Քսաներորդ դարու հայ տաղանդաւոր գեղանկարիչներու փաղանգին մէջ իր ուրոյն պատուանդանը ունի Յովսէփ Կարալեան, որուն ծննդեան 121րդ տարեդարձը կը նշենք Փետրուար 1ի այս օրը։
Թէեւ Կարալեանի ստեղծագործական կեանքը մեծ մասամբ անցաւ խորհրդային ամբողջատիրութեան պայմաններուն մէջ, այդուհանդերձ՝ ինչպէս Աստղիկ Ստամբոլցեան ընդգծած է «Մանկութեան արահետների Ճամբորդը» խորագրով իր յօդուածին մէջ («Քրիստոնեայ Հայաստան» կայքէջ, 15 Հոկտեմբեր 2010), «նրա կտաւները, որոնք այլեւս դասականի արժէք ունեն եւ իրենց անփոխարինելի տեղը մեր կերպարուեստում, զերծ են ժամանակին տուրք տալու միտումից։ Դրանք առաւելապէս խօսում են այն մասին, որ արարման բանալին մարդու մանկութեան լուսաւոր ու անեղծ տպաւորութիւններով լեցուն փոքրիկ ու մեծ աշխարհի խնամուած ու փայփայուած ծալքերում է»։
Յովսէփ Կարալեան ոչ միայն անհարկի տուրք չվճարեց խորհրդային մտակաղապարումներուն, այլեւ ստեղծեց նախախորհրդային ժամանակաշրջանին կապուած յուշերու եւ տպաւորութիւններու, յոյզերու եւ երազներու իր ուրոյն, պարզ ու գողտրիկ աշխարհը՝ Թիֆլիսի հայոց ամէնօրեայ կենցաղը յաւերժացնող պատկերներով, միշտ ուղեցոյց ունենալով արուեստի իր ուրոյն փիլիսոփայութիւնը.-
«Երբ արուեստի գաւաթը մինչեւ վերջ լցւում է հմտութեամբ ու արհեստի փայլատակումով, անհրաժեշտ է թափել պարունակութիւնը եւ կրկին լցնել նախաստեղծով, անաղարտով ու անպաճոյճով։ Սրանում են արուեստի բարեշրջութեան փրկութիւնն ու յաւիտենութիւնը»։
Յ. Կարալեան ծնած է 1897ի 1 Փետրուարին, Թիֆլիս։ 1914-1916ին հետեւած է Թիֆլիսի Գեղեցիկ Արուեստների Խրախուսման Կովկասեան Ընկերութեան կից Գեղարուեստի եւ Քանդակագործութեան Դպրոցի դասընթացներուն։ Աւարտելով՝ 1917էն սկսեալ, մասնակցութիւն ունեցած է բազում հաւաքական ցուցահանդէսներու։
1922էն 1926, Կարալեան դասաւանդած է Թիֆլիսի միջնակարգ ուսումնական հաստատութեանց մէջ։ Իսկ 1927ին տեղափոխուած է Մոսկուա, ուր դասաւանդման աշխատանք գտած է Մոսկուայի մէջ Հայաստանի Մ.Պ. Գեղարվեստի Ստուդիայէն ներս։
1935ին, Մոսկուայի Հայկական Պետական Ստուդիայի մէջ կատարած է Գ. Սունդուկեանի «Քանդած օջախ» թատերախաղի բեմական ձեւաւորումը (բեմադրիչ՝ Ռ. Սիմոնով)։
1936-1940ին վերադարձած է մասնագիտական ուսման եւ հետեւած ու աւարտած է Մոսկուայի Համամիութենական Գեղարուեստական-Տեխնիկական Ինստիտուտը, Ա. Ֆավորսկիի եւ Եա. Կրավչենկոյի մօտ։ 1942ին ընդունուած է Խ.Ս.Հ.Մ. Նկարիչների Միութեան անդամ։
1947ին Կարալեան տեղափոխուած է Պաքու, ուր 1948-1953ին նկարչութիւն դասաւանդած է Աշխաբադէն Բաքու փոխադրուած Գեղարուեստի Ուսումնարանին մէջ։
1953ին գեղանկարիչը վերջնականապէս հաստատուած է Երեւան։ Սկսած է մասնակցելու հանրապետական, միութենական եւ միջազգային հաւաքական ցուցահանդէսներու։ Ձեռնարկած է Հայաստանի Գ.Տ.Ց. վիտրաժներու (ցուցափեղկերու) ձեւաւորման (Ռ. Շահվերդեանի հետ)։
1967ին արժանացած է Հայաստանի Վաստակավոր Նկարիչի կոչումին։ Սկսած է հանդէս գալու անհատական ցուցահանդէսներով՝ 1967ին Հայաստանի Նկարիչների Տան, իսկ 1969ին Մոսկուայի եւ Նովոսիբիրսկի Ակադեմական Աւանի Գիտնականների Տան մէջ։
1977ին Յովսէփ Կարալեան Հայաստանի Խ.Ս.Հ. Գերագոյն Խորհուրդի Նախագահութեան կողմէ պարգեւատրուած է պատուոյ յատուկ գիրով՝ ծննդեան 80ամեակին առթիւ։
Տաղանդաւոր գեղանկարիչը վախճանած է 1981 թուականի Ապրիլ 24ին։
Իր ստեղծագործական կեանքի ընթացքին, Յ. Կարալեան զբաղած է նաեւ պաշտօնական ու հանդիսաւոր պաստառներու եւ գիրքերու ձեւաւորմամբ։
Կարալեանի գեղարուեստական գործերը կը գտնուին, կամ՝ մնայուն կերպով ցուցադրուած են Ժամանակակից Արուեստի Թանգարանին (Երեւան), Հայաստանի Ազգային Պատկերասրահին, Տրետեակովեան Պետական Պատկերասրահին (Մոսկուա), Արեւելքի Ժողովուրդների Արուեստի Թանգարանին (Մոսկուա), Յովհ. Թումանեանի Տուն-Թանգարանին (Երեւան), Հայաստանի մշակոյթի նախարարութեան հիմնադրամներուն, Հայաստանի եւ անոր սահմաններէն դուրս բազմաթիւ մասնաւոր հաւաքածոներու մէջ։
Յովսէփ Կարալեանի արուեստին եւ տեղին մասին խօսուն արժեւորում մը կը փոխանցէ Մ.Պ.Մինասեան, «Լրաբեր Հասարակական Գիտութիւնների» հանդէսի կայքէջով 2010ին իր լոյս ընծայած ուսումնասիրութեան մէջ.
— «Վաստակաւոր նկարիչը ժամանակակից հայ գեղանկարչութիւն բերեց իր ինքնատիպ աշխարհը, իր արուեստի պարզութիւնը, անկեղծութիւնը եւ
բանաստեղծական ամբողջականութիւնը: Կարալեանի արուեստը խոստովանանքի պէս ազատ է որեւէ կեղծ հնչիւնից ու սեթեւեթանքից: Այն հմայիչ մանկութեան յուշ է, ժողովրդի մնայուն կեցութեան վերապրում: Նա մանկութեան մասին խօսում է մանկական պարզութեամբ եւ անմիջականութեամբ, խոր յուզականութեամբ, ժպիտով, երբեմն էլ թախիծով:
«Կարալեանի ժանրային պատկերներն արտացոլում են հին Թիֆլիսի եւ Սագարեջոյի անկիւնները, մարդկանց նիստուկացը, աշխատանքային առօրեան:
«Կարալեանն ու նրա ստեղծագործութիւնը ներդաշնակութիւն են: Նա իր հերոսների հետ է, իւրաքանչիւրի մէջ: Նկարիչը սիրում է իր հերոսներին այնպիսի վարակիչ սիրով, որ դիտողն ակամայից դառնում է տուեալ կոմպոզիցիայի կերպարներից մէկը, ապրում նրանց մէջ, դառնում նրանց ուրախութեան ու վշտի ընկեր, մասնակից:
«Յ. Կարալեանն իրաւամբ ժողովրդական նկարիչ է: Որպէս կենցաղային ժանրը ներկայացնող լաւագոյն նկարիչներից մէկը` նա հայ արուեստի պատմութեան մէջ գրաւել է իր հաստատուն տեղը»:
Հայադրոշմ եւ հայաշունչ Թիֆլիսի հայկական կենցաղը յաւերժացնող պատկերներու տաղանդաւոր գեղանկարիչին ծնունդը նշելու եւ վաստակին առջեւ խոնարհելու այս հակիրճ անդրադարձը կ’արժէ պսակել մեծն Մինաս Աւետիսեանի վկայութեամբ.- «… Կարալեանի պատկերները նման են դասական պէյզաժների հեռուները ձգուող այն հատուածներին, զորս դիտելու համար պէտք է խոշորացոյց բռնել: Կարալեանը կատարում է դիտակի դեր, որի օգնությամբ կարելի է տեսնել այն, ինչին կեանքում դեռևս երբեք ուշադրութիւն չենք դարձրել: Մարդիկ այդ պատկերներում արհեստական կեցուածքներ չունեն, նրանք ասես մոգական մի գաւազանով անշարժացել են իրենց բնական շարժումների այն դասաւորութեան մէջ, որ խորհուրդ ու խօսք է պարունակում:
«Արուեստագէտի աչքը միայն կարող է կարդալ այդ խորհուրդը: Այդ խորհրդի էութիւնն է Կարալեան-նկարչի երազն ու որոնածը…» (Մինաս Ավետիսեան, «Սովետական Արուեստ», 1967, թիւ 8)։
