Ուրբաթ, 28 Ապրիլ 2023-ի առաւօտեան, Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկէ Հայոց Ամենապատիւ Տէր Ռաֆայէլ Պետրոս ԻԱ. Կաթողիկոս Պատրիարքը հովուապետական այցելութեամբ Պէյրութէն հասաւ Յունաստան, ընկերակցութեամբ Բերիոյ թեմի առաջնորդ Պետրոս արք. Միրիաթեանի, Պատրիարքի քարտուղար Նարեկ վրդ. Մնոյեանի, Երիտասարդական բաժնի պատասխանատու Արամ վրդ. Աբրահամեանի, Պատրիարքարանի արտաքին յարաբերութիւններու գրասենեակի աշխատակից Շարպէլ Պասթուրիի եւ «Թէլէ Լումիէր-Նուրսաթ» պատկերասփիւռային կայանի անձնակազմին:
Աթէնքի օդակայանի պատուոյ հիւրերու սրահին մէջ անոր ընդունեցին Յունաստանի Հայ Կաթողիկէ ժողովրդապետ Յովսէփ ծ.վ. Պէզազեան, Յունաստանի թեմակալ Առաջնորդ Գեղամ արք. Խաչերեան, Ս. Էջմիածնի ներկայացուցիչ Խորէն վրդ. Առաքելեան, յոյն եկեղեցւոյ ներկայացուցիչ Թէոքլիտոս եպիսկոպոսը, Յունաստանի մէջ Գերմանիոյ Լատին եկեղեցւոյ հովիւ Րաֆֆի վրդ. Սագայեան, Նէոս Գոզմոսի հոգեւոր հովիւ Նարեկ քհնյ. Շահինեան, Յունաստանի մէջ Լիբանանի դեսպանատան քարտուղար Ղատի Խուրի, Հայաստանի դեսպանատան ներկայացուցիչ Տիգրան Վարդանեան, Աթէնքի Հայ Կաթողիկէ եկեղեցւոյ ենթայանձնախումբի պատասխանատու Մանուէլ Պէլէքեան։
Պատուոյ հիւրերու սրահին մէջ, Ամենապատիւ Հոգեւոր Տէրը ընդգծեց հետեւեալը. «Յունաստան կու գամ որպէս ուխտաւոր, կու գամ որպէսզի վկայեմ Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցւոյ հարիւրամեայ պատմական ներկայութեան մասին։ Այս հայրապետական պատմական այցելութիւնը կը վերահաստատէ հարիւր տարիներ առաջ այս երկրին մէջ մեր Եկեղեցւոյ արմատացումը: Մեր Եկեղեցին կառչած կը մնայ իր հաւատքին ու իսկական արժէքներուն՝ հակառակ բոլոր մարտահրաւէրներուն. հետեւաբար եկայ որպէս ուխտաւոր մը, որ կը կարօտի անոնց հաւատքին, եւ չեմ կրնար նկարագրել անոնց խոր հաւատքը»: Ապա Հոգեւոր Տէրը շնորհակալութիւն յայտնեց բոլոր անոնց, որոնք նպաստեցին այս հայրապետական պատմական այցելութեան յաջողութեան։
Ապա, ան առաջնորդուեցաւ կաթողիկէ Առաջնորդարան եւ եկեղեցի, ուր հաւատացեալներու ներկայութեան կատարուեցաւ կանոնական աղօթք եւ արտասանուեցան բարի գալստեան խօսքեր։ Պատասխանելով, Հոգեւոր Պետը շնորհակալութիւն յայտնեց Յովսէփ ծ.վ. Պէզազեանին եւ եկեղեցւոյ զաւակներուն շքեղ ընդունելութեան համար, որ ցոյց տուաւ անոնց բարի սիրտն ու սէրը Եկեղեցւոյ հանդէպ: Ան յայտնեց, թէ իր այցելութեան նպատակն է՝ վերահաստատել Եկեղեցւոյ ներկայութիւնը անոնց կողքին, եւ թէ հակառակ ծանր պայմաններուն, Հոգեւոր Տիրոջ առաքելութիւնը՝ սիրոյ, ծառայութեան եւ յոյս սփռելու նուիրական գործն է: Ան նաեւ գնահատեց անոնց խոր հաւատքն ու սերտ կապը Եկեղեցւոյ հետ:
Եկեղեցական հանդիսաւոր արարողութիւն
Նոյն օրուան երեկոյեան, Ամենապատիւ Հոգեւոր Պետի նախագահութեամբ, Նէոս Գոզմոսի Հայ կաթողիկէ «Ս. Գրիգորր Լուսաւորիչ» եկեղեգւոյ մէջ տեղի ունեցաւ եկեղեցական հանդիսաւոր արարողութիւն եւ խաչքարի բացման ելոյթ։
Յունաստանի մէջ գործող կաթողիկէ օտար եկեղեցիներու բազմաթիւ հոգեւորականներու կողքին, մասնակից դարձան Պետրոս արք. Միրիաթեան եւ Յովսէփ ծ.վ. Պէզազեան, իսկ պաշտօնական հիւրերու կարգին էին Յունաստանի ուղղափառ եկեղեցւոյ պետ Իէրոնիմոս արքեպիսկոպոսի ներկայացուցիչը, Թեմակալ Առաջնորդը Սրբազան հայրը, Ս. Էջմիածնի ներկայացուցիչը, Գոքինիոյ եւ Ֆիքսի հոգեւոր հայրերը, Հ.Յ.Դ. Յունաստանի Կեդր. կոմիտէի ներկայացուցիչ ընկ. Հռիփսիմէ Յարութիւնեան, Հ.Կ.Խաչի եւ Համազգայինի ներկայացուցիչները, «Ազատ Օր»-ը եւ հաւատացեալ ժողովուրդ։
Եկեղեցական արարողութենէն ետք, Յունաստանի Հայ կաթողիկէներու կառավարիչ Յովսէփ ծ.վ. Պէզազեան ողջոյնի խօսք ուղղեց Հոգեւոր պետին եւ Յունաստանի տարբեր եկեղեցիներու ներկայացուցիչներուն, որոնք իրենց մասնակցութիւնը բերին արարողութեան: Ան նաեւ ընդգծեց Հոգեւոր Տիրոջ հայրապետական այցելութեան կարեւորութիւնը, անդրադառնալով անոր դրական նշանակութեան, որ յոյս եւ ապաւէն կը շնորհէ Եկեղեցւոյ զաւակներուն համար:
Այնուհետեւ, Հայ կաթողիկէ եկեղեցւոյ պետը իր հայրական խօսքը ուղղեց ներկաներուն։ Ան անդրադարձաւ իր հովուական այցելութեան եւ խօսեցաւ հայ եւ յոյն դարաւոր կապերուն մասին, որոնք մինչեւ այսօր իրենց պտղաբեր արդիւնքը կու տան։
«Չենք կրնար չյիշել Ապրիլեան այս օրերը, երբ բարեշնորհ եւ արդարամիտ ժողովուրդները իրենց յարգանքի տուրքը կը բերեն Հայոց ցեղասպանութեան նահատակներուն, որոնց Հայրենիքը այսօր ենթակայ է անարդարութիւններու, քաղաքական ճնշումներուն ու ռազմական արհաւիրքներուն:
Յունաստանի պետութիւնը 1996 թուականին պաշտօնապէս ճանչցած է Հայոց ցեղասպանութիւնը: Ինչպէս նաեւ եղբայրական ու հաւատակից յոյն ժողովուրդը ցայսօր եւ այսուհետեւ իր աղօթքը կը բարձրացնէ առ Աստուած՝ յիշելով համօրէն աստղահոյլը նահատակներուն:
Հռոմի Սրբազան Քահանայապետը՝ Ֆրանչիսկոս Պապը, 12 Ապրիլ 2015-ին, իր քարոզին մէջ, իրաւացիօրէն անուանեց Հայասպանութիւնն «20-րդ դարուն առաջին Ցեղասպանութիւն»:
Սակայն, սրտցաւով հաստատելու ենք, թէ ան միակը չմնաց: Յաջորդեցին այլ ցեղասպանութիւններ: Համայն մարդկային ընտանիքը պարտաւոր է դատապարտել հիները՝ այսպէս կանխելով եւ թոյլ չտալով նորերը…», շեշտեց Հոգեւոր Պետը։
Իր հայրական խօսքը աւարտեց հետեւեալ մաղթանքով. «Գօտեպնդուած Տիրոջ խօսքով՝ մենք կը յիշենք թէ՛ յոյն եւ թէ՛ հայ նահատակները, որոնք մարտիրոսացան ի սէր իրենց քրիստոնէական հաւատքին եւ իրենց ազգային ինքնութեան:
Հուսկ, մեր խօսքը կ՚աւարտենք վաղքրիստոնէական նշանաւոր աստուածաբան Տերտուղիանոսի այս ուղիղ սահմանումով. «Հիմն Եկեղեցւոյ է արիւն նահատակաց»:
Վստահ ենք, թէ միատեղ ու համերաշխ ապրելով՝ մեր երկու ժողովուրդներուն նահատակ քոյրերուն եւ եղբայրներուն արիւնը կը մնայ այն սնուցող աւիշը, որ մեզ պիտի պահէ յարուցեալ Տիրոջ փրկարար ու յաւերժացնող Աջին հովանիին տակ: Ամէն»:
Խաչքարի բացման հանդիսաւոր արարողութիւն
Աթէնքի քաղաքապետարանի նուագախումբի եւ Աթէնքի Հ.Մ.Ը.Մ.-ի մասնաճիւղի սկաուտական խումբի առաջնորդութեամբ, տեղի ունեցաւ հանդիսաւոր երթ դէպի կաթողիկէ Առաջնորդարանի «Խանցեան» պարտէզը։ Եկեղեցականներու եւ ներկայ ժողովուրդին թափօրին ընդմէջէն, Կաթողիկէ Պետը առաջնորդուեցաւ խաչքարի արարողութեան վայրը։
Հայաստանի եւ Յունաստանի ոգերգներու հնչումէն ետք, գործադրուեցաւ գեղարուեստական յայտագիր։ Աթէնքի նուագախումբը հրամցուց հայկական եւ յունական ծանօթ երգեր, տպաւորելով ներկաները։ Հրաւիրուեցաւ «Աւետիս» պարախումբը, որ պարուսուցութեամբ Շուշանիկ Սեմերճեանի, ներկայացուց հայկական աւանդական պարերու փունջ մը, որոնք խանդավառեցին հայ եւ օտար հանդիսատեսները։
Յաջորդաբար, գերապայծառը անդրադարձաւ խաչքարի բացման նշանակութեան, որ կը խորհրդանշէ Հայոց ցեղասպանութեան մարտիրոսացած նահատակներու յիշատակը։ Ան նաեւ նշեց, թէ այսուհետեւ, ամէն տարուան 28 Ապրիլին տեղի պիտի ունենայ արարողութիւն խաչքարին առջեւ, յիշելով եւ յարգելով մէկուկէս միլիոն նահատակները։
Խաչքարի բացման համար, գերապայծառը հրաւիրեց Ռաֆայէլ Պետրոս ԻԱ. Հոգեւոր Տէրը, Հ.Հ. դեսպանութեան հիւպատոս Տիգրան Վարդանեանը, կաթողիկէ համայնքի երիցագոյն անդամներէն տիկ. Անահիտ Ֆուրունճեանը եւ խաչքարի նուիրատու Հայկ եւ Յարութիւն Աճէմեանները։ Բոլորը միասին կատարեցին խաչքարի ու անոր պատուանդանի բացումը, որուն վրայ արձանագրուած էր նաեւ կարտինալ Աղաճանեանի մէկ խօսքը։ Յաջորդաբար, հիւր հոգեւորականներու մասնակցութեամբ վարեցան մոմեր եւ զետեղուեցաւ յատուկ մոմակալի մը վրայ, խորհրդանշելով նահատակներու յիշատակը եւ հայ ժողովուրդի վերապրումի ոգին։
Երեկոն վերջ գտաւ ժողովրդային հիւրասիրութեամբ, իսկ հոգեւորական դասը եղաւ ընթրիքի հիւրը Ամենապատիւ Հոգեւոր Պետին։
Այցելութիւն Ազգային Առաջնորդարան
Յունաստան կատարած իր հովուապետական այցելութեան ծիրէն ներս, Շաբաթ 29 Ապրիլի առաւօտուն, Կաթողիկէ Հայոց Կաթողիկոս Պատրիարքը եւ իր շքախումբը այցելեցին Յունահայոց Ազգային Առաջնորդարան եւ ընդունուեցան Թեմակալ Առաջնորդ Գեղամ արք. Խաչերեանին ու հոգեւոր դասուն կողմէ։ Աթէնքի «Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ» մայր եկեղեցւոյ մէջ տեղի ունեցաւ աղօթք, ապա Սրբազան հայրը բարի գալստեան խօսքերով անդրադարձաւ Հոգեւոր Պետի Յունաստան այցելութեան։
Կաթողիկէ պետը, իր կարգին, շնորհակալութիւն յայտնեց Առաջնորդ Սրբազան հօր, քահանայ հայրերուն եւ հաւատացեալ ժողովուրդին, անոնց եղբայրական ընդունելութեան համար, որ կ՚արտացոլայ երկու Եկեղեցիներու միջեւ ջերմ ու սերտ յարաբերութիւնը:
Աղօթքի աւարտին, երկու կողմերը յուշանուէրներ փոխանակեցին, ինչպէս նաեւ եկեղեցւոյ մէջ շրջեցան ու ծանօթացան անոր պատմութեան եւ հնամենի առանձնայատկութիւններուն:
Դափնեպսակի զետեղում
Շաթաբ, 29 Ապրիլին, Նէա Զմիռնիի մէջ Ռաֆայէլ Պետրոս ԻԱ. Կաթողիկէ Հայոց Կաթողիկոս Պատրիարքը դափնեպսակ զետեղեց Հայոց ցեղասպանութեան նուիրուած յուշարձանին առջեւ։
Յունաստանի Հայ Կաթողիկէ համայնքի կողմէ դափնեպսակ զետեղեցին Ալիս Ֆուրունճեան եւ Արա Գիրազեան։
Հայոց սրբադասուած նահատակներու համար բարձրացած աղօթքին, Հոգեւոր Տիրոջ կ՚ընկերանային Գերապայծար Յ. Պէզազեան, Բերիոյ թեմի առաջնորդ Պետրոս արք. Միրիաթեան, Պատրիարքի քարտուղար Նարեկ վրդ. Մնոյեան, Երիտասարդական բաժնի պատասխանատու Արամ վրդ. Աբրահամեան, ինչպէս նաեւ տեղական կաթողիկէ համայնքի անդամներ։
