոնական Միաուլի հրապարակի, Վաթի շքեղ ցուցասրահէն ներս։
Բացման պաշտօնական արարողութեան ներկայ գտնուեցան քաղաքապետական ու մարզպետական իշխանութեանց, մշակութային, կրօնական ու պետական բաժանմունքներու եւ հասարակական կազմակերպութիւններու ներկայացուցիչներ։
Հ.Յ.Դ. Հայ դատի յանձնախումբի ատենապետ ընկ. Յարութ Սպարթալեան, բացման խօսքին մէջ, անդրադարձաւ նկարներու ցուցահանդէսի կազմակերպման դրդապատճառներուն, ինչպէս նաեւ Սիրոս կղզիի հետ գործակցութեան հանգրուաններուն, շնորհակալութեան խօսք յայտնելով իրերայաջորդ քաղաքապետներուն եւ տեղացի քաղաքացիներուն իրենց անսակարկ զօրակցութեան համար։
Յունահայ գաղութի կազմութեան 100-ամեայ պատմութեան անդրադարձող վիտէօ երիզի մը ցուցադրութենէն ետք, խօսք առաւ Սիրոսի քաղաքապետ Նիքոս Լիվատարաս, որ Զմիւռնիոյ աղէտէն առաջ քարթ փոսթալներու իր անձնական հաւաքածոյէն նմուշներ տրամադրած է ցուցահանդէսին։ Ան խօսեցաւ իր անձնական փորձառութիւններուն մասին, դրուատելով նման ցուցահանդէսներու դաստիարակչական դերակատարութիւնը նոր սերունդներուն համար։
Սոյն միջոցառումը կը վայելէր Յունաստանի մօտ Հ.Հ. դեսպան Տիգրան Մկրտչեանի հովանաւորութիւնը, որու անունով ողջոյնի խօսք ընթերցեց տիկին Արմինէ Ալեքսանեանը։
Ապա, իր ոգեշնչող խօսքը ուղղեց Յունաստանի թեմակալ առաջնորդ Գեղամ արք. Խաչերեան, որու խօսքը կը հրատարակենք առանձին։
Նկարներու ցուցադրութիւնը երեք տարբեր թեմաթիկական բաժիններ կը ներառնէ, սկսելով Զմիւռնիոյ մէջ հայկական եւ յունական կեանքի պայմաններէն ու հարուստ մշակութային կեանքէն, անցնելով Հայոց ցեղասպանութեան եւ Զմիւռնիոյ աղէտներու ոճրագործութեանց եւ հասնելով 1923-էն ետք հայկական համայնքի հիմնադրութեան հանգրուաններուն։
Առանձին տեղ տրամադրուած է Սիրոսի մէջ ամերիկեան բարեսիրական հաստատութեան որբանոցին, ուր 1923-էն մինչեւ 1930 հիւրընկալուեցան հայ եւ յոյն մեծ թիւով որբեր, աղէտէն փրկուելով ու վերապրումի նոր յոյս ստանալով, իրենց մատղաշ կեանքի առաջին տարիներուն ընթացքին։
Ապա նաեւ, աւելի քան 30 լուսանկարներու ընդմէջէն, բաժին մը տրամադրուած է Քինիի բանակավայրէն ներս Արցախէն փոքրիկներու հիւրընկալման ծրագրին, որ մեծ հեղինակութիւն կը վայելէ կղզիի քաղաքացիներուն մօտ։
Յաջորդող օրերուն ընթացքին, տեղացի ժողովուրդը եւ զբօսաշրջիկներ կþայցելեն ցուցահանդէսի վայրը, մօտէն ուսումնասիրելով լուսանկարները, քարտէսները եւ իւրաքանչիւրը անձնական մտածումներ եւ փորձառութիւններ փոխանցելով Հ.Յ.Դ. Յունաստանի Հայ դատի յանձնախումբի անդամներուն, որոնք կը հսկեն ցուցահանդէսի լրիւ գործադրութեան։
Այցելութիւն Սիրոս զօրանոց
Զօրավար Զաֆիրիսի անուան զօրանոցը, որը նախապէս գործած է որպէս Նիար Իսթ Ռիլիֆ հաստատութեան հին որբանոցը, կենդանի վկայութիւն մըն է անցեալի պատմութեան եւ կը շարունակէ զգացական զօրաւոր կապը մնալ ներկայի հետ։ Զօրավարին մէջ յատուկ թանգարանային բաժին մը կը գործէ, պատմական լուսանկարչական ճոխ բաժինով, որբերէն մնացած խաղալիքներու, հագուստեղէններու եւ գործածական իրերու ցուցադրութեան յատուկ մասով։
Սիրոսի քաղաքապետ Նիքոս Լիվատարասի, Թեմակալ առաջնորդ Գեղամ արք. Խաչերեանի եւ դեսպանութեան խորհրդական Արմինէ Ալեքսանեանի ու Հ.Յ.Դ. Հայ դատի յանձնախումբի անդամներէն բաղկացած պատուիրակութիւնը այցելութիւն մը տուաւ զօրանոց, ուր դիմաւորուեցաւ զինուորական պատասխանատու զօրավար Պուրասի կողմէ, մօտէն ծանօթանալով զօրանոցի պատմութեան։
