Յունահայ գաղութի կեանքը թագավարակի օրերուն (Բ. մաս եւ վերջ)

­Յու­նա­հայ գա­ղու­թի ի­րա­կա­նու­թեան մէջ, Հ.Օ.Մ.-ի եր­կու միա­ւոր­նե­րը՝ ­Յու­նաս­տա­նի Հ.Կ.խա­չը եւ ­Մա­կե­դո­նիոյ ու Թ­րա­կիոյ Հ.Գ.­Խա­չը կը հան­դի­սա­նան մեր հա­ւա­քա­կան կեան­քի բաբա­խուն սիր­տը։ Եր­կու միա­ւոր­նե­րու գոր­ծու­նէու­թիւ­նը յատ­կան­շո­ւե­ցաւ Ար­ցա­խի պա­տե­րազ­մէն ետք մար­դա­սի­րա­կան հսկայ օգ­նու­թեան հա­ւա­քու­մով եւ դէ­պի Ար­ցախ ա­ռա­քու­մով, իսկ վեր­ջին տա­րո­ւան ըն­թաց­քին բա­րե­սի­րա­կան եր­կու կա­ռոյց­նե­րը, հա­մա­կեր­պե­լով թա­գա­վա­րա­կի պայ­ման­նե­րուն, ցու­ցա­բե­րե­ցին կա­րե­ւոր գոր­ծու­նէու­թիւն, ո­րուն պատ­կե­րը կը ներ­կա­յաց­նենք ստո­րեւ։

ՅՈՒՆԱՍՏԱՆԻ ՀԱՅ ԿԱՊՈՅՏ ԽԱՉ

Ա­ռի­թը ու­նե­ցանք ծա­ւա­լուն զրոյց մը ու­նե­նա­լու Հ.Կ.­Խա­չի Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թեան ա­տե­նա­պե­տու­հի ընկ. ­Լի­զէթ ­Գի­րա­զեա­նին հետ։ Ան յայտ­նեց, որ թա­գա­վա­րա­կի ե­րե­ւու­մը միու­թեան հա­մար ա­նակն­կալ եւ ցնցիչ ե­րե­ւոյթ մըն էր, նա­մա­նա­ւանդ՝ երբ երկ­րի մէջ, պե­տու­թեան ո­րո­շու­մով, պար­տադ­րո­ւե­ցան հա­մընդ­հա­նուր ար­գի­լում­ներ՝ փո­խադ­րու­թեան, վար­ժա­րան­նե­րու, ա­կումբ­նե­րու փա­կում, եւ այլն։ Սկզբ­նա­կան ցնցու­մի շրջա­նէն ետք, Հ.Կ.­Խա­չը սկսաւ իր աշ­խա­տանք­նե­րը հա­մա­կեր­պել նոր ստեղ­ծո­ւած ի­րա­վի­ճա­կին հա­մա­ձայն։ Ան­մի­ջա­պէս, Շրջ. վար­չու­թիւ­նը սկսաւ հա­մա­ցան­ցի մի­ջո­ցաւ գու­մա­րել իր շա­բա­թա­կան ժո­ղով­նե­րը։
«Ան­ցեալ տա­րո­ւան ­Մարտ ամ­սուն, ար­դէն Հ.Կ.­Խա­չը կը պատ­րաս­տո­ւէր միու­թեան ա­մե­նէն կա­րե­ւոր աշ­խա­տանք­նե­րէն մէ­կուն՝ ­Սի­րոյ ­Պա­զա­րի կազ­մա­կերպ­ման, որ սա­կայն ­Քո­րո­նա ժահ­րի պատ­ճա­ռով եւ ա­նոր հե­տե­ւեան­քով ստեղ­ծուած ար­գի­լում­նե­րը պար­տադ­րե­ցին Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թեան յե­տաձ­գե­լու ­Պա­զա­րը, որ նա­խա­պէս ծրագ­րո­ւած էր կազ­մա­կեր­պել 5 Ապ­րիլ 2020-ին։
­Հե­տե­ւա­բար, ստեղ­ծո­ւած կա­ցու­թեան պատ­ճա­ռով եւ նկա­տի ու­նե­նա­լով, թէ մեծ քա­նա­կու­թեամբ ապ­րանք­ներ պատ­րաս­տո­ւած էին ար­դէն, ո­րո­շո­ւե­ցաւ ­Ֆիք­սի եւ ­Գո­քի­նիոյ ա­կումբ­նե­րէն ներս կա­տա­րել ապ­րանք­նե­րու վա­ճա­ռում։
Ա­ռա­ւել, թէ՛ ­Դի­մա­տետ­րի վրայ տե­ղե­կաց­նե­լով, թէ՛ հե­ռա­ձայ­նա­յին կա­պե­րով ժա­մադ­րու­թիւն­ներ դա­սա­ւո­րո­ւե­ցան՝ վա­ճա­ռե­լու հա­մար ապ­րանք­նե­րը։ ­Նոյն­պէս ա­ռի­թը օգ­տա­գոր­ծո­ւե­ցաւ ա­րիւ­նա­տո­ւու­թիւն­նե­րու օ­րե­րը եւս սպա­ռե­լու ապ­րանք­նե­րը։ ­Սա­կայն, նոր ար­գի­լում­նե­րու պատ­ճա­ռով կա­րե­լի չէր տրա­մադ­րել պատ­րաս­տո­ւած բո­լոր ապ­րանք­նե­րը։ Այս­պէս, ա­ւե­լի վերջ, ­Շա­բաթ՝ 30 ­Մա­յիս 2020-ին ­Ֆիք­սի «Ա­րամ ­Մա­նու­կեան» ա­կում­բի դաշ­տին մէջ կազ­մա­կեր­պո­ւե­ցաւ «­Փոքր ­Պա­զար» մը, որ ա­ռի­թը տո­ւաւ մեր ազ­գա­յին­նե­րուն ի­րենց գնում­նե­րը կա­տա­րել եւ այս ձե­ւով սա­տա­րել միու­թեան բա­րե­սի­րա­կան ծրա­գիր­նե­րու ի­րա­գործ­ման»։
Ըն­կե­րու­հին նշեց, թէ հե­տե­ւե­լով Հ.Օ.Մ.-ի ­Կեդրո­նա­կան վար­չու­թեան ուղ­ղու­թիւն­նե­րուն, հա­մա­ճա­րա­կի ստեղ­ծած կա­ցու­թեան մէջ ա­ռաջ­նա­հերթ նկա­տե­լով մեր ազ­գա­կից­նե­րուն բա­րօ­րու­թիւնն ու ա­ռող­ջու­թիւ­նը, կապ հաս­տա­տե­ցին շրջան­նե­րէն ներս ապ­րող միայ­նակ տա­րեց ազ­գա­յին­նե­րու եւ Հ.Կ.­Խա­չի տա­րեց բա­րե­րա­րու­հի­նե­րուն հետ, օգ­տա­կար հան­դի­սա­նա­լու նա­խան­ձախնդ­րու­թեամբ։
Ա­տե­նա­պե­տու­հին յա­տուկ անդ­րա­դարձ ը­րաւ տա­րե­կան ա­րիւ­նա­տո­ւու­թեան, ընդգ­ծե­լով, թէ հա­մա­ճա­րա­կի եւ ա­րեան պա­հես­տի զգա­լի նուա­զու­մին պատ­ճա­ռով այն ա­ւե­լի հրա­մա­յա­կան դար­ձաւ։ Այս­պէս, մեր եր­կու ա­կումբ­նե­րէն ներս՝ «Է­վան­կե­լիզ­մոս» հի­ւան­դա­նո­ցին հետ գոր­ծակ­ցա­բար եւ զգու­շա­ւո­րու­թեան անհ­րա­ժեշտ մի­ջոց­նե­րը կի­րար­կե­լով, ի­րա­գոր­ծո­ւե­ցան ա­րիւ­նա­տո­ւու­թիւն­ներ, 29 ­Մարտ եւ 12 Ապ­րիլ 2020-ին, ո­րոնց ըն­թաց­քին կեդ­րո­նա­ցաւ ընդ­հա­նուր 82 շիշ ա­րիւն։ 2021-ի ա­րիւ­նա­տո­ւու­թեան ար­շա­ւը ըն­թաց­քի մէջ կը գտնո­ւի. 21 ­Մար­տին ա­ռա­ջին փու­լը տե­ղի ու­նե­ցաւ ­Գո­քի­նիոյ մէջ՝ 42 շիշ ա­պա­հո­վե­լով, իսկ երկ­րորդ փու­լը պի­տի ի­րա­գոր­ծո­ւի 4 Ապ­րի­լին՝ ­Ֆիք­սի մէջ։
­Հա­մա­հայ­կա­կան ծրա­գի­նե­րու առն­չու­թեամբ մեր հար­ցու­մին, ընկ. ­Լի­զէթ ­Գի­րա­զեան պա­տաս­խա­նեց. «­Քո­րո­նա ժահ­րի պատ­ճա­ռած հա­մա­ճա­րա­կի մար­տահ­րա­ւէ­րին առ­ջեւ եւ ա­նոր յա­ռա­ջա­ցու­ցած տագ­նա­պին մէջ, ­Հայ Օգ­նու­թեան ­Միու­թիւ­նը (Հ.Օ.Մ.) հիմ­նեց «­Հա­մաշ­խար­հա­յին տագ­նա­պի շտապ օգ­նու­թեան ֆոնտ», հայ­րե­նի­քին ու հայ ժոո­վուր­դին օգ­նու­թիւն հասց­նե­լու նպա­տա­կով։ Հ.Օ.Մ.-ի ­Կեդ­րո­նա­կան վար­չու­թեան կո­չին ըն­դա­ռա­ջե­լով, ­Յու­նաս­տա­նի Հ.Կ.­Խա­չի Շրջ. վար­չու­թիւ­նը 4.000 եւ­րօ փո­խան­ցեց վե­րոն­շեալ ֆոն­տին։ ­Գու­մա­րը հա­ւա­քո­ւե­ցաւ մեր գա­ղու­թի հայ­րե­նա­կից­նե­րու ազ­նիւ նո­ւի­րա­տուու­թիւն­նե­րով։ ­Հա­մա­հայ­կա­կան աշ­խա­տանք­նե­րու, ինչ­պէս նաեւ կազ­մա­կերպ­չա­կան ըն­թա­ցիկ աշ­խա­տանք­նե­րու վե­րա­բե­րեալ Հ.Օ.Մ.-ի բո­լոր միա­ւոր­նե­րը՝ շրջան առ շրջան, հրա­ւի­րո­ւե­ցան տե­սա­կա­պի մի­ջո­ցաւ խորհր­դակ­ցա­կան ժո­ղով­նե­րու, ո­րոնց մաս­նակ­ցե­ցան ա­ռա­ւե­լա­գոյն թի­ւով վար­չա­կան ըն­կե­րու­հի­ներ։ Իր կար­գին, նաեւ ­Յու­նաս­տա­նի Հ.Կ.­Խա­չի Շրջ. վար­չու­թիւ­նը եւս խորհր­դակ­ցա­կան ժո­ղո­վի հրա­ւի­րո­ւե­ցաւ 21 Ապ­րիլ 2020-ին։ Հ.Օ.Մ.-ի ­Կեդ­րո­նա­կան վար­չու­թեան կող­մէ, ­Լի­բա­նա­նի ան­մի­ջա­կան նիւ­թա­կան օ­ժան­դա­կու­թեան կո­չին ըն­դա­ռա­ջե­լով, Շրջ. վար­չու­թիւ­նը տրա­մադ­րեց 2.900 տո­լար, ո­րուն 1.500-ը իր գան­ձէն եւ 1.400-ը հրա­պա­րակ հա­նած կտրօն­նե­րէն։
­Լի­բա­նա­նա­հա­յու­թեան ապ­րած ա­հա­ւոր ճգնա­ժա­մին եւ տի­րող ի­րա­վի­ճա­կին հաս­նե­լու նպա­տա­կով, Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի ­Կեդ­րո­նա­կան ­Կո­մի­տէի ու գա­ղու­թի ազ­գա­յին ու միու­թե­նա­կան կա­ռոյց­նե­րու ներ­քին հան­գա­նա­կու­թեամբ գո­յա­ցած 10.000 եւ­րո­յի գու­մա­րին, Հ.Կ.­Խա­չի Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թիւ­նը մաս­նակ­ցե­ցաւ 1.500 եւ­րո­յով։
­Հա­մա­վա­րա­կի պայ­ման­նե­րուն մէջ վար­չա­կան-կազ­մա­կերպ­չա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը հա­մադ­րե­լու եւ մաս­նա­ճիւ­ղե­րու գոր­ծու­նէու­թեան նոր թափ մը տա­լու նպա­տա­կով, 26 ­Մա­յի­սին հրա­ւի­րո­ւե­ցան Հ.Կ.­Խա­չի հինգ մաս­նա­ճիւ­ղե­րու դի­ւան­նե­րը։ ­Վար­չու­թիւն­նե­րը տե­ղե­կա­ցան Հ.Օ.Մ.-ի տա­րո­ւած աշ­խա­տանք­նե­րուն եւ ստա­ցո­ւած շրջա­բե­րա­կան­նե­րուն մա­սին։ ­Վար­չու­թիւն­ներն ալ ի­րենց կար­գին մտա­հո­գու­թիւն­ներ յայտ­նե­ցին, թէ ինչ ձե­ւով կա­րե­լի է ի­րենց ան­դամ­նե­րուն հետ կա­պը շա­րու­նա­կել եւ ան­շուշտ օգ­տա­գոր­ծել հա­մա­ցան­ցա­յին մի­ջոց­նե­րը։ Ա­ւե­լի վերջ՝ ա­մա­ռո­ւայ շրջա­նին կարգ մը մաս­նա­ճիւ­ղեր կազ­մա­կեր­պե­ցին հրա­պա­րա­կա­յին ճաշ­կե­րոյթ­ներ՝ ի­րենց նիւ­թա­կան վի­ճա­կը բա­րե­լա­ւե­լու եւ ժո­ղո­վուր­դի հետ կա­պը ամ­րապն­դե­լու նպա­տա­կով։ ­Հա­մա­վա­րա­կի ար­տա­կարգ դրու­թեան պատ­ճա­ռով, 18 ­Հոկ­տեմ­բեր 2020-ին հա­մար ծրագ­րո­ւած Հ.Կ.­Խա­չի 82-րդ ­Պատ­գա­մա­ւո­րա­կան ժո­ղո­վի գու­մա­րու­մը յե­տաձ­գո­ւե­ցաւ, մին­չեւ որ ա­ռող­ջա­պա­հա­կան պայ­ման­նե­րը նե­րեն, որ­պէս­զի դար­ձեալ միու­թիւ­նը սկսի իր բնա­կա­նոն գոր­ծու­նէու­թիւ­նը։
4 Օ­գոս­տո­սին, ­Պէյ­րու­թը ցնցած ա­հա­ւոր պայ­թու­մէն ետք, լի­բա­նա­նա­հայ գա­ղու­թի օգ­նու­թեան ձեռք եր­կա­րե­լու նպա­տա­կով, Հ.Յ.Դ ­Յու­նաս­տա­նի Կ.Կ.-ի հան­գա­նա­կու­թեան դի­մե­լու կո­չին ըն­դա­ռա­ջե­լով, Հ.Կ.­Խա­չը եւս իր բո­լոր մաս­նա­ճիւ­ղե­րով մաս­նա­կից դար­ձաւ այս աշ­խա­տան­քին։ ­Միա­ցեալ ջան­քե­րով մեր գա­ղու­թը կեդ­րո­նա­ցուց 12.630 եւ­րո­յի գու­մա­րը։
Ա­ռող­ջա­պա­հա­կան պայ­ման­նե­րուն տակ, 20 ­Սեպ­տեմ­բե­րին Ա­թէն­քի, ­Գո­քի­նիոյ եւ ­Ֆիք­սի ե­կե­ղե­ցի­նե­րէն ներս կա­տա­րո­ւե­ցան ա­ռան­ձին հո­գե­հանգս­տեան պաշ­տօն­ներ Հ.Կ.­Խա­չի հիմ­նա­դիր­նե­րու, բա­րե­րար­նե­րու, կրթա­կան մշակ­նե­րու եւ միու­թեան վե­թե­րան ըն­կե­րու­հի­նե­րու յի­շա­տա­կին յար­գե­լով բո­լո­րին ազ­գա­նո­ւէր ու գի­տա­կից գոր­ծու­նէու­թիւ­նը։
­Մեր զրոյ­ցի ա­ռանց­քը կազ­մեց վեր­ջին հայ-ատրպէյ­ճա­նա­կան պա­տե­րազ­մի հե­տե­ւան­քով Ար­ցա­խի տու­ժող հա­յու­թեան օգ­նու­թեան մեծ ծրա­գի­րի ի­րա­գոր­ծու­մը։
Ընկ. ­Լի­զէթ ­Գի­րա­զեան ման­րա­մաս­նեց հե­տե­ւեալ­նե­րը. «27 ­Սեպ­տեմ­բե­րէն ետք, Ատր­պէյ­ճա­նի եւ ­Թուր­քիոյ կող­մէ սան­ձա­զեր­ծո­ւած պա­տե­րազ­մի սկիզ­բէն, Հ.Օ.Մ.-ը ան­գամ մը եւս կոչ ուղ­ղեց իր բո­լոր միա­ւոր­նե­րուն օգ­նու­թեան ձեռք եր­կա­րել եւ ա­ջակ­ցիլ ­Հա­յաս­տա­նի եւ Ար­ցա­խի մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րուն։ Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թեան ժո­ղով­նե­րու մնա­յուն օ­րա­կար­գը դար­ձաւ Ար­ցա­խի օ­ժան­դա­կու­թեան հար­ցը։ ­Յատ­կա­պէս 9 ­Նո­յեմ­բե­րի զի­նա­դա­դա­րէն ետք, գա­ղու­թը ան­գամ մը եւս զօ­րա­կո­չի են­թար­կո­ւե­ցաւ, ու այս­պէս ­Յու­նաս­տա­նի ­Հայ ­Կա­պոյտ ­Խա­չի եւ ­Մա­կե­դո­նիոյ ու Թ­րա­կիոյ ­Հայ Գ­թու­թեան ­Խա­չի Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թիւն­նե­րը միա­ցեալ յայ­տա­րա­րու­թեամբ մը կը տե­ղե­կաց­նէին մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րուն, թէ ար­դէն սկսած էր մար­դա­սի­րա­կան օգ­նու­թեան հա­ւա­քագր­ման ու մա­տա­կա­րար­ման աշ­խա­տանք։
Ա­ռա­ջին հանգ­րո­ւա­նին վար­չու­թիւն­նե­րը նա­մակ­նե­րով եւ անձ­նա­կան յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րով դի­մե­ցին ­Յու­նաս­տա­նի կա­րե­ւոր հաս­տա­տու­թիւն­նե­րու եւ մեծ ըն­կե­րու­թիւն­նե­րու, ա­պա­հո­վե­լու հա­մար մեծ քա­նա­կու­թեամբ դե­ղեր, բժշկա­կան եւ այլ անհ­րա­ժեշտ ի­րեր, ո­րոնց պա­հան­ջը մե­զի փո­խան­ցո­ւած էր Հ.Հ. դես­պա­նա­տան կող­մէ։
Այս աշ­խա­տան­քի ամ­բող­ջա­ցու­մէն ետք դի­մուե­ցաւ մեր բո­լոր հայ­րե­նա­կից­նե­րուն անհ­րա­ժեշտ ի­րե­րու յստակ ցան­կե­րով եւ միա­ժա­մա­նակ հա­գուս­տե­ղէն­նե­րու կեդ­րո­նա­ցու­մով մեր ե­րեք ա­կումբ­նե­րէն ներս։ ­Հոս, պէտք է մաս­նա­ւո­րա­պէս ընդգ­ծեմ, թէ աշ­խա­տան­քը կա­տա­րո­ւե­ցաւ հա­մադ­րո­ւած ու կազ­մա­կեր­պո­ւած ձե­ւով գա­ղու­թի բո­լոր միու­թիւն­նե­րու ա­ջակ­ցու­թեամբ։ ­Գո­յա­ցած հսկայ օգ­նու­թիւ­նը ա­ռա­քո­ւե­ցաւ ե­րեք փու­լով։ ­Մար­դա­սի­րա­կան օ­ժան­դա­կու­թեան ա­ռա­ջին եւ երկ­րորդ բա­ժին­նե­րը մեկ­նե­ցան դէ­պի Ե­րե­ւան 12 ­Դեկ­տեմ­բեր 2020-ին եւ 9 ­Յու­նո­ւար 2021-ին զի­նո­ւո­րա­կան օ­դա­նա­ւե­րով, ո­րոնք տրա­մադ­րո­ւե­ցաւ ­Յու­նաս­տա­նի ­Պաշտ­պա­նու­թեան նա­խա­րա­րու­թե­նէն, գոր­ծակ­ցա­բար Ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րու­թեան։ ­Փո­խադ­րո­ւե­ցան 36 խշտեակ­ներ (pallets), ո­րոնք կը պա­րու­նա­կէին դե­ղօ­րայք եւ հա­գուս­տե­ղէն։ Ըն­դու­նե­լու­թեանց ներ­կայ էին ­Հա­յաս­տա­նի մէջ յոյն դես­պա­նը, ար­տա­կարգ ի­րա­վի­ճակ­նե­րու նա­խա­րա­րու­թե­նէն ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, Հ.Օ.Մ.-ի ­Կեդր.վար­չու­թեան ան­դամ ընկ. ­Հա­մեստ ­Պէօ­ճէ­քեան եւ ­Հա­յաս­տա­նի Շրջ. վար­չու­թեան ա­տե­նա­պե­տու­հին։ ­Բո­լոր ցու­ցակ­նե­րը, ո­րոնք պատ­րաս­տո­ւած էին մեզ­մէ ստո­րագ­րո­ւե­ցան եւ յանձ­նո­ւե­ցան պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րուն։ Եր­կու օ­դա­նա­ւե­րու հա­ւա­քո­ւած հսկայ քա­նա­կի 2/3-ը սկսած է բաշ­խո­ւիլ Հ.Օ.Մ.-ու­հի­նե­րու ձե­ռամբ Ար­ցա­խի մէջ, իսկ 1/3-ը ­Հա­յաս­տան գտնո­ւող գաղ­թա­կան­նե­րուն։ Օ­ժան­դա­կու­թեան եր­րորդ մա­սը եր­կու փո­խադ­րիչ­նե­րով (container) ու­ղար­կո­ւե­ցաւ 21 ­Յու­նո­ւար 2021-ին, Վ­րաս­տա­նի ճամ­բով։ Ու­ղար­կո­ւած մար­դա­սի­րա­կան օգ­նու­թեսն ե­րեք բա­ժի­նե­րու մօ­տա­ւոր կշի­ռը 40 թոն է։
­Մար­դա­սի­րա­կան օ­ժան­դա­կու­թեան ընդ­հա­նուր ծախ­սը կը կազ­մէ 10.700 եւ­րօ, ո­րուն 5.000-ը վճա­րո­ւե­ցաւ ­Կեդր. կո­մի­տէի կող­մէ, իսկ գու­մա­րի մնա­ցեալ բա­ժի­նը՝ 5.700 եւ­րոն, ստանձ­նե­ցին ­Յու­նաս­տա­նի Հ.Կ.­Խա­չը եւ ­Մա­կե­դո­նիոյ ու Թ­րա­կիոյ Հ.Գ.­Խա­չը։
3 ­Հոկ­տեմ­բե­րին, Շրջ. վար­չու­թիւ­նը ներ­կայ գտնո­ւե­ցաւ պա­տա­րա­գին՝ վասն դա­դա­րեց­ման պա­տե­րազ­մի եւ խա­ղա­ղու­թեան հաս­տատ­ման, որ տե­ղի ու­նե­ցաւ «Ս.Գ­րի­գոր ­Լու­սա­ւո­րիչ» ե­կե­ղեց­ւոյ մէջ։
16 ­Նո­յեմ­բե­րին տե­ղի ու­նե­ցաւ Հ.Կ.Խ.ի մի­ջան­դա­մա­կան առ­ցանց զե­կու­ցա­կան ժո­ղով մը, ուր Հ.Օ.Մ.ի ­Կեդ­րո­նա­կան վար­չու­թեան ա­տե­նա­պե­տու­հին զե­կու­ցեց Ար­ցա­խի եւ ­Հա­յաս­տա­նի մէջ ­Հայ Օգ­նու­թեան ­Միու­թեան բա­րե­սի­րա­կան գոր­ծու­նէու­թեան մա­սին, պա­տե­րազ­մի ար­հա­ւիր­քի օ­րե­րու ըն­թաց­քին: Հ.Օ.Մ.-ի «Ա­մա­նոր» ծրա­գի­րին ­Յու­նաս­տա­նի շրջա­նը կը մաս­նակ­ցի 2004-էն ի վեր։ Այս տա­րի եւս, ա­ւե­լի հրա­մա­յա­կան ըլ­լա­լով ա­նոր գոր­ծադ­րու­մը, Շրջ. վար­չու­թիւ­նը տրա­մադրեց 1000 տո­լար՝ 500-ի փո­խա­րէն, որ ա­մէն տա­րի կը տրա­մադ­րո­ւէր այս ծրա­գի­րին։
­Յու­նաս­տա­նի ­Հայ ­Կա­պոյտ ­Խա­չը ա­ռա­ջին հեր­թին 10.000 եւ­րօ փո­խան­ձած է Հ.Օ.Մ.ի «­Թի­կունք կանգ­նինք ար­ցա­խա­հայ ըն­տա­նի­քին» ծրա­գի­րին: ­Գու­մա­րը գո­յա­ցած է Հ.Կ.Խ.ի ան­դա­մու­հի­նե­րու եւ մեր դի­մա­տետ­րի կո­չին ըն­դա­ռա­ջող` հայ եւ յոյն հա­մա­կիր ժո­ղովր­դի նո­ւի­րա­տո­ւու­թիւն­նե­րով: ­Հայ Օգ­նու­թեան ­Միու­թիւ­նը իր բո­լոր միա­ւոր­նե­րով, ինչ­պէս միշտ, այս պա­հուն ա­ռա­ւել ջան­քե­րով կը շա­րու­նա­կէ օգ­նու­թեան ձեռք եր­կա­րել կա­րիք ու­նե­ցող հայ­րե­նա­կից­նե­րուն, հա­կա­ռակ առ­կայ դժո­ւա­րու­թիւն­նե­րուն»:
Հ.Կ.­Խա­չի այլ աշ­խա­տանք­նե­րու մա­սին անդրա­դառ­նա­լով, ընկ. ­Լի­զէթ ­Գի­րա­զեան խօ­սե­ցաւ Հ.Օ.Մ.-ի հրա­ւէ­րով հայ­րե­նի­քի մա­սին առ­ցանց զե­կու­ցա­կան հան­դի­պու­մի մա­սին, որ տե­ղի ու­նե­ցաւ 8 ­Յու­նո­ւար 2021-ին բո­լոր միա­ւոր­նե­րու մաս­նակ­ցու­թեամբ։ ­Զե­կու­ցե­ցին ­Բիւ­րո­յի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ ընկ. ­Յա­կոբ ­Տէր ­Խա­չա­տու­րեան եւ Հ.Օ.Մ.-ի ա­տե­նա­պե­տու­հի ընկ. ­Նա­յի­րի ­Տէր­տէ­րեան։ ­Վե­րո­յի­շեալ զե­կու­ցա­կան հան­դի­պու­մին մեծ հե­տաքրր­քու­թեամբ մաս­նակ­ցե­ցան նաեւ նկա­տա­ռե­լի թի­ւով միու­թեան ան­դա­մու­հի­նե­րը եւս։
­Նաեւ, վեր­ջին ա­միս­նե­րուն տա­րո­ւած աշ­խա­տանք­նե­րու եւ յատ­կա­պէս Ար­ցա­խի օ­ժան­դա­կու­թեան նկատ­մամբ մաս­նա­ճիւ­ղե­րը տե­ղեակ պա­հե­լու նպա­տա­կով, ար­ցանց միջ­վար­չա­կան ժո­ղով մը գու­մա­րո­ւե­ցաւ 3 ­Փետ­րո­ւա­րին՝ 35 վար­չա­կան ըն­կե­րու­հի­նե­րու մաս­նակ­ցու­թեամբ։
Ընկ. ա­տե­նա­պե­տու­հին յա­տուկ նշում ը­րաւ միու­թեան կրթա­թո­շակ­նե­րուն մա­սին։ Ա­մէն տա­րուայ նման, կա­նո­նա­ւոր ձե­ւով գոր­ծադ­րո­ւե­ցան Հ.Օ.Մ.-ի կրթա­թո­շա­կի եւ «­Փա­շա­յեան» մրցա­նա­կի ծրա­գիր­նե­րը։ 2019-2020 տա­րեշր­ջա­նիn հա­մար եր­կու ու­սա­նող­ներ ստա­ցան Հ.Օ.Մ.-ի կրթա­թո­շա­կը իսկ 2020-2021 տա­րեշր­ջա­նի դի­մում­նե­րը ներ­կա­յաց­նե­լու յայ­տա­րա­րու­թիւ­նը ար­դէն լոյս տե­սած է։ «­Թա­գու­հի ­Փա­շա­յեան» մրցա­նա­կը հայ­կա­կան վար­ժա­րան յա­ճա­խած եւ պե­տա­կան հա­մալ­սա­րան­նե­րու մուտ­քի քննու­թիւն­նե­րու բարձ­րա­գոյն նի­շե­րով յա­ջո­ղու­թիւն ար­ձա­նագրած ու­սա­նո­ղին կը տրո­ւի։ Դժ­բախ­տա­բար այս տա­րեշր­ջա­նին հա­մա­վա­րա­կի պե­տա­կան ար­գի­լում­նե­րուն պատ­ճա­ռով, մրցա­նա­կի յանձ­նու­մը տե­ղի չու­նե­ցաւ Հ.Կ.­Խա­չի Շրջ. վար­չու­թեան միջ­վար­չա­կան ժո­ղո­վի ըն­թաց­քին, այլ յանձ­նո­ւե­ցաւ անձ­նա­պէս շա­հող հա­յոր­դիին։
Ամ­փո­փե­լով մեր զրոյ­ցը, ընկ. ­Գի­րա­զեան նշում ը­րաւ ­Կի­նե­րու օ­րո­ւան ա­ռի­թով 19 ­Մար­տին կազ­մա­կեր­պո­ւած առ­ցանց ե­լոյ­թի մա­սին, ո­րուն ըն­թաց­քին խօ­սե­ցան Հ.Օ.Մ.-ի ­Կեդր. վար­չու­թեան ան­դամ ընկ. ­Հա­մեստ ­Պէօ­ճէ­քեան եւ Հ.Յ.Դ. ­Գե­րա­գոյն ­Մար­մի­նի ան­դամ ընկ. ­Շա­ղիկ ­Մա­րու­խեան։
­Վեր­ջա­պէս, Ար­ցա­խի պա­տե­րազ­մին զո­հո­ւած զի­նո­ւոր­նե­րու ե­րե­խա­նե­րուն խնա­մա­տա­րու­թիւն ա­պա­հո­վե­լու հա­մար, ­Հայ Օգ­նու­թեան ­Միու­թեան ­Կեդր. վար­չու­թիւ­նը հաս­տա­տած է «­Զո­հո­ւած հե­րոս­նե­րու զա­ւակ­ներ» ծրա­գի­րը, որ ըն­թաց­քի մէջ է։ ­Կազ­մո­ւած է յա­տուկ յանձ­նա­խումբ, ո­րուն կրնան դի­մել փա­փա­քող հայ­րե­նա­կից­նե­րը։ Ծ­րա­գի­րի ման­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րը յայ­տա­րա­րուած են միու­թեան ­Դի­մա­տետ­րի է­ջին եւ «Ա­զատ Օր»ին մէջ։
Ընկ. ա­տե­նա­պե­տու­հին եզ­րա­փա­կեց ը­սե­լով, թէ ­Յու­նաս­տա­նի Հ.Կ.­Խա­չը հա­ւա­տա­րիմ «­Ժո­ղո­վուր­դիս հետ, ժո­ղո­վուր­դիս հա­մար» միու­թեան ու­ղե­գի­ծին, պի­տի շա­րու­նա­կէ գոր­ծել իր նպա­տակ­նե­րու յա­ջո­ղու­թեան հա­մար, նոյ­նիսկ ա­մէ­նէն դժո­ւար պայ­ման­նե­րուն տակ։ ­Յոյս յայտ­նեց, որ Հ.Կ.­Խա­չի գոր­ծու­նէու­թիւ­նը ա­ռա­ւել պի­տի ծաղ­կի հա­մա­վա­րա­կի ար­գի­լում­նե­րու վե­րա­ցու­մէն ետք։

ՄԱԿԵԴՈՆԻՈՅ ԵՒ ԹՐԱԿԻՈՅ ՀԱՅ ԳԹՈՒԹԵԱՆ ԽԱՉ

Հ.Օ.Մ.-ի ­Յու­նաս­տա­նի երկ­րորդ միա­ւո­րը՝ ­Մա­կե­դո­նիոյ եւ Թ­րա­կիոյ ­Հայ Գ­թու­թեան ­Խա­չը եւս, հա­մա­վա­րա­կի այս դժո­ւար ժա­մա­նա­կաշրջա­նին գոր­ծեց ա­ռանց դա­դա­րի եւ ի­րա­գոր­ծեց ներ­քին, բայց մա­նա­ւանդ՝ հա­մա­հայ­կա­կան ծրա­գիր­նե­րը։
­Մեր զրոյ­ցը կ­՚ը­նենք Հ.Գ.­Խա­չի Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թեան ա­տե­նա­պե­տու­հի ընկ. ­Կիւ­լա ­Գա­սա­պեա­նին հետ։
Ըն­կե­րու­հին կը շեշ­տէ, թէ անս­պա­սե­լի ա­րա­գու­թեամբ տա­րա­ծո­ւած հա­մա­վա­րա­կը, բո­լո­րո­վին փո­խեց ու սա­ռե­ցուց ­Հիւ­սի­սա­յին ­Յու­նաս­տա­նի գա­ղու­թա­յին եւ միու­թե­նա­կան կեան­քը։ Բ­նա­կա­նոն ըն­թաց­քը եւ հաս­տա­տո­ւած գոր­ծե­լա­ձե­ւը՝ ինչ­պի­սին են ժո­ղով­նե­րու եւ ե­լոյթ­նե­րու ա­ռի­թով հայ­րե­նա­կից­նե­րու հետ հա­մախմ­բո­ւի­լը, որ մին­չեւ տա­րի մը ա­ռաջ ան­բա­ժան մաս կը կազ­մէր միու­թեան գոր­ծու­նէու­թեան, կանգ ա­ռաւ։ Շր­ջա­նա­յին ­Վար­չու­թիւ­նը ան­մի­ջա­պէս որ­դեգ­րեց ար­դի հա­մա­ցան­ցա­յին հե­ռա­վար կա­պի մի­ջոց­նե­րը ժո­ղո­վա­կան դրու­թեան ի­րա­կա­նաց­ման հա­մար։
Առ­ցանց կա­պի մի­ջոց­նե­րով շա­րու­նա­կո­ւե­ցան վար­չա­կան նիս­տե­րը, յա­ճախ կազ­մա­կեր­պե­լով հա­մա­ցան­ցա­յին հան­դի­պում­ներ շրջա­նի հինգ մաս­նա­ճիւղ­նե­րու վար­չու­թեանց եւ ան­դամ­նե­րուն հետ։ ­Նոյն ձե­ւա­չա­փով, ան­մի­ջա­կան եւ մնա­յուն կապ հաս­տա­տո­ւե­ցաւ Հ.Օ.Մ.-ի ­Կեդր. վար­չու­թեան հետ, ինչ­պէս նաեւ մեր գա­ղու­թի կա­ռոյց­նե­րուն եւ միու­թիւն­նե­րումն հետ։
Ընկ. ­Գա­սա­պեան մաս­նա­ւո­րա­պէս անդ­րա­դար­ձաւ ար­ցա­խեան պա­տե­րազ­մէն ետք յու­նա­հայ գա­ղու­թի մար­դա­սի­րա­կան օգ­նու­թեան, որ ի­րա­գոր­ծո­ւե­ցաւ ­Յու­նաս­տա­նի Հ.Կ.­Խա­չին հետ միաս­նա­բար։ Ըն­կե­րու­հին նշեց. «­Հայ­րե­նի­քի օգ­նու­թեան մար­տահ­րա­ւէ­րը հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան, հա­մախմ­բու­մի եւ պա­տաս­խա­նա­տու ար­դիւ­նա­բեր աշ­խա­տան­քի զգա­ցու­մը լա­րեց գա­ղու­թա­յին ի­րա­կա­նու­թեան մէջ։
Հ.Գ.­Խա­չի մաս­նա­ճիւ­ղե­րու տքնա­ջան աշ­խա­տան­քին շնոր­հիւ, ո­րուն մե­ծա­պէս սա­տա­րե­ցին շրջան­նե­րու Հ.Յ.Դ. կա­ռոյց­նե­րը եւ Հ. Յ. Դ. ­Յու­նաս­տա­նի Ե­րիտ. միու­թեան «Ս. ­Թեհ­լի­րեան» խում­բի ան­դամ­նե­րը, բո­լո­րի ջեր­մե­ռանդ ա­ջակ­ցու­թեամբ, ­Թե­սա­ղո­նի­կէէն մին­չեւ ­Մա­կե­դո­նիոյ ու Թ­րա­կիոյ մնա­ցեալ հա­յա­հոծ շրջան­նե­րը, կա­րե­լի ե­ղաւ մար­դա­սի­րա­կան հսկայ օգ­նու­թիւ­նը հա­ւա­քել, ծրա­րել ու Ա­թէնք փո­խադ­րել, որ­պէս­զի ան­կէ հաս­նին Ար­ցախ։ ­Գո­հու­նա­կու­թեամբ կը հաս­տա­տենք, որ ար­դէն օգ­նու­թեան ա­ռա­ջին եր­կու բա­ժին­նե­րը հա­սած են Ար­ցախ եւ կը բաժ­նո­ւին պա­տե­րազ­մէն տու­ժած կա­րի­քա­ւոր մեր ժո­ղո­վուր­դին»։
­Խօ­սե­լով ­Թե­սա­ղո­նի­կէի «­Մա­լա­քեան-­Գաս­պա­րեան» շա­բա­թօ­րեայ դպրո­ցի ա­շա­կեր­տու­թեան եւ կրթա­կան ծրա­գիր­նե­րուն մա­սին, ընկ. ­Գա­սա­պեան յայտ­նեց որ շա­բա­թօ­րեայ դա­սըն­թացք­նե­րը տե­ղի կ­՚ու­նե­նայ հա­մա­ցան­ցի վրայ եւ մեր մատ­ղաշ հա­յոր­դի­նե­րու հա­յակր­թու­թիւ­նը կը շա­րու­նա­կո­ւի առ­ցանց մի­ջոց­նե­րով։ Ընկ. ա­տե­նա­պե­տու­հին յա­տուկ շեշ­տով ընդգ­ծեց, թէ միու­թիւ­նը հա­ւա­տա­րիմ մնա­լով իր հա­մա­մարդ­կա­յին, բա­րե­սի­րա­կան եւ ազ­գա­յին գա­ղա­փա­րա­բա­նու­թեան ա­մուր հիմ­քե­րուն, հա­կա­ռակ թա­գա­վա­րա­կի ստեղ­ծած ծանր պայ­ման­նե­րուն, զօ­րա­վիգ կը կանգ­նի կա­րիք ու­նե­ցող հայ­րե­նա­կից­նե­րուն։
­Մեր շա­հե­կան խօ­սակ­ցու­թիւ­նը վերջ կը գտնէ այն ակն­կա­լու­թեամբ, որ մին­չեւ ա­ւե­լի պայ­ծառ օ­րե­րու գա­լի­քին, պէտք է ա­մէն գնով կառ­չած մնալ միու­թե­նա­կան եւ հա­մա­հայ­կա­կան ծրա­գիր­նե­րու ի­րա­կա­նաց­ման նպա­տա­կին։