Զրուցեց՝ ԳՐԻԳՈՐ ԴԱՒԻԹԵԱՆ «France Armenie»
Երեւանի իր գրասենեակին մէջ, յատուկ ժամադրութեամբ, հարցազրոյց մը ունեցանք VivaCell-MTSի գործադիր տնօրէն Ռալֆ Եիրիկեանի հետ։ Ստորեւ՝ կը ներկայացնենք իր հակիրճ կենսագրականը, իր ղեկավարած ընկերութեան ամփոփ ուրուագիծը եւ իր շնորհած շահեկան հարցազրոյցը։
Ձեր ղեկավարած VivaCell-MTS ընկերութիւնը ծանօթ է նաեւ իր բարեգործութիւններով։
Արդեօք քննարկա՞ծ էք, որ եթէ ձեր շահոյթէն այդ բարեգործական նպատակներու տրամադրելու փոխարէն նուազեցնէք ձեր գիները, բարեփոխէք ձեր պայմանները, այդ ձեւով աւելի օգնած կ՚ըլլաք ժողովուրդին, որ արդէն բաւական նեղ կացութեան մէջ է։
Հիմա մեր սակագիները այնքան աժան են դարձել, կարծեմ աշխարհում շատ քիչ տեղեր կան, որ Հայաստանի հեռահաղորդակցութեան գործող սակագների նման աժան են։ Այսօր նայեցէք համացանցը ինչքան աժան է Հայաստանում։ Եւ համացանցի աժանութեան պատճառով՝ մենք արդէն կորուստներ ենք կրում ձայնային ծառայութիւնների վրայ։ Այսօր մեր բաժանորդներին մենք առաջարկում ենք փաթեթներ (ծրարներ), ուր ինքը մէկ փաթեթի մէջ կը կարողանայ 1000 րոպէ անվճար ունենալ, 2, 3, 4, մինչեւ 10 գիգաբայթ համացանց օգտագործի, այլ ցանցեր կամ արտասահման անվճար րոպէներ, եւ ընդամէնը 2500 դրամով, 3500 դրամով, որը ոչինչ է, բայց խնդիրը սակագինը իջեցնելու մէջ չէ։
Սահմանի վրայ գտնուող աղքատ գիւղերը, սակագինը եթէ նուազի, իրենց չի օգնելու, իրենց նայող պէտք է, որ եթէ խմելու ջուր չունին՝ խմելու ջուր ունենան, եթէ լուսաւորութիւն չունին՝ լուսաւորութիւն ունենան, եթէ մանկապարտէզը չի ջեռուցւում՝ մանկապարտէզը ջեռուցուի, որպէսզի կարողանան մանուկները յաճախել մանկապարտէզ, եթէ ծննդաբերութեան կարգ մը հիւանդանոցներ չունին համապատասխան սարքաւորումները, ապահովել զանոնք, որպէսզի եթէ նորածին մը ծնուի խնդիրներով, բժիշկները կարողանան ախտորոշել, եւ անմիջապէս քայլեր ձեռնարկեն որ փրկեն նորածին մանուկի կեանքը, ոչ թէ մանուկը կը մահանայ, յատկապէս որ առաջին 24 ժամը շատ կարեւոր է բացայայտելու, եթէ իրօք կայ հիւանդութիւն ծնուած մանուկին մէջ, որպէսզի բուժեն եւ ոչ թէ կը կորսնցնենք մանուկը։ Եւ նմանատիպ շատ խնդիրներ կան։ Սակագին իջեցնելը չի լուծեր այս հարցերը։ Ինչքան ընկերութիւնը զգայ այդ պատասխանատուութիւնը եւ իր եկամուտներից մի մասը ուղղէ դէպի հասարակութիւն, այնքան ժողովուրդի ծանր բեռը կը թեթեւանայ։
Ձեր այս կեցուածքը միւս ընկերութիւններուն նախանձը կը գրգռէ՞, որպէսզի իրենք ալ իրենց շահաբաժնին որոշ մէկ մասը ուղղեն դէպի ժողովուրդի կարիքները։
Այո՛, բայց բաւարար չէ։ Մեր ոլորտէն ուրիշ ընկերութիւններ սկսան նոյնը ընել, բայց ո՛չ մեր ծաւալներով եւ մեր տարածութեամբ։ Տարբեր ընկերութիւններ այլ ոլորտներից կը փորձեն ընել նոյնը, բայց մենք առաջամարտիկն ենք։ Մենք գաղափարին կը հաւատանք, գաղափարին ետեւէն գնացել ենք եւ իրականացրել ենք։ Մենք այդ կ՚անենք, որովհետեւ կը հաւատանք, որ աւելի լաւ ապագայ կ՚ուզենք կառուցել կամ տեսնել եւ մենք ներդրում կը կատարենք այդ ապագային համար, եւ ոչ թէ միայն կը նստինք, բաժակներ կը լեցնենք եւ կենացներ կը խմենք։ Մեր ցանկութիւնն է տեսնել աւելի լաւ ապագայ, աւելի ուժեղ ապագայ, եւ այդ ապագային մէջ մեր ներդրումը կ՚ունենանք, որ մասնակցած լինենք կառուցման այս գործընթացին։ Եւ այստեղէն կու գայ այս ծրագրերի իրականացումը՝ լինի կրթութիւն, մշակոյթ, առողջապահութիւն, բնապահպանութիւն, գիւղատնտեսութիւն, գիւղական ենթակառուցուածք եւ այլ ոլորտներ։ Մեզ համար չկայ մի ոլորտ աւելի լաւ քան միւս ոլորտը, բոլոր ոլորտները մեզ համար հաւասար կարեւոր են, եւ ինչքան մենք իբրեւ ընկերութիւն կը կարողանանք՝ մեր ձեռքը միշտ կը մեկնենք եւ կը փորձենք օգնել որ վերացնենք խնդիրները, որ կան այսօր զանազան ոլորտների մէջ։
Մտածա՞ծ էք կամ որոշ առիթներ ներկայացա՞ծ են, որպէսզի Հայաստանէն դուրս ալ տարածուիք, օրինակ՝ Վրաստան եւայլն։
Դա իմ որոշումը չէ, կամ՝ դա ընկերութեան որոշումը չէ. բաժնետէրները պէտք է մտածեն այդ բաներու մասին, այսօր մենք կը պատկանինք մի խոշոր խումբի, որը կոչւում է MTS, իր գլխամասը գտնւում է Ռուսաստանում, ինքը ունի գործունէութիւններ այլ երկրներում, ինչպէս Ուքրանիա, Պելառուս, Թիւրքմենիստան, Հնդկաստան, Հայաստան, եւ ունի տարբեր տեսակի բաժնետէրներ։ Օրինակ՝ Հայաստանի մէջ մեր բաժնետէրները երկու մաս են, 80 տոկոսը MTSն է, 20 տոկոսը դեռ լիբանանեան դրամագլուխ է, եւ գտնւում է Լիբանանում։ Իրենք պէտք է որոշեն՝ ուզում են ընդարձակուիլ Հայաստանի սահմաններից դուրս կամ ոչ, եւ եթէ որոշումներ կայացնեն ընդարձակման եւ ուզում են, որ նոյն ղեկավարման խումբը գնայ այնտեղ աշխատի, այն ատեն ուրիշ հարց է եւ քննարկուելու ենթակայ։
Նկատի ունենալով ձեր անձնաւորութիւնը, վարչական կարողութիւնները, ձեզի առաջարկ եղա՞ծ է, որ ուրիշ երկիրներու մէջ ստանձնէք նոյն ընկերութեան մէջ աւելի բարձր պաշտօններ։
Եղած է, այո՛, եղած է նոյն խումբից, այլ երկիրներ, եղած է մրցակիցների կողմից, եղած է այլ ընկերութիւնների կողմից, եղած է «ոչ առեւտրական» ոլորտից, բայց ինձ համար այստեղ աւելի հարազատ է, աւելի հանգիստ եմ, եւ ճիշդն ասած՝ ընտանիքիս համար ալ գտնուել Հայաստանի մէջ, զաւակները մեծնան Հայաստանի մէջ, սորվին հայերէն, միջավայրը բոլորովին հայերէն, ինչ որ իմ մանկութեան շրջանին չունէինք այդ հնարաւորութիւնները։ Ես միշտ կը նախընտրեմ Հայաստան մնալ։
Իսկ պատահա՞ծ է, որ որոշ լիբանանահայ շրջանակներու կամ այլ ոչ- հայաստանցի հայերու, սփիւռքահայերու քաջալերէք, որ գան եւ իրենք ալ հաստատուին, աշխատին ու ապրին Հայաստանի մէջ։
Մի՛շտ։ Միշտ քաջալերած եմ, միշտ ըսած եմ, տարբեր ժամանակների դասախօսութիւններ տուած եմ, Պէյրութի Հայկազեան համալսարանին մէջ կամ «Ազդակ» օրաթերթի կողքի Փիւնիկ սրահին մէջ, համալսարանական ուսանողութեան մէջ, եւ միշտ քաջալերած եմ, եւ ասել եմ, որ եկէք, այցելեցէք, օդը շնչեցէք, ջուրը խմեցէք, հացը կերէք, մի քանի անգամ եկէք, կարծիք կազմեցէք, վերջը որոշումը կայացրէք։ Եւ եթէ օրինակ եկաք եւ գործը հիմնեցիք ու ձախողեցաւ, դա չի նշանակեր, որ լաւ տեղ չէ, ցանկացած տեղ աշխարհի վրայ կարող էք առաջին անգամ ձախողուել, երկրորդ անգամ չի ստացուի, բայց երրորդից կամ չորրորդից կը ստացուի ու կը դառնայ շատ լաւ յաջողակ գործ։
Միշտ կը քաջալերեմ, բայց կը զգուշացնեմ միեւնոյն ատեն, որ եթէ պիտի գանք գործ հիմնենք, պէտք է օրէնքներուն տիրապետենք, միշտ օրէնքի ներքոյ գործենք եւ ինչ գործարքի մէջ մտնում ենք՝ լաւ իրաւաբան ունենանք, լաւ փաստաբան, պայմանագրեր ստորագրենք եւ ոչ թէ խօսքի վրայ հիմնուած ինչ-որ գործի մէջ մտնենք։ Եթէ տեղ մը գրաւոր չէ ամրագրուած, օդին մէջ կը մնայ։ Այսինքն՝ միշտ ասել եմ, մեր հայրենիքն է, շատ լաւ, բայց ինչո՞ւ երբ որ հայրենիք պիտի գանք պայմանագրեր չպիտի ունենանք, գործի առումով։ Երբ որ մենք ցանկացած երկիր կ՚երթանք, կ՚ուզենանք ինչ-որ գործ հիմնել, կը վարձենք փաստաբաններ, դէզերով թուղթեր կը ստորագրենք, որպէսզի մեր իրաւունքը ապահովենք, նոյնն ալ Հայաստանի կամ Արցախի պարագային պէտք է ընենք, որ մեր հայրենակիցներին սորվեցնենք, մենք ալ մեր իրաւունքը պաշտպանած լինենք եւ իրենք ալ իրենց իրաւունքը պաշտպանած լինեն եւ այն ատեն, կարծում եմ, որ ճիշդ գործ կը ստեղծուի։
Կը վստահեցնէ՞ք, որ աջէն-ձախէն կողմնակի միջամտութիւններ չեն ըլլար, վերէն, վարէն, փողոցէն…
Միշտ կարող է լինել, ցանկացած երկրում կարող է լինել։ Այսօրուայ Հայաստանը բաւական բարեփոխուած է։ Այսօր բաւականին զարգացած, գործող օրէնքներ, վերանայուող օրէնքներ, բարեփոխուող օրէնքներ կան, եւ քայլ առ քայլ փորձում ենք գնալ առաջ։ Այսօր Հայաստանը 25 տարեկան է, բայց այս 25 տարեկանը հաւասար է արտասահմանում տարբեր ազգերի մօտաւորապէս 100 տարեկանին։ Եւ մենք բաւականին արագընթաց քայլեր կատարեցինք, որպէսզի կարողանանք ինչ-որ որոշ քաղաքակիրթ մակարդակի հասնիլ, եւ այդ արագընթաց փոփոխութիւնը մարդիկ պատրաստ չեն դեռ հասկանալու լիովին կամ մարսելու լիովին։ Եւ դեռ Հայաստանը պէտք է եւս քայլեր կատարէ, որպէսզի աւելի զարգացման գնայ կամ հասնի։ Բայց դա չի նշանակեր, որ լաւ տեղ չի, կամ՝ կարող ա մարդիկ բողոքեն քաղաքական համակարգից։ Բայց ներողութիւն, ինձ ցոյց տուէք աշխարհում քարտէսի վրայ ո՞ր մէկ քաղաքական համակարգը լիարժէք է կամ լիակատար է, ընդ որում Ֆրանսիայում, ընդ որում Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներում կամ ցանկացած տեղ։
Մենք գործընթացը պէտք է անցնենք։ Մենք երիտասարդ պետութիւն ենք, երիտասարդ երկիր ենք, եւ համեմատուած այլ զարգացած երկրների որ ունեն 2, 3, 4, 5 հարիւր տարիների պատմութիւն, ուր իրենք կերտեցին, կառուցեցին եւ հասան ինչի որ հասել են այսօր, բայց իրենք շատ արիւն թափեցին։ Մենք համարեա խուսափում ենք այս ամէն ինչից, եւ քաղաքական պայքարների շնորհիւ կարողանում ենք ինչ-որ տեղ հասնիլ եւ զարգացումներ մտցնել եւ այս առումով ես լաւատես եմ։ Որովհետեւ 15 տարի առաջ երբ առաջին անգամ ժամանել եմ այստեղ, ես գիտեմ, թէ ինչպէ՛ս էր Հայաստանը, ի՛նչ կարողութիւններ ունէր եւ այսօր ինչպիսի՛ն է Հայաստանը եւ ի՛նչ կարողութիւններ ունի, տեսնում եմ զարգացման դրական միտումը։ Լաւատես պէտք է լինենք, որովհետեւ մեզ հայերիս մնացել է այս կտոր մը հողը աշխարհի վրայ, ամէն ինչ պէտք է անենք, որպէսզի պահենք, պաշտպանենք, պահպանենք, զարգացնենք, դա չի նշանակեր որ ընթացքին ձախողումներ չպիտի ըլլայ, պիտի ըլլա՛յ, մենք ձախողումներէն պիտի սորվինք որ յաջորդ անգամին աւելի լաւը անենք։
Մտածա՞ծ էք քաղաքական ոլորտ մտնել, առաջարկներ եղա՞ծ են։
Առաջարկութիւններ տարբեր տեսակի եղած են, ուղիղ կամ անուղղակի, բայց ինձ համար դա բացառւում է, այդ ոլորտը իմ ոլորտը չէ, ես ինքզինքս չեմ գտնում այդ ոլորտի մէջ։ Մեր ընտանիքում ալ որոշում կայ, որ մեզանից ոչ մէկը այդ ասպարէզը չմտնի։ Ու ես չեմ ուզեր ըլլալ առաջինը, որ մտնեմ մեր ընտանիքի կողմից այդ ասպարէզը։ Այսօրուան դրութեամբ՝ այսպէ՛ս է մտածելակերպը, այսպէ՛ս էր 10 տարի առաջ, այսպէ՛ս էր 5 տարի առաջ, այսպէ՛ս էր 2 տարի առաջ, ու այսպէ՛ս է հիմա։
Պէտք է այստեղ տարանջատում կատարենք։ Եթէ օրինակ ես մտնում եմ այլ ոլորտ, այս ոլորտից պէտք է դուրս գամ։ Օրինակ՝ ըսենք, որ ես վաղը պիտի աշխատիմ ուժանիւթի ոլորտում, ուրեմն ես հեռահաղորդակցութեան ոլորտից պէտք է դուրս գամ։ Այլեւս կապ չպիտի ունենամ հեռահաղորդակցութեան ոլորտի հետ։
Բայց օրինակի համար եթէ պետութիւնը ըսէ, որ պարոն Եիրիկեանը շատ ձեռնհասօրէն ղեկավարեց իր այս կալուածը, հաւանաբար նոյն ձեռնհասութեամբ կրնայ ղեկավարել հեռահաղորդակցութեան նախարարութիւնը։
Պայման չէ։ Դա ճիշդ համեմատութիւն չէ։ Կարող է այնտեղ չստացուի, կարող է այնտեղ ձախողումներ լինեն։ Միշտ չէ, որ ամէն ինչ կը ստացուի։ Որովհետեւ այն ոլորտը մի քիչ ուրիշ խնդիրներ ունի, մի քիչ ուրիշ բարդութիւններ ունի, մի քիչ ուրիշ քաշքշուքներ ունի, մի քիչ ուրիշ փոսեր ունի։ Եւ ընդհանուր առմամբ միշտ լինում է քաղաքական մթնոլորտ։ Եւ դրա համար էդ ասպարէզը զգում եմ, որ ինձ համար չի եւ ես չեմ կարող գտնուել։
Փորձա՞ծ էք սփիւռքի թերթերուն մէջ ծանուցումներ կամ գովազդներ դնել, որպէսզի Հայաստան այցելողը գիտնայ, թէ Վիվասելը ի՛նչ հնարաւորութիւններ կ՚առաջարկէ՝ ի՛նչ գիներով, եւ այս ձեւով ներգրաւէք նորանոր յաճախորդներ։
Մենք ունինք փորձ Լիբանանի հետ, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգների հետ, մի քիչ ալ Ռուսաստանի հետ, ուր մենք տեղադրում ենք մեր գովազդները կամ մեր լուրերը, որպէսզի կարդացողը իմանայ, տեղեակ լինի, ծանօթանայ, եւ երբ Հայաստան կը ժամանի՝ միշտ հարցնէ Vivacell-MTSի մասին։
Ամբողջ սփիւռքով չենք տարածուած, ո՛չ, դա պահանջում է պիւտճէ։ Եւ ի վերջոյ երբեմն բաժնետէրների հսկիչները չեն հասկանում, ասում են մի քիչ մեզ բացատրէք ինչի՛ համար գովազդի վրայ ծախսում էք արտասահմանում, չէ՞ որ մեր շուկան մի քիչ իւրայատուկ է Հայաստանում եւ մեր սփիւռքը դուրսը սփռուած է։
Ուրիշ շուկաներում այսպէս նմանատիպ սփիւռք չունեն, եւ ուրիշ գովազդային, ծախսային յօդուածները պիւտճէին մէջ մի քիչ այլ կերպ են, եւ իրենք միշտ փորձում են համեմատել ու միշտ տեսնում են, որ մենք մի քիչ շեղուած ենք։ Եւ երբ փորձում ենք ընդարձակուել, առարկութիւն է լինում, որ ինչո՞ւ էք այսքան ծախսում եւայլն, միեւնոյն ատեն կայ տնտեսական իրավիճակ, ճգնաժամ եւայլն, միշտ մենք ուշադիր ենք լինում մեր ծախսերի վրայ, որպէսզի ինչպէս կ՚ըսեն՝ համը չհանենք։
Արդէն սփիւռքը տեսնում է Հայաստանի մեր լուրերը, որ սփռւում են տարբեր հեռուստաալիքների վրայ, մենք միշտ կանք լուրերի մէջ, արդէն տեսնում են մեր ընկերութեան գործունէութեան անցուդարձները, տեսնում են մեր ծառայութիւնները, որովհետեւ գովազդւում են, եթերի մէջ երեւում են եւ ծանօթանում են այնտեղից, այսինքն կան տարբեր միջոցներ, ուր կարող է մարդ ծանօթացնել իր ընկերութիւնը, իր ծառայութիւնները, եւ մարդ, որ այցելում է երկիր, իր մտքում միշտ լինում է Վիվասել կամ այլ ընկերութիւն, որ ինքը միշտ տեսնում է եթերի վրայ։
Մտածա՞ծ էք, որ ձեր ընկերութեան մէջ տեղ տաք համապատասխան ուսում ունեցող սփիւռքահայ երիտասարդ-երիտասարդուհիներու, որպէսզի աշխատանք ունենալով գան եւ Հայաստան հաստատուին։
Մենք ունինք մի քանի աշխատող, որ սփիւռքից են։ Բայց պիտի հասկանանք, որ մեր ընկերութիւնը Կարմիր Խաչի նման չէ։
Շատ խիստ ձեւով գործարարական ծրագրի եւ սահմանուած նախահաշիւի կը հետեւի, ամէն լումա, ամէն թիւ լաւ մը հաշուարկուած եւ վերանայուած է։ Եւ մենք միշտ կ՚աշխատինք, որ աւելի արդիւնաւէտ լինենք՝ աւելի քիչ ծախսերով։
Եթէ աշխատանքի տեղ կայ, մենք միշտ կը փորձենք տեղական շուկայում գտնենք, որ տեղական շուկայի պահանջը բաւարարենք, եթէ համապատասխան անձեր չկան, այն ատեն մասնագէտների առումով կը սկսինք նայել դէպի դուրս։ Բայց աշխատանքի տեղ պէտք է ըլլայ, թափուր, ազատ տեղ պէտք է ըլլայ։
Ձեր եզրափակիչ խօսքը՝ մեր ընթերցողներուն։
Մի՛ վախնաք, եկէ՛ք Հայաստան, նախաձեռնեցէ՛ք գործի, լաւ ծրագրեցէ՛ք, ամուր հիմերու վրայ դրէ՛ք ձեր գործը, եւ անպայման կը յաջողիք։ Սքանչելի երկիր մը ունինք, որ պէտք է ծաղկեցնենք մեր քրտինքով եւ կարողութիւններով։
Ռալֆ Եիրիկեան ծնած է 16 Նոյեմբեր 1967ին Պէյրութ։ Աւարտած է Պէյրութի Ամերիկեան Համալսարանի տնտեսագիտութեան եւ գործարար կառավարման ճիւղերը։
1999-2001 թուականներուն պաշտօնավարած է Լիբանանի LibanCell ընկերութեան մէջ, որպէս վարչական բաժնի տնօրէն։
2004 թուականի Նոյեմբերին ստանձնած է VivaCell-MTS (Ղ-Տելեքոմ) ընկերութեան գլխաւոր տնօրէնի պաշտօնը, զոր ձեռնհասօրէն կը վարէ մինչեւ այսօր։
Ստացած է բազմաթիւ բարձրագոյն պարգեւներ, մրցանակներ, շքանշաններ, ուսումնական եւ գիտական շարք մը հաստատութիւններու պատուոյ դոկտորի աստիճան եւ այլ պատուոյ կոչումներ։
Ամուսնացած է, ունի մէկ աղջիկ եւ մէկ տղայ։ Անկուսակցական է։
Իր ղեկավարման 12 տարուան արդիւնքով՝ ընկերութիւնը այսօր կը ներկայանայ որպէս տիպար օրինակ առեւտրական վարչարարութեան եւ ժողովուրդի հետ յարաբերութեան գետնի վրայ։ Յաջողութեամբ յաղթահարած է տնտեսական վերիվայրումներու եւ մրցակցութեան մարտահրաւէրները։
Ընկերութիւնը ամբողջ Հայաստանի տարածքին ունի 79 սպասարկման կեդրոններ, որոնցմէ 52ը՝ մարզերու մէջ, 21ը՝ Երեւանի մէջ, 6ը՝ շարժական։ Երեւանի մէջ սպասարկման 2 կեդրոններ կը գործեն շաբաթը 7 օր, օրական 24 ժամ։
Ընկերութիւնը հսկայական միջոցներ ներդրած է բարեգործական նպատակներու՝ առողջապահական, մշակութային, գիտական, բնապահպանութեան, կրթական եւ այլ մարզերէ ներս, ինչպէս նաեւ՝ գիւղական ենթակառուցուածքային նորարարական նախագիծերու իրականացման ուղղութեամբ։