Ա­զատ Օ­րի տե­սակ­ցու­թիւ­նը Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի ­Հայ դա­տի
յանձ­նա­խում­բի ա­տե­նա­պե­տու­հի ընկ. Հ­ռիփ­սի­մէ ­Յա­րու­թիւ­նեա­նին հետ

­Թա­գա­վա­րա­կի շրջա­նը մար­տահ­րա­ւէր մըն էր ամ­բողջ աշ­խար­հի հա­մար, բայց յատ­կա­պէս մեր գա­ղու­թա­յին-միու­թե­նա­կան աշ­խա­տանք­նե­րուն հա­մար, նո­րա­րա­րար գոր­ծե­լա­ձեւ ալ պա­հան­ջող շրջան մըն էր։ Ինչ­պէ՞ս գոր­ծեց ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բը այս շրջա­նին։

Դ­ժո­ւար է հա­կիրճ խօ­սիլ անց­նող տա­րո­ւան մա­սին, երբ ­Յու­նաս­տա­նի Հ.Յ.Դ. ­Հայ դա­տի յանձնա­խում­բը ստի­պո­ւե­ցաւ գոր­ծե­լու թա­գա­վա­րա­կի ազ­դե­ցու­թեան տակ, յար­մա­րե­լով երկ­րէն ներս եւ ամ­բողջ աշ­խար­հի մէջ ստեղ­ծո­ւած պայ­ման­նե­րուն, մա­նա­ւանդ, երբ մեր աշ­խա­տան­քը կեդ­րո­նա­ցաւ Ար­ցա­խի դէմ Ատր­պէյ­ճա­նի սան­ձա­զեր­ծած պա­տե­րազ­մին օ­րե­րուն։ ­Լա­րո­ւած ճիգ ու ջանք պէտք ե­ղաւ, ա­մէ­նօ­րեայ հեւ­քով, ո­րուն կ­՚անդ­րա­դառ­նամ ա­ւե­լի ման­րա­մասն։
­Նախ, նշեմ քա­նի մը ի­րա­դար­ձու­թիւն­ներ, որ յատ­կան­շե­ցին մե­զի հա­մար շատ լա­րո­ւած ժա­մա­նա­կաշր­ջան մը։
Ինչ­պէս գի­տէք, ի­րե­րա­յա­ջորդ յանձ­նա­խում­բե­րու եւ եր­կար տա­րի­նե­րու աշ­խա­տան­քին որ­պէս ար­դիւնք, Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բը ուղ­ղա­կի շփում­ներ ու­նի երկ­րի պե­տա­կան, քա­ղա­քա­կան, խորհր­դա­րա­նա­կան, կու­սակ­ցա­կան շրջա­նակ­նե­րուն հետ եւ մեծ յար­գանք կը վա­յե­լէ։ Երբ երկ­րի խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րու ժա­մը ե­կաւ, 2019-ի ամ­րան, քա­ղա­քա­կան տար­բեր կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րու պատ­կա­նող ա­ւե­լի քան 20 թեկ­նա­ծու­նե­րու հետ հան­դի­պում­ներ կա­յա­ցան, ըն­դա­ռա­ջե­լով ի­րենց փա­փա­քին։ Այս հան­դի­պում­նե­րը լաւ ա­ռիթ­ներ էին զրոյց­ներ կա­տա­րե­լու եւ բո­լո­րին պար­զե­լու հա­յու­թեան դա­տին եւ ի­րա­ւունք­նե­րուն հետ կա­պո­ւած հար­ցե­րը։ ­Յոյն քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­նե­րը՝ շատ լաւ կ­՚ըն­կա­լեն մեզ յու­զող հար­ցե­րը, ի­րենց բո­լոր ծալ­քե­րով։
2020-ը՝ սկիզ­բէն ի վեր տար­բեր տա­րեշր­ջան մը հան­դի­սա­ցաւ, ո­րով­հե­տեւ ­Հայ դա­տի յանձնա­խում­բի քա­րոզ­չա­կան-յա­րա­բե­րա­կան բո­լոր աշ­խա­տանք­նե­րը յար­մա­րե­ցան հա­մա­վա­րա­կի պատ­ճա­ռով պար­տադ­րո­ւած սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րուն։ ­Պար­տա­ւո­րո­ւե­ցանք առ­կա­խե­լու զա­նա­զան ծրագ­րո­ւած ձեռ­նարկ­ներ ու զա­նոնք փո­խա­րի­նե­լու առ ցանց ե­լոյթ­նե­րով: ­Միա­ժա­մա­նակ զարկ տրո­ւե­ցաւ ըն­կե­րա­յին ցան­ցե­րու օգ­տա­գոր­ծու­մին ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բի կամ Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի Ե­րի­տա­սար­դա­կան միու­թեան կող­մէ:
Ա­նընդ­հատ թա­փով շա­րու­նա­կո­ւե­ցան Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թեան ճա­նաչ­ման աշ­խա­տանք­նե­րը։ Այս ծի­րէն ներս կազ­մա­կեր­պո­ւե­ցաւ Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան մշա­կոյ­թի նա­խա­րար 2019-ին ­Լեռ­նիկ ­Յով­հան­նի­սեա­նի այ­ցե­լու­թիւ­նը Ա­թէնք եւ ­Թե­սա­ղո­նի­կէ, ձեռ­նարկ­նե­րու շարք մը ի­րա­գոր­ծե­լով, որ յոյն հան­րու­թեան ներ­կա­յա­ցուց Ար­ցա­խի հիմ­նա­հար­ցը։ 2020-ի մէջ, սա­կայն՝ ստի­պո­ւե­ցանք առ­կա­խե­լու յու­նա­կան հա­մալ­սա­րա­նա­կան շրջա­նակ­նե­րու հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեամբ ծրագ­րո­ւած կլոր սե­ղա­նի զրոյց մը, ո­րով­հե­տեւ նոր կը կի­րար­կո­ւէր պսա­կա­ձեւ ժահ­րի հա­մա­ճա­րա­կի խիստ ար­գի­լում­նե­րու շրջա­նը։
Երբ սկիզբ ա­ռաւ թա­գա­վա­րա­կի շրջա­նը, են­թար­կո­ւե­լով պե­տու­թեան կող­մէ պար­տադ­րո­ւած սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րուն, յայտ­նի դար­ձաւ, թէ նոր մար­տահ­րա­ւէր մը կը բա­ցո­ւէր մեր առ­ջեւ։ Այդ էր հա­մա­ցան­ցի օգ­տա­գոր­ծու­մը, իր բո­լոր ձե­ւե­րով։
­Հա­մա­ցան­ցա­յին խորհր­դա­ժո­ղով­նե­րու մաս­նակ­ցու­թեամբ, ներ­քին ժո­ղով­նե­րով եւ հա­մա­ցան­ցա­յին ձեռ­նարկ­նե­րու ու ե­րիզ­նե­րու տա­րա­ծու­մով, կա­րե­լի ե­ղաւ նոր տա­րա­ծում տալ մեր աշ­խա­տանք­նե­րուն։ Ապ­րի­լեան ո­գե­կո­չա­կան ան­ցեալ տա­րո­ւան ձեռ­նար­կը, ուր կեդ­րո­նա­կան խօ­սո­ղը ­Յու­նաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան նախ­կին նա­խա­գահ Փ­րո­քո­փիս ­Փաւ­լո­փու­լոսն էր, հե­տե­ւորդ­նե­րու մրցա­նի­շա­յին թի­ւեր ար­ձա­նագ­րեց, մեծ գո­հու­նա­կու­թիւն պատ­ճա­ռե­լով ան­շուշտ բո­լո­րիս։ Այս տա­րի դար­ձեալ կը ծրագ­րենք նման ձեռ­նարկ մը, որ ար­դէն մեր մա­մու­լին է­ջե­րէն պի­տի յայ­տա­րա­րո­ւի։
27 ­Սեպ­տեմ­բե­րին, Ար­ցա­խի վրայ թուրք-ա­զե­րիա­կան յար­ձա­կում­նե­րէն ան­մի­ջա­պէս ետք, շատ կա­րե­ւոր էր, որ­պէս­զի տա­րո­ւի լայն քա­ղա­քա­կան-յա­րա­բե­րա­կան աշ­խա­տանք։ ­Չա­փա­զանց կա­րե­ւոր էր նաեւ մամ­լոյ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րուն մօտ քա­րոզ­չա­կան աշ­խա­տան­քը, բա­ցատ­րե­լու հա­մար ճշմար­տու­թիւն­նե­րը եւ ե­ղե­լու­թիւն­նե­րը։ Ամ­բողջ ­Յու­նաս­տա­նի տա­րած­քին բարձ­րա­ցաւ հա­յու­թեան բո­ղո­քի ձայ­նը, Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի Ե­րի­տա­սար­դա­կան միու­թեան ըն­կեր­նե­րու նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րով, բո­ղո­քի ցոյ­ցե­րով, ինչ­պէս նաեւ երկ­րի տար­բեր քա­ղաք­նե­րէն ներս մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րու աշ­խուժ ու կրքոտ աշ­խա­տան­քով ի­րա­գոր­ծո­ւած բո­ղո­քի քայ­լե­րով։ ­Հել­լէն մա­մու­լը մեծ թի­ւով հար­ցազ­րոյց­ներ ու­նե­ցաւ Հ.Յ.Դ. ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բի ըն­կեր­նե­րուն հետ, հե­ռա­տե­սի­լի եւ տպա­գիր կամ ե­լեկտ­րո­նա­յին մա­մու­լին մէջ։ Ն­պա­տա­կը շու­տով յա­ջո­ղո­ւե­ցաւ եւ յոյն ժո­ղո­վուր­դը տե­ղեակ պա­հո­ւե­ցաւ Ատր­պէյ­ճա­նի յար­ձա­կո­ղա­պաշտ եւ ­Թուր­քիոյ ա­ռաջ­նոր­դող դե­րա­կա­տա­րու­թեան մա­սին, գի­տակ­ցե­լով ցե­ղա­պաշ­տա­կան բա­ցա­յայտ ծրա­գիր­նե­րուն մա­սին։
­Նոյն պա­հուն, լայն աշ­խա­տանք կը տա­րո­ւէր հա­մա­ցան­ցի ըն­կե­րա­յին ցան­ցե­րուն մէջ եւ մա­մու­լի յայ­տա­րա­րու­թիւն­ներ կը տա­րա­ծէինք, շա­բա­թա­կան դրու­թեամբ, շա­րու­նա­կա­բար լու­սա­բա­նե­լով հան­րու­թիւ­նը։ Ո­րոշ պա­րա­գա­նե­րու, երբ հել­լէն մա­մու­լէն ներս հա­կա­հայ յօ­դո­ւած մը կը հրա­տա­րա­կո­ւէր, ­Յանձ­նա­խում­բը պա­տաս­խան նա­մա­կով կամ յօ­դո­ւա­ծագ­րու­թեամբ հան­դէս կու­գար, հեր­քե­լով հոն գրո­ւած ա­պա­տե­ղե­կա­տո­ւու­թիւ­նը։ Այ­սու­հան­դերձ, պէտք է նշել, թէ ­Յու­նաս­տա­նի տա­րած­քին, շատ քիչ էին այդ­պի­սի պա­րա­գա­ներ, ո­րով­հե­տեւ յոյն ժո­ղո­վուր­դը, մեծ մա­սով ի­րա­զե­կո­ւած է հա­յու­թեան ար­դար ի­րա­ւունք­նե­րուն շուրջ։
Այլ կա­րե­ւոր բա­ժին մըն էր երկ­րի քա­ղա­քա­կան շրջա­նակ­նե­րուն մօտ շա­րու­նա­կա­կան շփում­նե­րը եւ ճնշում­նե­րը։ ­Յու­նաս­տա­նի վար­չա­պե­տին, խորհր­դա­րա­նա­կան­նե­րուն, կու­սակ­ցու­թեանց ղե­կա­վար­նե­րուն, մարզ­պետ­ներ¬քա­ղա­քա­պե­տու­թիւն­նե­րու, ա­կա­դե­մա­կան շրջա­նակ­նե­րու մօտ նա­մակ­նե­րով եւ տե­սակ­ցու­թիւն­նե­րով։ ­Գո­հու­նա­կու­թեամբ կա­րե­լի է հաս­տա­տել յոյն ժո­ղո­վուր­դի միան­շա­նակ զօ­րակ­ցա­կան կե­ցո­ւած­քը, որ ա­մէն տե­սա­կի ձե­ւե­րով ար­տա­յայ­տո­ւե­ցաւ եւ մեր կող­քին դա­սո­ւե­ցաւ ա­մե­նու­րեք։
Այս զօ­րակ­ցա­կան ա­լի­քին ե­կաւ հետզ­հե­տէ ա­ւել­նա­լու ­Յու­նաս­տա­նի կա­ռա­վա­րու­թեան նաեւ մե­զի ի նպաստ դիր­քո­րո­շու­մը, որ քայլ առ քայլ զար­գա­ցաւ, ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար ­Նի­քոս ­Տեն­տիա­սի ուղ­ղա­կի մի­ջամ­տու­թիւն­նե­րով, հե­ռա­ձայ­նա­յին զրոյց­նե­րով ­Հա­յաս­տա­նի ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րա­րին հետ, ա­պա նաեւ իր այ­ցե­լու­թեամբ Ե­րե­ւան, որ տե­ղի ու­նե­ցաւ 16 ­Հոկ­տեմ­բե­րին։ ­Յոյն նա­խա­րա­րը Եւ­րո­պա­յի եր­կիր­նե­րու կա­ռա­վա­րու­թիւն­նե­րէն միա­կը ե­ղաւ որ պա­տե­րազ­մի թէժ օ­րե­րուն Ե­րե­ւան այ­ցե­լեց։
Կ­՚ար­ժէ խօ­սիլ նաեւ ­Յու­նաս­տան-Ատր­պէյ­ճան խորհր­դա­րա­նա­կան բա­րե­կա­մու­թեան խում­բին մաս­նակ­ցող 24 պատ­գա­մա­ւոր­նե­րուն գոր­ծադրո­ւած ճնշում­նե­րուն մա­սին, ուր կը պա­հան­ջէինք ի­րենց հրա­ժա­րա­կա­նը։ Այս նա­խա­ձեռ­նու­թիւ­նը թափ ա­ռաւ նաեւ հա­մա­ցան­ցին մէջ, ճնշում բա­նեց­նե­լով եւ շու­տով ար­դիւն­քի հաս­նե­լով՝ հինգ պատ­գա­մա­ւոր­նե­րու հրա­ժա­րու­մով։ ­Հար­ցը սե­ղա­նի վրայ կը բե­րո­ւէր նաեւ ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բի բո­լոր հան­դի­պում­նե­րուն ըն­թաց­քին, կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րու ղե­կա­վար­նե­րուն մօտ եւս ար­ծար­ծե­լով հրա­ժա­րա­կան­նե­րու հար­ցը։
Եր­կար շարք մըն ալ կայ ցոյ­ցե­րու եւ քա­րոզ­չա­կան ճնշող աշ­խա­տանք­նե­րու, ո­րոնց մա­սին ար­դէն, մեր թեր­թին է­ջե­րէն, միշտ ալ տե­ղեակ պա­հո­ւած են մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րը։
Տխ­րահռ­չակ հա­մա­ձայ­նագ­րի ստո­րագ­րու­մէն ետք, աշ­խա­տան­քը կը շա­րու­նա­կո­ւի հայ գե­րի­նե­րու ա­զա­տագ­րումն ու վե­րա­դար­ձը պա­հան­ջող նա­մա­կար­շաւ­նե­րով ­Յու­նաս­տա­նի պե­տա­կան եւ Եւ­րո­պա­կան միու­թեան շրջա­նակ­նե­րուն մօտ։
­Նաեւ, կ­՚ու­զեմ նշել, թէ այս տա­րի եւս ­Հայ դա­տի յանձ­նա­խում­բը ծրագ­րած է ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան 106-ա­մեա­կին նո­ւի­րո­ւած ե­լոյթ­նե­րու շարք մը, օգ­տա­գոր­ծե­լով միա­ժա­մա­նակ մեր ա­ւան­դա­կան գոր­ծե­լա­ձե­ւը եւ հա­մա­ցան­ցի ըն­ձե­ռած կա­րե­լիու­թիւն­նե­րը։ Այս­պէս, ­Շա­բաթ՝ 24 Ապ­րի­լի օ­րը, ­Յու­նաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ տիկ. Է­քա­թե­րի­նի ­Սա­քե­լա­րո­փու­լու դափ­նեպ­սակ պի­տի զե­տե­ղէ Ան­ծա­նօթ ­Զի­նուո­րի յու­շա­դամ­բա­նին առ­ջեւ, ե­րե­կո­յեան գո­հա­բա­նա­կան յա­տուկ մաղ­թանք պի­տի կա­տա­րո­ւի ­Նէա Զ­միռ­նիի հայ­կա­կան յու­շար­ձա­նին առ­ջեւ, իսկ գի­շե­րը պի­տի սփռո­ւի առ­ցանց յայ­տա­գիր մը հել­լէն քա­ղա­քա­կան եւ պե­տա­կան անձ­նա­ւո­րու­թիւն­նե­րու մաս­նակ­ցու­թեամբ, ո­րու ըն­թաց­քին յա­տուկ խօսք պի­տի ուղ­ղէ Ֆ­րան­սա­յի նախ­կին նա­խա­գահ Ֆ­րան­սո­ւա Օ­լանտ։ Ե­լոյթ­նե­րու շար­քը պի­տի ամ­բող­ջա­նայ ­Թե­սա­ղո­նի­կէի եւ Ա­լեք­սանտ­րու­պոլ­սոյ մէջ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րով, ինչ­պէս նաեւ ­Թե­սա­ղո­նի­կէի սիմ­ֆո­նիք նո­ւա­գա­խում­բի հա­մեր­գով՝ նո­ւի­րո­ւած ­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան զո­հե­րու յի­շա­տա­կին, որ պի­տի սփռո­ւի պե­տա­կան հե­ռա­տե­սի­լի եր­րորդ կա­յա­նէն։