Հայ եկեղեցւոյ երկու Վեհափառ հայրապետներու՝ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի եւ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսի հետ համախորհուրդ, Հայաստանի Հանրապետութեան Արմէն Սարգսեան 22 Նոյեմբերը յայտարարած ըլլալով Արցախի հայրենեաց հողի պաշտպանութեան մարտերուն նահատակուած հայոց բանակի քաջարի հերոս զինուորներու հոգիներուն յիշատակի օր, Կիրակի՝ 22 Նոյեմբեր 2020-ին, թեմիս բոլոր եկեղեցիներէն ներս յաւարտ ս. պատարագի կատարուեցաւ հոգեհանգստեան հանդիսաւոր արարողութիւն: Աթէնքի «Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ» մայր եկեղեցւոյ մէջ արարողութեանց հանդիսապետեց թեմիս Առաջնորդ Սրբազան հայրը՝ Գերշ. Տ. Գեղամ Ս. արք. Խաչերեան, որ յաւուր պատշաճի իր պատգամին մէջ ըսաւ. «Հայաշխարհի բարձրագոյն հանգամանքի անձնաւորութեանց այս նախաձեռնութիւնը, յիշատակի օր եւ եկեղեցական հոգեհանգիստի արարողութեան առիթ ըլլալու կողքին, ազգային խորիմաստ պատգամ եւ կոչ կը բովանդակէ իր մէջ:
Յիշատակի այս օրով, մենք մեռելները չէ որ կը յիշենք: Նահատակ հերոսներ մահուան հետ կապ չունին, անոնք կեանքի հետ կապ ունին, համազգային սրբութիւններու ու արժէքներու հետ կապ ունին, որոնք ազգի մը սերունդներուն հետ յաւերժ կ՚ապրին:
Հայոց պատմութիւնը մեզի երկու սուրբ գիրքեր աւանդ ժառանգած է. մէկը՝ Աստուածաշունչն է՝ քրիստոնէական մեր հաւատքին աղբիւրը, ուր Աստուծոյ պատգամները կը հնչեն, որուն գլխաւոր պատգամը յարութեան եւ յաւիտենական կեանքի ճշմարտութիւնն է: Յարուցեալ Փրկչին գերեզմանին այցելութեան եկող իւղաբեր կիներուն հրեշտակը ըսաւ, «ինչո՞ւ ողջը մեռելներուն մէջ կը փնտռէք:» (Ղուկաս:24:5):
Քրիստոնեան մահուան եւ գերեզմանին հետ կապ չունի, քանի որ մարմնին մահը վախճանը չէ կեանքին, այլ գոյավիճակի փոփոխութիւն: Քրիստոնեան իր այդ հաւատքը կ՚արտայայտէ անձնազոհ ապրելակերպով, «Ով որ իր անձը կը սիրէ՝ կը կորսնցնէ զայն, եւ որ իր անձը կ՚անտեսէ այս աշխարհին վրայ՝ զայն յաւիտենական կեանքին համար պահած կ՚ըլլայ: (Յովհաննէս 12:25)» Անձնուրացութիւնը քրիստոնեայի կեանքին հիմնական սկզբունքն է: Սուրբերու վարքը կենդանի վկայութիւն է այդ հաւատքին:
Երկրորդ մեր սուրբ գիրքը Հայրենաշունչն է, ուր կը հնչեն մեր ազգային յաւերժական պատգամները, որոնց ոսկեղեէն համարներէն մէկը, զոր 5-րդ դարու Վարդանանց դիւցազնամարի հերոսապատումը արձնանագրած Եղիշէ Պատմիչ, նահատակութեան ըմբռնումը քրիստոնէական հաւատքի սկզբունքով գեղեցկօրէն բանաձեւած է՝ «Մահ ոչ իմացեալ մահ է, մահ իմացեալ անմահութիւն է»։
Հետեւաբար Նահատակները մեռելներ չեն, որովհետեւ անոնք իբրեւ ոգեւորող ոգեղէն տիպարներ կ՚ապրին սերունդներու հոգիներուն մէջ, սէր եւ նուիրում սնուցանելով հայրենիքին նկատմամբ: Անցեալի մեր բոլոր նահատակ հերոսները շարունակեցին ապրիլ յաջորդ սերունդներուն մէջ, եւ մեր նօրօեայ նահատակ հերոսները պիտի շարունակեն ապրիլ յաջորդող սերունդներուն մէջ, հայրենասիրութեան կենդանի օրինակներ հանդիսանալով, ինչպէս որ եկեղեցւոյ կեանքին մէջ սուրբերը՝ հաստատուն հաւատքի ապրուած վկայութիւններ են:
Նահատակ հերոսներուն յիշատակը յարգելը մեր բոլորին նուիրական բայց եւ նուազագոյն պարտականութիւնն է, որովհետեւ նահատակները յարգելը իրենց արժէքը չէ որ կը բարձրացնէ, այլ մեր ազգային գիտակցութեան որակն ու մակարդակը ցոյց կու տայ: Նահատակ հերոսները անմնացորդ հայրենասիրութեան դասագիրքեր են, հայրենասիրութեան չափանիշեր են, որոնց յարաբերաբար կը չափուի մեր հայրենասիրութեան չափն ու մակարդակը:
Հայրանսիրութիւնը միայն պատերազմի ճակատին վրայ չէ որ կը դրսեւորուի, այլ ան ազգի իւրաքանչիւր զաւակի կեանքին մէջ մնայուն մտածելակերպ ու գործելակերպ է. պարզապէս, հայրենասէր հերոս նահատակը ան է, որ իր կեանքի ընթացքին, իր հայրենասիրութեան վրայ այնքան հաստատ է, որ եթէ հարկ ըլլայ ան իր կեանքն անգամ կը զոհէ, միշտ այն անխախտ հաւատքով, որ իր կեանքի զոհաբերումը հայրենիքը ամրապնդող եւ անոր յաւերժութեան հիմքերը ամուր պահող զօրութիւն է: Այլապէս ինչպէս կարելի է բացատրել եւ տարբեր չի ընկալուիր, իրենց չափահաս կեանքի արշալոյսին, խանդով ու վառ երազներով ապագային նայող մեր նորօեայ հերոսներուն նահատակութիւնը ի սէր հայրենիքին:
Նահատակ հերոսները իրենց հայերնիքի պարատականութիւնը կատարեցին: Այսուհետեւ, անոնք ապրողներուս համար կը մնան հայրենասիրութեան ուղղեցոյց եւ խթան, որ մենք անխտիր, ամէնօրեայ մեր կեանքով, ամէն պարագայի եւ ամէն մակարդակի եւ ամէն գնով կատարենք հայրենիքի յաւերժութեան համար մեր նուիրական ազգային պարտակնութիւնը:
Բիւր յարգանք անոնց լոյս յիշատակին եւ հայրենասիրութեան անսպառ կորով բոլորիս. Ամէն»։
ԹՂԹԱԿԻՑ