Հ.Հ. դես­պա­նու­թեան յայ­տա­րա­րու­թիւ­նը ատր­պէյ­ճա­նա­կան ա­պա­տե­ղե­կա­տո­ւա­կան սանդ­րան­քին մա­սին

Ար­ցա­խը մշտա­պէս հպար­տա­ցել է իր տա­րած­քում գտնո­ւող կրօ­նա­կան եւ մշա­կու­թա­յին յու­շար­ձան­նե­րով` հա­մա­րե­լով դրանք իր պատ­մամ­շա­կու­թա­յին ժա­ռան­գու­թեան մա­սը: Ար­ցախ­ցի­նե­րը հո­գա­տար են նաեւ ռու­սա­կան կրօ­նա­կան եւ մշա­կու­թա­յին ժա­ռան­գու­թեան` յու­շար­ձան­նե­րի պահ­պան­ման գոր­ծում:
­Յատ­կան­շա­կան է, որ Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան պե­տա­կան բիւ­ջէով իւ­րա­քան­չուր տա­րի պատ­մամ­շա­կու­թա­յին յու­շար­ձան­նե­րի պահ­պան­ման եւ վե­րա­կանգն­ման նպա­տա­կով նա­խա­տե­սո­ւած են ծախ­սեր, քա­նի որ պատ­մամ­շա­կու­թա­յին յու­շար­ձան­նե­րի պահ­պա­նու­թեան, ու­սում­նա­սիր­ման ու օգ­տա­գործ­ման բնա­գա­ւա­ռը Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան պատ­մու­թեան եւ մշա­կոյ­թի կա­րե­ւո­րա­գոյն եւ ա­ռանձ­նա­յա­տուկ ո­լորտ­նե­րից է: ­Ռու­սա­կան ­Սուրբ Աս­տո­ւա­ծա­ծին ե­կե­ղե­ցին գտնւում է Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան ­Մար­տու­նու շրջա­նի ­Գե­ւոր­գա­ւան տե­ղա­մա­սում: Ե­կե­ղե­ցին կա­ռու­ցո­ւել է ա­ւե­լի քան 100 տա­րի ա­ռաջ’ ­Ռու­սաս­տա­նից ներ­գաղ­թեալ­նե­րի կող­մից: Այն կրա­քա­րից է, ար­տա­քուստ դեղ­նա­ւուն: Ու­նի եր­կու մուտք, ո­րոնք բաց­ւում են ա­րեւմ­տեան եւ հիւ­սի­սա­յին կող­մե­րից: ­Պա­տու­հան­նե­րի թի­ւը եր­կու տաս­նեա­կից ա­ւե­լի է: Ե­կե­ղե­ցու ծխա­կան­նե­րը ե­ղել են ռուս վե­րաբ­նա­կիչ­նե­րը: 1989 թո­ւա­կա­նին մեկ­նար­կե­ցին ե­կե­ղե­ցու վե­րա­կանգ­նո­ղա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը, ո­րոնք ընդ­հա­տո­ւե­ցին՝ պայ­մա­նա­ւո­րո­ւած Ադր­բե­ջա­նի կող­մից Ար­ցա­խի դէմ սան­ձա­զեր­ծո­ւած ագ­րե­սիա­յով, ո­րի ժա­մա­նակ ե­կե­ղե­ցին կրկին կրել է մեծ վնաս­ներ։ ­Մին­չեւ 2020 թո­ւա­կա­նի պա­տե­րազ­մի մեկ­նարկն Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան կա­ռա­վա­րու­թիւ­նը մշա­կում էր ե­կե­ղե­ցու վե­րա­կանգն­ման նա­խա­գիծ եւ հո­վա­նա­ւոր էր փնտրում՝ վե­րա­կանգ­նո­ղա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը սկսե­լու հա­մար։ Այս­պի­սով, ոմն Ա­նաս­տա­սիա ­Լաւ­րի­նա­յի՝ https://www.youtube.com/watch?v=oADb5_8EAZ4&t=80s ու ­Յու­նաս­տա­նում Ադր­բե­ջա­նի դես­պա­նու­թեան կող­մից յու­նա­րէն թարգ­մա­նու­թեամբ` Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան տա­րած­քում գտնո­ւող ռու­սա­կան ուղ­ղա­փառ կրօ­նա­կան ժա­ռան­գու­թեան նկատ­մա­մաբ հայ­կա­կան կող­մի իբր “ոտնձ­գու­թիւն­նե­րի” մա­սին տա­րա­ծո­ւող քա­րոզ­չա­կան նիւ­թը հան­դի­սա­նում է հեր­թա­կան սադ­րիչ, ան­հիմն եւ կեղծ ա­պա­տե­ղե­կա­տո­ւու­թիւ­նը. այն նպա­տակ ու­նի հա­յե­րի նկատ­մամբ ա­տե­լու­թիւն տա­րա­ծե­լով փոր­ձել խարխ­լել եւ սեպ խրել ­Հա­յաս­տա­նի ու իր բա­րե­կամ­նե­րի մի­ջեւ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րում: Մ­շա­կու­թա­յին յու­շար­ձան­նե­րը դի­տա­ւո­րեալ ոչն­չաց­նող եր­կի­րը փոր­ձում է ան­հիմն մե­ղադ­րանք­նե­րով քօ­ղար­կել իր իսկ կող­մից ի­րա­կա­նա­ցո­ւած բազ­մա­թիւ վան­դա­լիզ­մի դէպ­քե­րը։ Այս կա­պակ­ցու­թեամբ հարկ է նշել, որ դեկ­տեմ­բե­րի 7-ին Մ.Ա.Կ.-ի Ար­դա­րա­դա­տու­թեան մի­ջազ­գա­յին դա­տա­րա­նը «­Ռա­սա­յա­կան խտրա­կա­նու­թեան բո­լոր ձե­ւե­րի վե­րաց­ման մա­սին» մի­ջազ­գա­յին կո­նո­ւեն­ցիա­յի շրջա­նակ­նե­րում քննո­ւող ­Հա­յաս­տանն ընդ­դէմ Ադր­բե­ջա­նի գոր­ծի շրջա­նակ­նե­րում ­Հա­յաս­տա­նի եւ Ադր­բե­ջա­նի կող­մից ներ­կա­յա­ցո­ւած հրա­տապ մի­ջոց­ներ կի­րա­ռե­լու վե­րա­բե­րեալ հրա­պա­րա­կեց ո­րո­շում­ներ: Ի թիւս այլ մի­ջոց­նե­րի, դա­տա­րա­նը ՊԱՐՏԱՒՈՐԵՑՐԵԼ է Ադր­բե­ջա­նին նախ՝ «ձեռ­նար­կել բո­լոր անհ­րա­ժեշտ մի­ջոց­նե­րը՝ կան­խե­լու ազ­գու­թեամբ եւ էթ­նիկ հա­յե­րին թի­րա­խա­ւո­րող ռա­սա­յա­կան ա­տե­լու­թեան եւ խտրա­կա­նու­թեան հրահ­րու­մը եւ խթա­նու­մը, նե­րա­ռեալ՝ Ադր­բե­ջա­նի պաշ­տօ­նեա­նե­րի եւ պե­տա­կան հաս­տա­տու­թիւն­նե­րի կող­մից»։ ­Միւս կող­մից՝ դա­տա­րա­նը պար­տա­ւո­րեց­նում է Ադր­բե­ջա­նին «ձեռ­նար­կել բո­լոր անհ­րա­ժեշտ մի­ջոց­նե­րը՝ կան­խե­լու եւ պատ­ժե­լու վան­դա­լիզ­մի ու պղծման գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րը՝ ուղ­ղո­ւած հայ­կա­կան մշա­կու­թա­յին ժա­ռան­գու­թեան, նե­րա­ռեալ՝ ե­կե­ղե­ցի­նե­րի եւ այլ պաշ­տա­մուն­քի վայ­րե­րի, յու­շար­ձան­նե­րի, տե­սար­ժան վայ­րե­րի, գե­րեզ­մա­նատ­նե­րի եւ ար­տե­ֆակ­տե­րի դէմ»:
Ի հե­ճուկս Ար­դա­րա­դա­տու­թեան մի­ջազ­գա­յին դա­տա­րա­նի ո­րո­շում­նե­րի, Ադր­բե­ջա­նի պաշ­տօ­նեա­նե­րը շա­րու­նա­կում են թի­րա­խա­ւո­րո­ւած ռա­սա­յա­կան ա­տե­լու­թեան տա­րա­ծու­մը եւ ո­րե­ւէ քայլ չեն ձեռ­նար­կում դա­դա­րեց­նե­լու հայ­կա­կան մշա­կու­թա­յին ժա­ռան­գու­թեան ոչն­չա­ցու­մը։