«­Ձեզ կը հարց­նեմ, տի­կին­ներ եւ պա­րոն­ներ…»

Ն­շան ­Տին­կո­յեա­նի յի­շա­տա­կին

Ա­մե­րի­կա­հայ հան­րա­ծա­նօթ գրա­գէտ ­Զա­ւէն ­Սիւր­մէ­լեա­նի սրտա­ռուչ հար­ցումն է, որ ան կ­՚ուղ­ղէ հա­մայն մարդ­կու­թեան, իր նշա­նա­ւոր հա­մա­նուն գիր­քին մէջ, խօ­սե­լով իր կեան­քի ու հայ ժո­ղո­վուր­դի ո­դի­սա­կա­նին մա­սին հա­յոց Ե­ղեռ­նի սեւ օ­րե­րուն՝ իր ծնող­քին, հա­րա­զատ­նե­րուն ու ան­մեղ ման­կու­թեան կո­րուս­տին դի­մաց։
Ա­կա­մայ, նոյն հար­ցու­մը դար­ձեալ ար­ձա­գան­գեց նե­րաշ­խար­հիս մէջ, երբ կար­դա­ցի դա­սըն­կե­րոջս՝ Ն­շան ­Տին­կո­յեա­նի մա­հո­ւան լու­րի մռայլ տո­ղե­րը։
Ե­րե­սուն տա­րիէ ի վեր կրկնո­ւող հար­ցու­մը, ու­րո­ւա­կա­նի մը նման, իր ա­ղօտ բայց հաս­տատ ձայ­նը լսե­լի կը դարձ­նէր մեր հո­գիի խոր ծալ­քե­րուն մէջ, որ­պէս հնչող գան­գատ՝ ճա­կա­տագ­րի այն սեւ շու­նին հա­մար, որ քա­լեց Ն­շա­նի կող­քին։
­Սա­կայն այ­սօր, իր թաղ­ման օ­րը, երբ դի­մացս կը դի­տեմ Ն­շա­նի ան­շունչ մար­մի­նը, ա­ղօտ ձայ­նը կը դառ­նայ ճիչ, վայ­նա­սուն, ցա­ւի ա­ղա­ղակ՝ տղու մը հա­մար, որ հա­մակ բա­րու­թիւն էր, հա­մես­տու­թիւն ու ազ­նո­ւու­թիւն, հա­կա­ռակ, որ փոքր հա­սա­կէն ճա­շա­կած էր հօր անս­պա­սե­լի կո­րուս­տը, սա­կայն չէր վհա­տած, կա­նու­խէն կեան­քի պայ­քա­րին մէջ նե­տուած՝ կը դառ­նար ըն­տա­նի­քի ող­նա­սիւ­նը իր ազ­նիւ մօր ու ե­րի­տա­սարդ քրոջ հա­մար։
­Կար­ծես, դեռ ե­րէկ էր, երբ հա­զիւ իր կեան­քի 26 տա­րի­նե­րու գա­րուն­նե­րը չբո­լո­րած, սի­րե­լի ե­րի­տա­սար­դը ընդ­միշտ կը քա­մո­ւէր ան­կո­ղի­նին վրայ, ու­ղե­ղի խռնու­մի ա­նո­ղոք հա­րո­ւա­ծէն, որ անգ­թօ­րէն ի­ջաւ իր վրայ ու մթագ­նեց գա­լիք գա­րուն­ներն ու պայ­ծառ օ­րե­րը։
­Ձեզ կը հարց­նեմ, տի­կին­ներ եւ պա­րոն­ներ…, կրնա՞ք ըն­դու­նիլ նման ճա­կա­տա­գիր ու կո­րուստ։ Չկր­ցանք հաշ­տո­ւիլ ա­նոր հի­ւան­դու­թեան հետ. ա­մէն օր, ե­րե­սուն տա­րի շա­րու­նակ յու­սա­ցինք, որ ան իր աչ­քե­րը պի­տի բա­նայ ու դար­ձեալ ոտ­քի կանգ­նած, պի­տի միա­նայ իր սի­րե­լի մօր ու հա­րա­զատ­նե­րուն։
­Հա­պա մա՞յ­րը, ի՞նչ ը­սել, ինչ­պէ՞ս մխի­թա­րել սրբա­կեաց կի­նը, որ մի­նակ, կե­րո­նի մը նման ա­մէն օր վա­ռե­ցաւ ու հա­լե­ցաւ, յու­սաց այն փոքր լոյ­սի նշոյ­լին հա­մար, այն յոյ­սին հա­մար, երբ ծնո­ղի համ­բե­րու­թեան աղ­բիւ­րը կը ցայ­տէր ա­մէն օր, տես­նե­լու հա­մար հրաշ­քը, ո­րուն հա­ւատ­քը վեր­ջին կը սպա­ռի…։
Հ­րաշ­քը չե­ղաւ, սա­կայն Ն­շա­նին սիր­տը ե­րե­սուն տա­րի տրո­փեց եր­կա՜ր այդ քու­նին մէջ, ո­րուն դա­տա­պար­տո­ւե­ցաւ ապ­րիլ… ի՜նչ հեգ­նանք… ապ­րի՞լ…։
­Սի­րե­լի Ն­շան, մենք՝ դա­սըն­կեր­ներդ, բա­րե­կամ­ներդ, քեզ կը յի­շենք այն ե­րի­տա­սարդ դէմ­քով, ազ­նիւ նկա­րագ­րով, բա­րու­թեամբ լե­ցուն վար­մուն­քով, ո­րոնք ա­ռա­տօ­րէն ծաղ­կած էին սիր­տիդ ու հո­գիիդ մէջ։ ­Քեզ կը յի­շենք այն բա­րի ժպի­տով, ա­կում­բէն ու ե­կե­ղե­ցիէն ներս, ազ­նո­ւա­սիրտ ու հա­մեստ։
Կ­՚եր­թաս միա­նա­լու վա­ղա­մե­րիկ հօրդ, սա­կայն դէմ­քիդ ազ­նիւ կեր­պա­րը միշտ պի­տի լու­սա­ւո­րէ սի­րե­լի մօրդ ու քրոջդ սիր­տե­րը, ո­րոնք որ­պէս պա­հա­պան հրեշ­տակ­ներ կան­գուն մնա­ցին սնա­րիդ վրայ։
­Պի­տի յի­շենք, քեզ, սի­րե­լի բա­րե­կամ։ ­Բայց, որ­քան ալ տա­րի­նե­րը անց­նին, որ­քան ալ կեան­քը հար­թէ ցաւն ու վիշ­տը, այդ ա­նո­ղոք հար­ցու­մը պի­տի շա­րու­նա­կէ ճզմել մեր հո­գի­նե­րը, պա­տաս­խան մը ստա­նա­լու ան­յոյս սպա­սու­մով…։
«­Ձեզ կը հարց­նեմ, տի­կին­ներ եւ պա­րոն­ներ…»։

Ք.Է.