Շ. Է.

Հայ ­Կա­պոյտ ­Խա­չի «­Ծո­վի­նար» մաս­նա­ճիւ­ղին ­Վար­չու­թիւ­նը 2017ի ­Յու­նիս 4ին ամ­բող­ջա­ցուց իր գար­նա­նա­յին պտոյտ­նե­րու շար­քը՝ այ­ցե­լե­լով ­Պե­լո­պո­նէ­սի Ա­խա­յիա ­Նա­հան­գի «­Սի­նեվ­րօ» գիւ­ղի դրախ­տան­ման մէկ վայ­րը, որ պտոյ­տի հա­մար յար­մա­րա­գոյն վայր մը ըլ­լա­լէ ան­դին՝ հա­յե­րուս հա­մար տար­բեր հան­գա­մանք մը եւս ու­նի. հո­գե­կան կապ մը, ո­րով­հե­տեւ հոն կը գտնո­ւի հայ­կա­կան ճար­տա­րա­պե­տա­կան ո­ճով կա­ռու­ցո­ւած հայ­կա­կան Ս. ­Խաչ մա­տու­ռը՝ իր յա­րա­կից բա­ժին­նե­րով, որ սե­փա­կա­նու­թիւնն է ծա­նօթ հայ ա­րո­ւես­տա­գէտ ­Մար­տիկ ­Մա­նի­կեա­նի:
Ա­ռա­ջին ան­գա­մը չէ, որ կ­՚այ­ցե­լենք ­Սի­նեվ­րօ. ա­մէն ան­գամ ալ, սա­կայն, կը հիա­նանք եւ կը լից­քա­ւո­րո­ւինք ա­նոր լեռ­նա­յին, պէս­պի­սուն բնու­թեան գե­ղեց­կու­թեամբ:­Մէկ կող­մէ լեռ­նա­յին սլա­ցիկ ծա­ռեր, միւս կող­մէ բեր­քա­ռատ պտղա­տու ծա­ռեր, ակ­նախ­տիտ կե­ռա­սե­նի­ներ, ըն­կու­զե­նի­ներ, բազ­մե­րանգ լեռ­նա­յին բիւր ծա­ղիկ­ներ, խոր կիր­ճին մէ­ջէն թռչուն­նե­րու դայ­լայ­լը «խան­գա­րող» ո­րո­տա­ձայն գա­հա­վի­ժող ջրա­ռատ գետ մը եւ, այս պաս­տա­ռին վեր­ջին վրձի­նը տո­ւող, քա­րա­շէն Ս. ­Խաչ մա­տու­ռը, կ­՚ամ­բող­ջաց­նեն բնու­թեան հրա­շա­գեղ հա­մայ­նա­պատ­կե­րը:
Այս­պէ՛ս, երկ­րէն ներս տի­րող տնտե­սա­կան ան­ձուկ պայ­ման­նե­րու լոյ­սին տակ, բա­ցա­ռիկ պա­րա­գայ մը պէտք է նկա­տել, որ Հ. Կ. ­Խա­չի «­Ծո­վի­նար» մաս­նա­ճիւ­ղի ­Վար­չու­թիւ­նը ան­դուլ ճի­գե­րով,կա­րո­ղա­ցաւ հա­րիւր հո­գի մէկ­տե­ղել, բաղ­կա­ցած խա­չու­հի­նե­րէ, հա­մա­կիր­նե­րէ եւ բա­րե­կամ­նե­րէ, Ա­Թէն­քէն, ­Ֆիք­սէն ու ­Գո­քի­նիա­յէն եւ ­Կի­րա­կիի ա­ռա­ւօ­տեան ժա­մե­րուն, եր­կու ինք­նա­շարժ­նե­րով, ճամ­բայ ե­լանք դէ­պի մեր ժա­մադ­րա­վայ­րը, բարձր եւ ու­րախ տրա­մադ­րու­թեամբ:
­Ճա­նա­պար­հին՝ վար­չա­կան ըն­կե­րու­հի­ներ բա­րի գալս­տեան եւ շնոր­հա­կա­լա­կան ջերմ խօս­քե­րով դի­մա­ւո­րե­ցին մեզ ,եւ կարգ մը հե­տաքրք­րա­կան, նա­խա­պատ­րաս­տա­կան տե­ղե­կու­թիւն­ներ տո­ւին մեր այ­ցե­լե­լիք վայ­րին մա­սին:
­Կա­րե­լի չէր, ան­շուշտ, որ մօ­տա­ւո­րա­պէս ե­րեք ժա­մո­ւան ճա­նա­պար­հոր­դու­թեան մը ըն­թաց­քին կան­գառ մը չը­նել եւ սուրճ մը կամ զո­վա­ցու­ցիչ մը չըմ­բոշխ­նել… շա­րու­նա­կե­լու հա­մար մեր եր­թը։
­Դարձ-դար­ձիկ ճամ­բա­ներ եւ դժո­ւար ան­ցա­նե­լի, կա­նա­չի մէջ խեղ­դո­ւած կա­ծան­ներ կտրե­լով՝ վեր­ջա­պէս հե­ռո­ւէն տես­նո­ւե­ցաւ Ս. ­Խաչ մա­տու­ռը, կա­նա­չա­զարդ բլրան կո­ղին, մե­նա­ւոր սա­կայն տի­րող, ո­րով մեր սրտե­րը գրա­ւող սքան­չե­լի տե­սա­րան մը պար­զո­ւե­ցաւ մեր աչ­քե­րուն առ­ջեւ…: ­Քիչ ետք ար­դէն հա­սանք մեր ժա­մադ­րա­վայ­րը, ուր գե­ղե­ցիկ ա­նակն­կալ­նե­րու դէմ յան­դի­ման գտնո­ւե­ցանք: ­Հա­մա­լի­րը օժ­տո­ւած էր յա­ւե­լեալ զոյգ ազ­գագ­րա­կան թան­գա­րան­նե­րով եւ այլ յա­րա­կից կա­ռոյց­նե­րով:
Պրն. ­Մա­նի­կեան սի­րա­լիր ըն­դու­նեց մեզ եւ ա­ռաջ­նոր­դեց դէ­պի զոյգ թան­գա­րան­նե­րը:
­Թան­գա­րան­նե­րէն մին կը ցու­ցադ­րէր հա­րիւր տա­րի­ներ ա­ռաջ հա­ցի պատ­րաս­տու­թեան ե­ղա­նա­կը, գոր­ծա­ծո­ւած կազ­մած­նե­րը, գոր­ծիք­նե­րը, ցո­րե­նի ցան­քէն մին­չեւ ջա­ղաց­քա­րը, յան­գե­լու հա­մար վեր­ջին փու­լին՝ հա­նա­պա­զօ­րեայ հա­ցին, ո­րուն պատ­րաս­տու­թեան աշ­խա­տան­քին մե­ծա­գոյն բա­ժի­նը կը ծան­րա­նար կնոջ ու­սե­րուն վրայ, ինչ­պէս եզ­րա­փա­կեց մե­զի բա­ցատ­րու­թիւն­ներ տո­ւող օ­րիոր­դը…:
Երկ­րորդ թան­գա­րա­նը հին, նա­հա­պե­տա­կան ըն­տա­նի­քի մը ապ­րե­լա­կեր­պը պատ­կե­րաց­նող բնա­կա­րանն էր: ­Ճա­շա­սե­ղա­նը իր սպաս­նե­րով եւ սար­քե­րով. ննջա­սե­նեա­կը­՝իր ժա­նե­կա­ւոր զար­դե­րով. նստա­սե­նեա­կը՝ գոր­գե­րով ծած­կո­ւած բազ­մո­ցով. «սուփ­րա»յով եւ այլ ի­րե­րով, ո­րոնք ե­րա­նու­թեամբ մեր մեծ մայ­րիկ­նե­րը եւ ա­նոնց գոր­ծա­ծած տնա­յին ի­րե­րը յի­շե­ցու­ցին մե­զի…:
­Խոր տպա­ւո­րու­թիւն եւ հիա­ցում առ­թե­ցին մեր բո­լո­րին հա­մա­լի­րի նո­րա­շէն ըն­դու­նե­լու­թեան սրա­հի կա­հա­ւո­րու­մը եւ յար­դա­րան­քը, ո­րոնք կը ցո­լաց­նէին ա­րո­ւես­տա­գէ­տին իւ­րա­յա­տուկ ա­րո­ւես­տի ճա­շա­կը, հնա­րամ­տու­թիւ­նը եւ յոգ­նա­տանջ աշ­խա­տան­քը…: Պ­ռա­ւօ՜ ի­րեն:
­Մեր բո­լոր տե­սած­նե­րէն վեր եւ ա­ւե­լի, մեր փա­փաքն էր եւ ան­համ­բե­րու­թիւ­նը՝ ծունկ մը ա­ղօթք մրմնջե­լու Աս­տո­ւա­ծա­մօր Ս. ­Սե­ղա­նին առ­ջեւ: Ակ­նա­ծան­քով եւ հա­ւա­տար­ծարծ, մտանք մա­տուռ եւ«­Հայր ­Մեր»ը մրմնջե­ցինք խո­նարհ եւ յու­զու­մով եր­գե­ցինք «­Տէր Ո­ղոր­միա»ն­ եւ «Ս. Աս­տո­ւած»ը: Իս­կա­պէս պա­հը խորհր­դա­ւոր էր եւ եր­կիւ­ղած:
­Հա­մա­լի­րին ա­մե­նան­շա­նա­ւոր կէ­տը կիր­ճի լե­րան լան­ջին գտնո­ւող բարձ­րա­դիր փայ­տա­շէն հար­թակն է, ուր­կէ կա­րե­լի է վա­յե­լել, ըմ­բոշխ­նել վայ­րին հա­մայ­նա­պատ­կե­րը: Ուս­տի դէ­պի զա­ռի­վայր ա­րա­հե­տէ մը իջ­նե­լով եւ անց­նե­լով թռչնազ­գի­նե­րու եւ այլ կեն­դա­նի­նե­րու յատ­կա­ցո­ւած հե­տաքրք­րա­շարժ պար­տէ­զէն, հա­սանք սար­սա­փազ­դու կիր­ճին բարձ­րա­դիր հար­թա­կին, ուր­կէ դի­տե­ցինք 600 մեթ­րէն ջրվի­ժող աղմ­կա­րար գե­տը եւ վա­յե­լե­ցինք մեր աչ­քե­րուն առ­ջեւ պար­զո­ւող ա­րար­չու­թեան հրա­շա­գեղ հա­մայ­նա­պատ­կե­րը…:
­Պէտք է ­Խոս­տո­վա­նիլ, թէ ա­կա­մայ թո­ղու­ցինք հո­գին ու միտ­քը ան­դոր­րող տե­սա­րա­նը, բռնե­լու հա­մար վե­րա­դար­ձի զա­ռի­վե­րը եւ յոգ­նած ու պար­տա­սած, սա­կայն գո­հու­նակ, հա­սանք ճա­շա­րան, ուր ճա­շե­ցինք մտեր­միկ եւ հա­ճե­լի մթնո­լոր­տի մէջ:
Օգ­տա­շատ, հո­գե­շահ ձեռ­նարկ մըն էր. մեր ա­ռօ­րեա­յէն դուրս, բնու­թեան ծո­ցին մէջ ան­սո­վոր, ա­ղո­ւոր օր մը ան­ցը­նե­լու պա­տեհ ա­ռիթ մը: ­Մեծ պռա­ւօ՜ մը «­Ծո­վի­նար» մաս­նա­ճիւ­ղի ­Վար­չու­թեան, որ ճիգ չէր խնա­յած եւ ջա­նա­դիր ե­ղած էր մեզ գոհ ձգե­լու ա­ւե­լիով: ­Չենք կրնար մերշ­նոր­հա­կա­լու­թիւ­նը չյայտ­նել ի­րենց կող­մէ պատ­րաս­տո­ւած եր­կե­փուկ­նե­րով, շօ­թե­րով եւ ա­նու­շե­ղէն­նե­րով շատ ճոխ հիւ­րա­սի­րու­թեան հա­մար: Ի­րենց ձեռ­քե­րը դա­լար:
Ա­մէն ինչ լաւ էր, կա­տա­րեալ, լաւ կազ­մա­կեր­պո­ւած: ­Սա­կայն մի­ջան­կեալ յար­մար կը նկա­տենք նշե­լու, թէ նման ձեռ­նարկ­նե­րու ըն­թաց­քին փա­փա­քե­լի է եւ նպա­տա­կա­յար­մար, որ լսո­ւին նաեւ եւ մա­նա­ւանդ հայ­կա­կան եր­գեր, ձե­ւով մը ստեղ­ծե­լով հայ­կա­կան ըն­կե­րա­յին ջերմ մթնո­լորտ, որ կա­պէ մաս­նակ­ցող­նե­րը ի­րա­րու եւ ա՛յդ է ար­դէն, գլխա­ւո­րա­բար, կազ­մա­կեր­պո­ւած պտոյտ­նե­րուն բուն եւ խոր­քա­յին ի­մաս­տը՝ նպա­տա­կը:
­Բայց ա­մէն ինչ վերջ մը ու­նի. ժա­մա­նա­կը շատ դիւր սա­հե­ցաւ: Ա­րե­ւուն կի­զիչ ճա­ռա­գայթ­նե­րը ի­րենց տե­ղը տո­ւին յետ­մի­ջօ­րէի լեռ­նա­յին սիւ­քի քնքշու­թեան եւ մենք կա­մայ թէ ա­կա­մայ բռնե­ցինք վե­րա­դար­ձի ճամ­բան՝ մեր ե­տին թող­նե­լով կա­նա­չը, ջու­րե­րը, մա­քուր օ­դը, մա­տու­ռը:
­Վե­րա­դար­ձին, մեր կան­գա­ռը«Ք­սի­լո­քասթ­րօ»ն­ էր, ուր ծո­վափ­նեայ սրճա­րա­նի մը մէջ, ծո­վի ա­լիք­նե­րուն ճող­փիւ­նի եր­գով, շա­տեր ըմ­պե­ցին ի­րենց սուր­ճը, ու­րիշ­ներ՝­վա­յե­լե­ցին լայ­նա­տա­րած ծո­վը, ծո­վե­զե­րեայ պտոյ­տով մը…:
­Շա­րու­նա­կե­լով մեր ճա­նա­պար­հը՝ կա­մաց- կա­մաց մօ­տե­ցանք ծու­խին, ա­պա­կա­նու­թեան, քա­ղա­քին, մեր ա­ռօ­րեա­յին եւ ուշ գի­շե­րին հա­սանք մեր վեր­ջին կան­գա­ռը՝ գոհ եւ բա­ւա­րա­րո­ւած, որ հե­ռու այս բո­լո­րէն հա­ճե­լի, ան­փոյթ եւ օգ­տա­շատ օր մը ան­ցու­ցած էինք:
Շ­նոր­հա­կա­լու­թիւն­ներ եւ շնոր­հա­ւո­րու­թիւն­ներ «­Ծո­վի­նար» մաս­նա­ճիւ­ղի ­Վար­չու­թեան բո­լոր ան­դամ­նե­րուն, ո­րոնք մե­զի ըն­ծա­յե­ցին այս գե­ղե­ցիկ փոր­ձա­ռու­թիւ­նը եւ հա­ճե­լի օ­րը: ի­րենց վարձ­քը կա­տար: ­Հե­տա­գա­յին, ա­մառ­նա­յին ծո­վագ­նա­ցու­թիւն­ներ ալ կ­՚ակն­կա­լենք…: