ՄԻՆՍԱՐ
Ներկայ յօդուածաշարքին (թիւ 5) «ՄԵՐ «ԱԶԱՏ ՕՐ»Ը…» պիտի ձօնենք յունահայ մամուլին խոնարհ ծառաներէն, մինչեւ իր մահը պարկեշտօրէն ու պարտաճանաչութեամբ սպասարկած, նոր սերունդին ոչ այնքան ալ ծանօթ դէմքերէն, մեզի շա՜տ սիրելի, տպարանապետ Ահարոն Ստեփանեանի քաղցր յիշատակին…
Մարդս այս աշխարհէն կը մեկնի, սովորաբար իր ետեւը պարապութիւն մը ձգելով, որ ուշ կամ կանուխ, ընդհանրապէս կը լրացուի ուրիշի մը կողմէ…
Համոզումս այն եղած է, որ ողորմած Ահարոն Ստեփանեանի պարագային, մինչեւ այսօր, այդ պարապութիւնը լրացնող արժանի անձ մը չէ գտնուած տակաւին…
Բախտը ունեցայ իրեն ճանչնալու ասկէ մօտաւորապէս յիսուն տարիներ առաջ, երբ ես ալ ընդունուեցայ «Ազատ Օր»ի ընտանիքէն ներս, որպէս անոր ամենակրտսեր անդամը…
Առաւօտ-կանուխէն տպարան կուգար, եւ ճիշդ դիմացս իր «սեփական» աթոռին վրայ կը նստէր…
Միայն թէ գիտնար թէ իր բացակայութեան, ես քանի՜ անգամ գաղտնօրէն կ՚երթայի ու կը նստէի այդ աթոռին վրայ… տարիքի չոճուխութիւններ…
Սուրճը կը խմէր, սիկարեթը կը ծխէր, եւ յաջորդաբար ուղղակի աշխատանքի կ’անցնէր, մինչեւ յետկէսօրեայ ժամերուն…
Այդ տարիներուն գործ կը բռնէինք առաւօտեան ժամը 06:30ին, եւ կ’արձակուէինք… երբ որ Աստուած ուզէր…
Մինչեւ այսօր ականջներուս կը հնչեն իր հազը, հետեւանք՝ չափազանց ծխելուն, ու իր կէս-հեգնական խնդուքը…
Եթէ պատահէր որ «լինօթիբ» մեքենային առջեւը ժամերով նստելէս ետք բռնուէի, եւ գրաշարութիւնը ձգելով քիչ մը ոտքի ելլէի, անմիջապէս վրաս կը բարկանար…
«Տղայ, սա ընելիք զըխըմ գործդ վերջացուր, որ մենք ալ օր մը մարդու պէս մեր տունը երթանք»…
Ահարոնը գրելու, եւ իր գրութիւնները հիւթեղ ու հետաքրքրական դարձնելու յատուկ ձիրք մը ունէր…
Չեմ կրնար ըսել որ յաճախակիօրէն կը գրէր, սակայն երբ գրելու ըլլար, իր յօդուածներուն մէջ միտք ու հոգի կը դնէր…
Երկար կը մտածէր, ու ապա արագ մը թուղթին կը յանձնէր իր մշակած գաղափարները եւ նիւթերը…
Բոլոր գրութիւններն ալ, շատ մեծ հետաքրքրութեամբ ու հաճոյքով կը կարդացուէին ընթերցողներուն կողմէ, ու նաեւ յաճախ կ՚արտատպուէին արտասահմանի մնացեալ հայ մամուլէն եւս…
Յօդուածները կը շարէի, յաճախ իրեն գանգատելով իր մանր, ու ինծի համար անհասկնալի գիրերուն համար…
«Տղայ», կ՚ըսէր խնդալով, «յանցաւորը ես չեմ, ամէն անգամ որ մատիտը», այո, շիտակ կարդացիք, «մատիտը»… կը տեսնեք Ահարոնը բացառիկ պարագաներէ բացի, իր յօդուածները միշտ մատիտով կը գրէր, «ձեռքս կ՚առնեմ բան մը գրելու համար, բառերը մէկը միւսին ետեւէն արագօրէն կուգան մտքիս մէջ, ու ասանկով ձեռքս ալ նոյն արագութեամբ կը սահի-կ՚երթայ գրած թուղթիս վրայ»…
Յօդուածագիր էր Ահարոն Ստեփանեանը, բառին ամբողջական իմաստով՝ «արտադրող» գրող մըն էր…
Շարունակ հետը կը վիճաբանէի, ու այն տարիքիս զինքը անիրաւօրէն կը մեղադրէի, կարծելով որ իր գրած կարգ մը գրութիւններով, կը նախատէր սփիւռքահայ երիտասարդութիւնը…
«Տղայ», կ՚ըսէր հետս համբերութեամբ խօսելով, «ինչպէ՞ս կրնամ հանդուրժել եւ չմատնանշել սփիւռքահայ երիտասարդութեան մէկ բաւական լուրջ թիւին անտարբերութիւնը հայ լեզուին, հայ գիրքին, հայ երգին, ու հայ մամուլին հանդէպ… չե՞ս հասկնար որ եթէ ասանկ շարունակէք պիտի կորսուինք»…
Կարծեմ սովորական Հինգշաբթի օր մըն էր որ տպարան իջայ, աշխատանքի անցայ, եւ սպասեցի որ պարոն Ահարոնն ալ գայ… ի զո՜ւր…
Անբացատրելիօրէն գէշ նախազգացում մը ունեցայ…
Այդ եղաւ…
Որոշ ժամանակ ետք խմբագրատուն հեռաձայնեցի…
— Բարիլոյս պարոն Կարօ, գիտէ՞ք, պարոն Ահարոնը տակաւին չէ եկած…
«Այո, գիտեմ փաշաս… նայէ, մի նեղուիր… բայց Ահարոնը…»…
Ահարո՞նը…
Ահարոնը եւս անցաւ անմահութեան..
Այսօր, երբ գրասեղանիս համակարգիչին առջեւը նստած, կը ջանամ իր մասին քանի մը տող գրել… մտովի կ՚երեւակայեմ որ անցեալի նման պարոն Ահարոնը, դարձեալ դիմացս նստած է, ու սիկարէթը ծխելով սուրճը կը խմէ…
Եւ եթէ պահու մը, այս անգամ սակայն ոչ թէ յոգնութեանս, այլ յուզումիս պատճառով, ոտքի ելլեմ ու հեռանամ գրասեղանիս առջեւէն, իր ձայնն է դարձեալ որ կը հնչէ ականջներուս…
«Տղայ, սա ընելիք զըխըմ գործդ վերջացուր, որ մենք ալ օր մը մարդու պէս մեր տունը երթանք»…
Նման իր սերունդի բոլոր հայորդիներուն, Ահարոն Ստեփանեանն ալ մեկնեցաւ այս աշխարհէն, մեզի ձգելով հսկայ ու անպատասխան հարցականի մը առջեւ…
Ինչո՞ւ անոր նման ազգօգուտ ու անձնազոհ հայորդիները, որոնք տակաւին այնքա՜ն տալիքներ ունին մեր գաղութին, ասանկ արագ կը մեկնին…
Հարցական մը որուն կարծես ինքը եւս՝ շա՜տ պիտի դժուարանար պատասխանելու…
***
(*) «Մեր» բառը յօդուածներուն խորագիրներուն սկիզբը, գործածած ենք անվերադարձօրէն անցած, այդ հի՜ն տարիներուն քաղցր յիշատակին: Նաեւ ըսենք որ յօդուածաշարքը կը վերաբերի 1969էն — 1985 տարիներուն երկարող, «Ազատ Օր»ի պատմութեան մէկ չափազանց փոքր շրջանին:
15/06/2003
minsar55@gmail.com
