­Բա­ւա­կան եր­կար տա­րի­նե­րէ ի վեր ­Յու­նաս­տա­նի Եր­կո­տաս­նեան կղզե­խում­բի ­Ռո­տոս կղզիէն ներս հայ­կա­կան մշա­կու­թա­յին կեան­քը նոր շունչ ստա­ցաւ, ­Հա­մազ­գա­յի­նի ­Տիգ­րան-Եր­կաթ մաս­նա­ճիւ­ղի հիմ­նադ­րու­թեամբ եւ իր ժրա­ջան նա­խա­գահ ­Վա­սի­լիս ­Պար­տիզ­պա­նեան-­Վա­սի­լիու ջան­քե­րուն շնոր­հիւ, ո­րուն հետ գոր­ծակ­ցե­ցաւ ­Հա­մազ­գայ­նա­կան մտա­ւո­րա­կան եւ բա­նա­սէր հան­գու­ցեալ ­Խա­րա ­Քէօ­սէ­յեա­նը։ ­Բազ­մա­թիւ էին ձեռ­նարկ­նե­րը եւ ե­րե­կո­նե­րը, որոնք տա­րի­նե­րուն ըն­թաց­քին կազ­մա­կեր­պո­ւե­ցան, ­Թուր­քիոյ սահ­մա­նա­մերձ այս կղզիէն ներս, ­գոր­ծակ­ցու­թեամբ նաեւ Հ.Յ.Դ. ­Հայ ­դա­տի ­յանձ­նա­խում­բին։ ­Լու­սան­կար­նե­րու եւ ժա­պա­ւէն­նե­րու ցու­ցադ­րու­թիւն­ներ, հայ­կա­կան մշա­կոյ­թի ներ­կա­յաց­ման ե­րե­կո­ներ՝ հայ եր­գիչ­նե­րու եւ ­Հա­մազ­գա­յի­նի պա­րա­խում­բե­րու մաս­նակ­ցու­թեամբ, ինչ­պէս նաեւ շատ կա­րե­ւոր ե­ղան տեղ­ւոյն ­Պոն­տա­կան ու ­Կիպ­րա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րուն հետ գոր­ծակ­ցու­թիւն­նե­րը տար­բեր ա­ռիթ­նե­րով։
­Ներ­կա­յիս, ­Ռո­տո­սի ­Հա­մազ­գա­յի­նի նոր ան­դամ­նե­րով օժ­տո­ւած վար­չու­թեան ջան­քե­րով, ­Հա­յոց ­զե­ղաս­պա­նու­թեան 109-ա­մեա­կին նո­ւի­րո­ւած իւ­րա­յա­տուկ ո­գե­կո­չա­կան ձեռ­նարկ մը տե­ղի ու­նե­ցաւ կղզիի հին բեր­դա­քա­ղա­քին մէջ գտնուող De Milly շքեղ սրա­հէն ներս, ­Չո­րեք­շաբ­թի, 24 Ապ­րիլ 2024-ի ե­րե­կո­յեան։
­Պատ­մա­կան այս գե­ղե­ցիկ վայ­րէն ներս, հա­մախմ­բո­ւե­ցան քա­ղա­քա­պե­տա­կան ու հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թեանց ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, յար­գե­լու հա­մար ­Հա­յոց ­ցե­ղաս­պա­նու­թեան զո­հե­րու յի­շա­տա­կը։
­Ձեռ­նար­կի հա­ղոր­դա­վարն էր ­Ռո­տո­սի ծա­նօթ լրագ­րող ­Թե­րիս ­Խա­ծիիոա­նու, որ խօ­սե­ցաւ ­Թուր­քիոյ ու­րաց­ման քա­ղա­քա­կա­նու­թեան մա­սին, ա­պա բեմ հրա­ւի­րեց կազ­մա­կեր­պու­թեանց ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը՝ ող­ջոյ­նի խօս­քե­րը ուղ­ղե­լու։
­Խօս­քե­րով հան­դէս ե­կան ­Ռո­տո­սի մետ­րո­պո­լի­տի ներ­կա­յա­ցու­ցի­չը, փոխ մարզ­պետ­ներ ­Տիա­քո­ղէոր­ղիու եւ ­Նավ­րո­զի­տիս, ­Ռո­տո­սի ­Կիպ­րա­ցի­նե­րու եւ ­Պոն­տոս­ցի­նե­րու միու­թեանց նա­խա­գահ­նե­րը, ինչ­պէս նաեւ այլ անձ­նա­ւո­րու­թիւն­ներ։
­Խօս­քե­րով հան­դէս ե­կան ի­րա­ւա­բան Ան­նա ­Սաա­քի­տու եւ ճար­տա­րա­գէտ ­Մա­րի­նա ­Տիա­քո­ղիոր­ղա­քի, ո­րոնք անդ­րա­դար­ձան հայ ժո­ղո­վուր­դին դէմ գոր­ծո­ւած ­Թուր­քիոյ ո­ճի­րին, պատ­մա­կան ի­րա­դար­ձու­թիւն­նե­րը նշե­լով եւ ներ­կա­յաց­նե­լով ցե­ղաս­պա­նու­թեան հե­տե­ւանք­նե­րը եւ քա­ղա­քա­կան հե­տե­ւու­թիւն­նե­րը։
Ի­րենց խօս­քե­րուն մէջ ընդ մէջ ցու­ցադրո­ւե­ցան եր­կու պատ­մա­կան ե­րիզ­ներ։
­Ձեռ­նար­կի ա­ւար­տին ­կո­մի­տա­սեան ե­րաժշ­տու­թիւ­նը հնչեց սրա­հին մէջ ­Հա­մազ­գա­յի­նի մաս­նա­ճիւ­ղի քար­տու­ղա­րու­հի Ալ­վի­նա ­Տի­զի­րեա­նի ջու­թա­կի նո­ւագ­նե­րով։
­Մե­ծա­պէս շնոր­հա­ւո­րե­լի են ­Հա­մազ­գա­յի­նի նոր վար­չու­թեան ան­դամ­նե­րը, որ խնա­մո­ւած ու բծախնդ­րու­թեամբ կազ­մա­կեր­պո­ւած այս կա­րե­ւոր ձեռ­նար­կը ի­րա­գոր­ծե­ցին, ­Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թեան նիւ­թին անդ­րա­դառ­նա­լու ա­ռի­թը ըն­ծա­յե­լով կղզիի բնա­կիչ­նե­րուն։

­Հա­մազ­գա­յի­նի թղթա­կից