ՀԱՅԿԱՆ ՄԻՆԱՍԵԱՆ

Եր­կու շա­բաթ ա­ռաջ, ու­րա­խու­թեամբ ստա­ցայ «­­Հայ կի­նը մշա­կու­թա­յին եւ հա­սա­րա­կա­կան կեան­քի մէջ. 100 կին կեանք» գիր­քը, ­­Պոլ­սոյ ­­Կեդ­րո­նա­կան վար­ժա­րա­նի տնօ­րէ­նու­հի տի­կին ­­Սիլ­վա ­­Գո­յում­ճեա­նէն։ Ար­դէն խո­րա­գի­րը ին­քը հե­տաքրք­րու­թիւնս գրա­ւեց. ոչ մէկ, ոչ եր­կու, ոչ տա­սը, այլ հա­րիւր հայ կի­ներ, ո­րոնց ներդ­րու­մը մեր ա­ւան­դա­կան մշա­կու­թա­յին ու հա­սա­րա­կա­կան կեան­քին մէջ, ինչ­պէս նաեւ բազ­մա­թիւ պա­րա­գա­նե­րու՝ մի­ջազ­գա­յին հա­մայն­քին մէջ, ե­զա­կի ե­ղած է։
­­Պոլ­սոյ ­­Կեդ­րո­նա­կան վար­ժա­րա­նի ձեռ­նարկ մըն է, ար­դիւնք՝ հա­ւա­քա­կան, խմբա­յին աշ­խա­տան­քի դպրո­ցին երկ­րոր­դա­կան բաժ­նի ա­շա­կերտ­նե­րուն, ու­սու­ցիչ­նե­րուն եւ շրջա­նա­ւարտ­նե­րուն մի­ջեւ։ ­­Նիւթն է ­­Հայ կի­նը, իր կար­գա­վի­ճա­կը հա­սա­րա­կա­կան կեան­քին մէջ, եւ կամ ինչ­պէս կը նշէ իր յա­ռա­ջա­բա­նին մէջ՝ ուղ­ղո­ւած ըն­թեր­ցո­ղին, տնօ­րէ­նու­հի ­­Սիլ­վա ­­Գո­յում­ճեան.- «Դպրո­ցա­կան հան­դի­սու­թե­նէ մը ան­դին հա­մայն­քիս ընդ­հա­նու­րին ուղ­ղեալ մեր ա­ւան­դա­կա­նա­ցած մշա­կու­թա­յին ձեռ­նարկ­նե­րուն այս ան­գա­մո­ւան նիւթն է՝ ­­Հայ կի­նը։ Ա­նու­րա­նա­լի ի­րո­ղու­թիւն մըն է, թէ այ­սօր եւս հա­մայն աշ­խար­հի վրայ կի­նը կը պար­տա­ւո­րո­ւի պայ­քար մղել այր մար­դուն հետ հա­ւա­սար ի­րա­ւունք ու­նե­նա­լու հա­մար, աշ­խա­տան­քա­յին, հա­սա­րա­կա­կան կեան­քէն ներս…»։ ­­Յար­գե­լի տնօ­րէ­նու­հին կը փա­կէ իր գի­րը տա­լով ձեռ­նար­կին նպա­տա­կը.- «Ան­ցեա­լի օ­րի­նակ­նե­րով խրա­խու­սել ներ­կայ ու­սա­նո­ղը, ­­Հայ կի­նը, ա­ռիթ մը ստեղ­ծել հար­ցաքն­նե­լու իր կար­գա­վի­ճա­կը հա­սա­րա­կա­կան կեան­քէն ներս…»։
­­Գիր­քը չորս գլուխ­նե­րու բաժ­նո­ւած է։
ա. «Ակ­նարկ մը ­­Պոլ­սա­հայ մե­րօ­րեայ Կ­նո­ջա­կան շարժ­ման», հան­դէս կու գան յա­ջոր­դա­կան յօ­դուած­նե­րով՝ «Մր­ջիւն­նե­րուն վեր­ջա­լոյ­սը եւ Գ­րա­սէր տի­կին­նե­րու», Գ­րա­սէր տի­կին­նե­րու խմբա­կը (­­Սիր­վարդ ­­Գա­րա­մա­նուկ, Ա­րաք­սի Ու­ղուր­լեան, Ա­նա­յիս Եալ­տը­ճեան եւ ­­Սիլ­վա ­­Կո­մի­կեան), ինչ­պէս նաեւ ­­Մե­լի­սա ­­Պի­լալ` «­­Զար­մա­նահ­րաշ հայ կի­ներ», Լեռ­նա Էք­մէք­ճիօղ­լու` «­­Զա­րու­հի ­­Պա­հի­րիի հետ­քե­րով», ­­Գա­յուշ ­­Չա­լըք­ման ­­Կավ­րի­լօֆ` «­­Հայ կին» եւ Ա­նի ­­Փայ­լան «­­Մեր ֆէ­մի­նիստ պայ­քա­րը» յօ­դո­ւած­նե­րով։
բ. «­­Դի­ցու­հի­նե­րէ ­­Թա­գու­հի­նե­րու…» տիտ­ղո­սով, նո­ւի­րիո­ւած է դի­ցու­հի­նե­րուն եւ հայ թա­գու­հի­նե­րուն։
գ. «Աղջ­կանց վար­ժա­րան­ներ… կնո­ջա­կան միու­թիւն­ներ…», հա­կիրճ ակ­նարկ մըն է Աղջ­կանց վար­ժա­րան­նե­րու եւ Կր­թա­սի­րաց եւ կամ Ող­բախնամ ըն­կե­րու­թիւն­նե­րուն։
դ. «­­Կի­նը… հո­գե­ւո­րա­կան, դաս­տիա­րակ, ա­րուես­տա­գէտ, գրող-լրագ­րող-խմբա­գիր, գիտ­նա­կան-ա­կա­դե­մա­կան, քա­ղա­քա­կան-հա­սա­րա­կա­կան գոր­ծիչ» խո­րա­գի­րով կը ներ­կա­յաց­նէ հայ կի­ներ (Ե. դա­րաս­կիզ­բէն – Ի.­դար), ո­րոնք իւ­րա­յա­տուկ ներդ­րում ու­նե­ցած են ազ­գա­յին, մշա­կու­թա­յին եւ կամ հա­սա­րա­կա­կան զա­նա­զան բնա­գա­ւառ­նե­րուն մէջ։
Իս­կա­պէս գնա­հա­տե­լի աշ­խա­տանք մըն է, ամ­բող­ջա­կան գործ մը իր ընտ­րած նիւ­թին մէջ։ Շ­նոր­հա­ւո­րու­թիւն­ներ բո­լո­րին, ո­րոնք ի­րենց լու­ման դրին ձեռ­նար­կին հրա­տա­րա­կու­թեան յա­ջո­ղու­թեան։ Իս­կա­պէս, ի­րենց հպար­տու­թիւնն է այս հան­դէ­սը։