«Մայրերու Օր»-ուան առիթով

Գնա՛ մեռիր եկո՛ւր սիրեմ…

ՄԻՆՍԱՐ

­Գոր­ծը ար­դէն ե­րէ­կո­ւը­նէ կար­գադ­րո­ւած էր: Իր­մէ խնդրե­ցին, որ՝ «վար­պետ, ի՞նչ կ­‘ըլ­լայ, հատ մը գոր­ծա­տու­նէն ան­ցիր եւ սա մեր մե­քե­նա­յին «աչք մը նե­տէ»: ­Կար­ծես շի­տակ չաշ­խա­տիր կոր»:
­Չի կրցաւ մեր­ժել: ­Կը տես­նես ­Հա­րուս­տեան եղ­բայր­նե­րը իր լաւ յա­ճա­խորդ­նե­րէն էին: «­Լաւ, վա­ղը առ­տու կ­‘անց­նիմ», ը­սաւ:
Ա­ռա­ւօ­տուն, կա­նու­խէն ե­լաւ եւ զա­ւակ­նե­րը համ­բու­րե­լէ ետք, կնկան պա­տո­ւի­րեց.
— ­Նա­յիր հա, ես խա­նութ չգա­ցած, մէկ հատ ­Հա­րուս­տեան եղ­բայր­նե­րուն գոր­ծա­տու­նէն պի­տի անց­նիմ, մե­քե­նա­նին աւ­րո­ւեր է ե­ղեր: Եր­թամ նա­յիմ ինչ ու­նի: ­Հա­ճիս այ­սօր ին­ծի մի խան­գա­րեր:
— ­Լաւ, ը­սաւ կնի­կը եւ ի­րեն համ­բու­րե­լով ճամ­բայ դրաւ:
­Գոր­ծա­տուն հա­սան, ին­քը առ­ջե­ւէն օգ­նա­կանն ալ ե­տե­ւէն ու գոր­ծի ան­ցան:
— Ե­կուր նա­յինք սա զը­խը­մը ինչ ու­նի, ը­սաւ օգ­նա­կա­նին:
— Ա­յո՛ վար­պետ, հնա­զան­դու­թեամբ պա­տաս­խա­նեց օգ­նա­կա­նը:
­Մե­քե­նա­յին առ­ջե­ւը ծուն­կի ե­կաւ ու ան­մի­ջա­պէս գոր­ծի ան­ցաւ:
­Բա­ւա­կան ժամ անց, թէեւ ձեռ­քե­րը մրո­տած եւ քրտինք­նե­րուն մէջն ալ մնա­ցած էր, տա­կա­ւին չէր յա­ջո­ղած ծայր մը գտնել:
Ան­պի­տան մե­քե­նա­յին կար­ծես թէ է­շու տա­մա­րը բռնած էր եւ շի­նո­ւե­լու նպա­տակ չու­նէր:
Ա­սանկ փոր­ձեց, ա­նանկ փոր­ձեց… ա­նօ­գուտ:
— ­Վար­պետ, մի­թէ թէ­լը աւ­րո­ւած է, հար­ցուց օգ­նա­կա­նը:
Ա­ռանց պա­տաս­խա­նե­լու, օգ­նա­կա­նին ծուռ — ծուռ նա­յե­ցաւ, մէկ կողմ քա­շո­ւե­ցաւ ու սի­կա­րէթ մըն ալ վա­ռե­լով սկսաւ մտա­ծել:
­Նոյն վայր­կեա­նին լսո­ւե­ցաւ իր բջի­ջա­յին հե­ռա­ձայ­նին կան­չը:
— ­Ձեռ­քերս աղ­տոտ են, նա­յիր ո՞վ է, ը­սաւ օգ­նա­կա­նին:
— «­Մայ­րիկ» կ­‘ը­սէ կոր վար­պետ, ը­սաւ օգ­նա­կա­նը, հե­ռա­ձայ­նին պաս­տա­ռը նա­յե­լէն ետք:
— ­Գո­ցէ-գո­ցէ, հի­մակ ժա­մա­նակ չու­նիմ: ­Գործ ու­նինք, գործ:
«­Սա կնի­կը զար­մա­նա­լի է հա, ծօ տա­կա­ւին ե­րէկ քովն էի: Ի՞նչ կ­‘ու­զէ կոր նո­րէն: Ու­րիշ գործ չու­նի կը հե­ռա­ձայ­նէ՞ կոր: ­Թող սպա­սէ, յե­տոյ կը հե­ռա­ձայ­նեմ», մտա­ծեց ջղայ­նա­ցած:
Իս­կա­պէս ալ՝ «ե­րէկ» քովն էր: ­Խա­նու­թը գո­ցե­լէն ետք, պա­պե­նա­կան տու­նէն ան­ցած էր: Ա­սանկ՝ ոտ­քի վրայ:
— Ինչ ու­նիս տղաս, նե­ղո­ւած կ­‘ե­րե­ւիս կոր:
— ­Բան չու­նիմ մայ­րիկ, յոգ­նու­թե­նէս է: Ա­մէն ինչ լաւ է:
— ­Սի­րած ճաշդ շի­ներ եմ: Պ­նակ մը դնե՞մ որ ու­տես:
— ­Չէ մայ­րիկ, չէ, ա­նօ­թի չեմ: Ա­սանկ ան­ցայ քիչ մը քե­զի տես­նե­լու: ­Դուն բան մը կ­‘ու­զե՞ս:
— Իմ ու­զածս ար­դէն դի­մացս կայ­ներ է տղաս, ու­րիշ ի՞նչ պի­տի ու­զէի, ճա­կա­տէն համ­բու­րե­լով ը­սաւ մայ­րը, ը­սէ նա­յիմ, կ­‘ու­զե՞ս ա­սանկ հա­մով սուր­ճիկ մը շի­նեմ, որ միա­սին խմենք:
— ­Չէ մայ­րիկ, չէ, սուրճ չեմ ու­զեր, շնոր­հա­կալ եմ: Ու­րիշ ան­գամ կը խմենք: Ար­դէն պէտք է որ կա­մաց-կա­մաց տուն եր­թամ:
­Թէեւ իր մայ­րի­կին հետ կը խօ­սէր, խել­քը-միտ­քը սա­կայն՝ իր վա­ղո­ւան ու­նե­ցած գոր­ծե­րուն վրայ էր: ­Համ­բու­րո­ւե­ցան եւ մեկ­նե­ցաւ:
­Դար­ձեալ լսո­ւե­ցաւ իր բջի­ջա­յին հե­ռա­ձայ­նին զան­գը:
— Օ­հօ­՜օ­՜օ՜, նա­յիր, որ ա­սոնք մե­զի այ­սօր աշ­խա­տիլ պիտ’ չձգեն: Ո՞վ է ծօ նո­րէն: ­Հար­ցուց օգ­նա­կա­նին:
— ­Չեմ գի­տեր վար­պետ, թի­ւը ան­ծա­նօթ է: ­Պա­տաս­խա­նե՞մ:
— Ոչ, չպա­տաս­խա­նես: ­Գո­ցէ եւ հե­ռա­ձայնս ալ բո­լո­րո­վին ան­ջա­տէ ցան­ցէն: ­Մին­չեւ սա մե­քե­նան չկար­գա­ւո­րենք, չեմ ու­զեր ոե­ւէ մէ­կը ին­ծի խան­գա­րէ:
Ծ­խած սի­կա­րէ­թը վեր­ջա­ցուց ու ան­գամ մը եւս ան­ցաւ վնա­սո­ւած մե­քե­նա­յին առ­ջե­ւը:
­Բա­ւա­կան ժամ չար­չա­րո­ւե­լէն ետք, վեր­ջա­պէս յա­ջո­ղե­ցաւ կար­գի բե­րել: ­Ժա­մը ար­դէն շա­տոնց ե­րե­կո­յեան եօթն ան­ցեր էր:
— Ի՜ւֆ, ժա­մը ար­դէն բա­ւա­կան ան­ցեր է ե­ղեր. աս­կէ ետք ու­րիշ ո­րե­ւէ գոր­ծի չենք հաս­նիր եր­թա­լու, ը­սաւ օգ­նա­կա­նին, հա­տէ նա­յիմ, գոր­ծիք­նե­րը հա­ւա­քէ, որ խէ­րով-բա­րով ել­լանք եր­թանք:
Ինք­նա­շար­ժին մէջ, վե­րա­դար­ձի պա­հուն, հե­ռա­ձայ­նը դար­ձեալ ցան­ցին միա­ցուց:
— ­Նա­յինք մե­զի ո՞վ հե­ռա­ձայ­ներ է այ­սօր, ը­սաւ:
­Մէկ — եր­կու հե­ռա­ձայ­ներ նոյն ան­ծա­նօթ թի­ւէն եւ քա­նի մը հատ ալ իր կնկան կող­մէն: ­Հե­ռա­ձայ­նեց տուն: ­Պա­տաս­խա­նող չե­ղաւ: Կն­կան բջի­ջա­յին հե­ռա­ձայ­նին հետ կա­պո­ւե­ցաւ:
— Ին­ծի փնտռեր ես. խէր ըլ­լայ, ո՞ւր ես:
— ­Հի­ւան­դա­նոց…
— ­Հի­ւան­դա­նո՞ց, պզտիկ­նե՞­րը: ­Հար­ցուց մտա­հո­գո­ւած:
— Ոչ, ոչ, մենք բո­լորս ալ լաւ ենք…
— ­Հա­պա՞…
— ­Մայ­րի­կը… կրցա­ծիդ չափ արագ հի­ւան­դա­նոց ե­կուր:
­Կէս ժա­մէն հի­ւան­դա­նոց հա­սաւ ու հան­դի­պե­ցաւ կնկան:
— Ի՞նչ պա­տա­հե­ցաւ, ո՞ւր է մայ­րիկս…
— Խնդ­րեմ պա­ղա­րիւն մնա­ցիր… մայ­րի­կը…
— ­Մայ­րի՞­կը… ի՞նչ պա­տա­հե­ցաւ մայ­րի­կիս…
— ­Մայ­րի­կը այ­լեւս մեր մօ­տը չէ… կեան­քը մե­զի ե­ղաւ…
— ­Բայց ինչ­պէ՞ս… ե՞րբ… ես ին­չո՞ւ լուր չու­նե­ցայ…
— Այս ա­ռա­ւօտ քիչ մը ան­հան­գիստ զգա­լով, քե­զի հե­ռա­ձայ­ներ է, սա­կայն չես պա­տաս­խա­նած: Ու­րեմն դրա­ցիէն խնդրեր է, որ ի­րեն հի­ւան­դա­նոց տա­նի: Կ­նի­կը ա­փալ-թա­փալ ի­րեն հի­ւան­դա­նոց բե­րեր է ու ա­պա ուղ­ղա­կի ին­ծի հե­ռա­ձայ­ներ է:
— ­Մարդ Աս­տու­ծոյ, ին­չո՞ւ ին­ծի ալ լուր չէ տո­ւած:
— ­Թէ՛ ին­քը եւ թէ ալ հի­ւան­դա­նո­ցին բժիշկ­նե­րը, քե­զի քա­նի մը ան­գամ հե­ռա­ձայ­ներ են, սա­կայն հե­ռա­ձայնդ ան­ջա­տեր ես ե­ղեր:
Չ­խօ­սե­ցաւ: Ամ­բողջ մարմ­նով ին­կաւ ա­թո­ռի մը վրայ ու գլուխն ալ ձեռ­քե­րուն մէջ առ­նե­լով, սկսաւ ցած ձայ­նով լալ:
Մ­տա­ծեց մօ­րը յա­ճախ գոր­ծա­ծած, սո­վո­րա­կան մէկ խօս­քը:
«Տ­ղաս, բա­նը բա­նէն անց­նե­լէն ետք, նե­ղա­նալդ կամ վշտա­նալդ օ­գուտ մը չու­նին: Այն ա­տեն՝ «գնա՛ մե­ռիր ե­կո՛ւր սի­րեմ կ­‘ըլ­լայ»:
Որ­քա՜ն զղջած այդ չխմած սուր­ճին հա­մար:
Այդ ե­րէ­կո­ւան սուր­ճին հա­մար, որ իր մայ­րի­կը այդ­քա՜ն փա­փա­քած էր, որ միաս­նա­բար խմեն:
Իսկ հի՞­մա…
­Հի­մա… ին­քը ժա­մա­նակ պի­տի ու­նե­նար սուր­ճեր խմե­լու… բա­ւա­կան սուր­ճեր խմե­լու, բայց դժբախ­տա­բար… ա­ռանց իր մայ­րի­կին:

* * *

­Սի­րե­լի­ներս, դուք, որ տա­կա­ւին բախ­տը ու­նիք ձեր մայ­րիկ­նե­րը ձեր մօտ ու­նե­նա­լու, կրցած­նուդ չափ հե­տը սուրճ խմե­ցէք… ա­մէն ա­ռի­թով սուրճ խմե­ցէք:
Ո­րով­հե­տեւ դժբախ­տա­բար պի­տի գայ օ­րը, որ թէեւ դուք բա­ւա­կան ժա­մա­նակ պի­տի ու­նե­նաք, սա­կայն ձեր մօտ պի­տի չու­նե­նանք ձեր մայ­րիկ­նե­րը, իր ձեռ­քե­րէն պատ­րաս­տո­ւած, ա­սանկ՝ «հա­մով սուր­ճիկ մը խմե­լու» հա­մար:
Եր­բե՛ք որ­պէս տո­ւեալ մի՛ ու­նե­նաք իր գո­յու­թիւ­նը:
­Կը տես­նէք… գո­յու­թիւ­նը յա­ւի­տեան չէ:
Աս­տո­ւած թող հո­գին լու­սա­ւո­րէ, մեր հան­գու­ցեալ բո­լոր հայ մայ­րիկ­նե­րուն:

minsar55@gmail.com