­Բաց նա­մակ ­Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տին

Շ­նոր­հա­շատ եւ ուս­ման
ա­ռա­ջա­ւոր ա­շա­կեր­տը՝ ­Փա­շի­նեա­նը

Վ­րայ վրա­յի շատ բան հա­ւա­քո­ւե­ցաւ անց­նող ե­րեք տա­րի­նե­րուն։
­Դէպ­քե­րու հո­լո­վոյ­թը իր հետ բե­րաւ միտ­քե­րու շա­րադ­րու­մը ա­նոնց վե­րա­բե­րեալ։
Եւ սկսե­լով՝
— ­Կար­դա­ցինք, թէ Ս­փիւռ­քէն մեր հայ­րե­նա­կից ­Մու­րատ ­Փա­փա­զեա­նին «persona non grata» հռչա­կած էք, հե­տե­ւե­լով ձեր ու­սու­ցիչ ­Լե­ւոն ­Տէր ­Պետ­րո­սեա­նի օ­րի­նա­կին։
Ո՜ւր լսո­ւե­ցաւ, որ հայ­րե­նի­քի եւ ­Հայ դա­տի ի նպաստ տա­րի­ներ շա­րու­նակ աշ­խա­տած հայ­րե­նա­կի­ցի մը մուտ­քը պի­տի ար­գի­լո­ւէր ­Հա­յաս­տան։ Այն հայ­րե­նի­քը ո­րու հա­մար ին­քը ուժ ու հո­գի սպա­ռած է, տա­րի­նե­րով։
— ­Յու­նաս­տա­նի Հ.Օ.Մ.-ի միա­ւոր­նե­րու եւ ամ­բողջ գա­ղու­թի ներ­գոր­ծու­թեամբ Ար­ցա­խին հա­մար հա­ւա­քագ­րո­ւած օգ­նու­թիւ­նը, հա­զար տար­բեր դժո­ւա­րու­թիւն­նե­րու հան­դի­պե­լէ ետք, ոչ ալ բա­ւա­րար չա­փով հա­սաւ կա­րի­քա­ւոր մեր զի­նո­ւոր­նե­րուն եւ հայ­րե­նա­կից­նե­րուն։ Երբ ամ­բողջ գա­ղութ մը հա­մա­վա­րա­կի դժուար պայ­ման­նե­րուն մէջ, շրջա­գա­յու­թեան ար­գե­լա­փա­կում­նե­րով հան­դերձ, գոր­ծի լծո­ւե­ցաւ եւ այդ հսկա­յա­կան աշ­խա­տան­քը ժա­մը-ժա­մուն տա­րաւ։ Հ.Օ.Մ.-ը նոյ­նիսկ օ­դա­նա­ւա­կա­յա­նի տուր­քե­րու մեծ գու­մար­ներ վճա­րեց, որ­պէս­զի իր ապ­րանք­նե­րը ժա­մուն հաս­նին կա­րի­քա­ւոր­նե­րուն։ Մ­նա­ցեա­լը, որ նա­խա­րա­րու­թեան հաս­ցէագրո­ւած էր՝ մէ­կու­կէս տա­րի ետք, դեռ կը մնար օ­դա­նա­ւա­կա­յան… Ա­մօ­թով մնա­ցինք յոյն հա­սա­րա­կու­թեան առ­ջեւ։ Ալ ո՜ւր մնաց՝ ­Յու­նաս­տա­նի պե­տու­թեան մօտ։
Ան­շուշտ, ­Սո­րո­սէն հա­սած օգ­նու­թիւն­նե­րը շու­տով ա­ռիք։ Ե­րե­ւի պէտք չու­նէիք Ս­փիւռ­քէն հա­սած ապ­րան­քին։ ­Նոյն պա­հուն, երբ մաք­սա­յին մեծ գու­մար­ներ կը գան­ձէիք մար­դա­սի­րա­կան օգ­նու­թեան հա­մար։
— Ս­փիւռ­քի յանձ­նա­կա­տա­րը գա­ղութ­ներ ղրկո­ւե­ցաւ, սա­կայն ա­մէն տեղ չէ, որ կա­րո­ղա­ցաւ իր քա­րո­զը տա­նիլ։
Ի­րա­կա­նու­թիւ­նը շատ յստակ է, Ս­փիւռ­քը տաս­նա­մեակ­ներ պա­հած ղե­կա­վար ու­ժե­րուն հա­մար։ Ո­րե­ւէ այլ փորձ մատ­նուած է ձա­խո­ղու­թեան։ ­Դուք շատ փոքր էք Ս­փիւռ­քը պա­ռակ­տե­լու հա­մար։
— ­Յու­նաս­տա­նի խորհր­դա­րա­նի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան պայ­մա­նա­գիր­նե­րու ա­ռի­թով, ձեր կու­սակ­ցու­թե­նէն միայն պատ­գա­մա­ւոր­ներ ղրկե­ցիք։ Այս մէ­կը ծայր աս­տի­ճան միա­կող­մա­նի փրաք­թի­քա մըն է, որ նոյ­նիսկ ­Լե­ւոն ­Տէր ­Պետ­րո­սեա­նի օ­րով չէր ի­րա­գոր­ծո­ւած։ Ամ­բող­ջա­տի­րա­կան վար­չա­կար­գե­րու յար եւ նման։
— ­Դուք ձեր «կու­սակ­ցու­թեան» մէջ եր­կու ան­դամ­ներ ա­ւել­ցու­ցէք՝ Էր­տո­ղանն ու Ա­լիե­ւը։
­Թուր­քիոյ հետ մեր­ձեց­ման այս փոր­ձը, որ հե­տե­ւո­ղա­կա­նօ­րէն յա­ռաջ կը քշէք, գի­տէ՞ք ար­դեօք թէ ինչ­պէս կ­՚ըն­կա­լո­ւի ­Յու­նաս­տա­նի շրջա­նակ­նե­րուն մօտ։ ­Յոյն ժո­ղո­վուր­դը գի­տէ, որ թուր­քին հետ մեր­ձե­ցու­մը թիւր հիմք կրնայ ու­նե­նալ եւ եր­բեք վստա­հե­լի ձե­ւով կա­րե­լի չէ յա­ռա­ջա­նալ։
— ­Յու­նաս­տա­նը մաս­նա­ւոր կա­պեր ու­նի Ար­ցա­խի հետ։ 1997-էն ետք ա­ւե­լի քան 500 փոք­րիկ­ներ հիւ­րա­սի­րո­ւած են մեր մօտ։ Ա­նոնց­մէ որ­քան որ տե­ղեակ եմ, եր­կու հո­գի ան­յայտ կոր­սո­ւած են պա­տե­րազ­մէն ետք։ Ա­նոնք բո­լո­րը, այն­քան շատ կը սի­րէին ի­րենց եր­կի­րը, ու ար­ձա­կուր­դի ա­ւար­տին ու­րա­խու­թեամբ կը վե­րա­դառ­նա­յին պաշ­տո­ւած հայ­րե­նի­քը՝ Ար­ցա­խը։ Ա­նոնք զո­հուած ա­զա­տա­մար­տիկ­նե­րու զա­ւակ­ներ էին, կամ երկ­րորդ ու եր­րորդ կար­գի հաշ­ման­դամ ծնո­ղի զա­ւակ­ներ, ուս­ման ա­ռա­ջա­տար ա­շա­կերտ­ներ, տա­ղան­դա­ւոր ա­րո­ւես­տա­գէտ փոք­րիկ­ներ։ ­Բո­լո­րը Ար­ցա­խի փոք­րիկ դես­պան­ներ դար­ձան, սի­րե­ցին ու սի­րո­ւե­ցան հայ եւ յոյն ժո­ղո­վուր­դին կող­մէ։ Այս ծրա­գի­րը հա­մա­վա­րա­կի պատ­ճա­ռով առ­ժա­մա­բար կանգ ա­ռաւ, բայց ար­դէն գալ տա­րո­ւը­նէ դար­ձեալ ի­րա­գոր­ծե­լի է։
­Յու­նաս­տան աշ­խար­հի միակ եր­կիրն է, որ այս­քան հե­տե­ւո­ղա­կան ձե­ւով ի­րա­գոր­ծեց այս ծրա­գի­րը եւ հիւ­րա­սի­րեց Ար­ցա­խի փոք­րիկ­նե­րը, ա­ւե­լի քան 22 տա­րի։ Ար­ցա­խի ա­ռա­ջին պա­տե­րազ­մին ըն­թաց­քին զո­հո­ւած ա­զա­տա­մար­տիկ­նե­րու զա­ւակ­նե­րը։ Դժբախ­տա­բար, մեծ էր թի­ւը այս որ­բա­ցած փոք­րիկ­նե­րուն։
Ե­թէ կա­րո­ղա­նա­յիք հան­դի­պիլ այս փոք­րիկ­նե­րուն, պա­րոն ­Փա­շի­նեան, ո­րոնց թի­ւը ա­ւե­լի քան 500 է, ա­նոնց­մէ շա­տեր ար­դէն ի­րենք ալ զա­ւակ­ներ ու­նե­ցած են, հարց տո­ւէք ա­նոնց՝ թող բա­ցատ­րեն։ ­Բայց լաւ գի­տէք, թէ ի՛նչ պի­տի լսէք եւ այդ պատ­ճա­ռով ալ պի­տի չեր­թաք…
Ու­րեմն՝
— ­Դուք էլ նա­յէք սէգ գա­գա­թին ու ան­ցէք։
Ու լաւ գիտ­ցէք՝
132 տա­րո­ւայ Հ.Յ.­Դաշ­նակ­ցու­թեան ո՛չ դուք, ո՛չ ձեր խմբա­կը, ո՛չ ալ ձեր օգ­նա­կան ­Սո­րոս­նե­րը կրնան խան­գա­րել։

­Խա­չիկ, Ա­թէնք