Համազգայինի պարախումբերու կազմակերպած ելոյթէն յետոյ, ժամանակի որոշ հեռաւորութեան վրայ կը փորձեմ ամփոփել միտքերս, գունագեղ պատկերներ բերելով աչքիս առջեւ, որոնք կը շարունակեն զիս հմայել ու խանդավառել:
Վեց ամիս առաջ, առիթը ունեցած էի վայելել Համազգայինի «Նայիրի», «Նանօր» եւ «Մարալօ» պարախումբերու տպաւորիչ համոյթը ամերիկեան գոլէճի հանդիսասրահին մէջ, սրահէն մեկնած էի լաւագոյն տպաւորութիւններով, եւ ահա՝ մօտ վեց ամիս ետք, Համազգայինը դարձեալ հրաւէր կը ղրկէր հանրութեան ընբոշխնելու նմանօրինակ ելոյթ մը, որուն վերնագիրը եւս նոյնը կը մնար, նախորդ ելոյթին նման: Սակայն տպաւորութիւններս շրջադարձ ըրին երբ արդէն ձեռքս եկաւ գեղատիպ յայտագիրը, որուն մէջ պարերու փունջը տարբեր ձեւաւորում ստացած էր, մինչ երկրորդ բաժինը՝ բեմականացուած «Անիծուած նուռը», կու գար յիշեցնելու առաջին ներկայացման տպաւորիչ պատկերը:
Վեց ամսուան մէջ, Համազգայինի պարուսոյց ընկ. Էտկար Էկեան եւ իր օգնականը ընկ. Աննա Պօղոսեան բոլորովին տարբեր, աւելի ճոխ, աւելի լաւ պատրաստուած յայտագիր մը կարողացան պատրաստել, որ ժողովուրդը ամբողջութեամբ հմայեց ու տպաւորեց: Անշուշտ՝ պէտք է նկատի ունենալ նաեւ Փիրէայի քաղաքապետական թատրոնի բացառիկ գրաւչութիւնը, լայն բեմի հնարաւորութիւնները եւ մասնակցող երիտասարդներուն աւելի ինքնավստահ հաստատումը բեմին վրայ:
Կիրակի, 15 Հոկտեմբեր 2023-ի երեկոյեան, Փիրէայի քաղաքապետական թատրոնը լիովին լեցուն նկար մը կը ներկայացնէր: Մեծ թիւով հայրենակիցներ, ծնողներ, մշակութասէր հասարակութիւն մը ներկայ եղան եւ ջերմօրէն գնահատեցին կատարուած աշխատանքը: Պարային համոյթը սոսկ ելոյթ մը չէր, այլ ամբողջութեամբ նուիրուած էր Արցախի մշակութային ժառանգութեան պահպանման, զօրակցութեան ուժեղ արտայայտութիւն մըն էր Արցախէն արմատախիլ դարձած հայութեան համար, որ Ատրպէյճանի սանձազերծած պատերազմին պատճառով, ստիպուած եղաւ լքել իր բազմադարեայ օճախները, թշնամիի վայրագ ծրագիրներուն զոհ դարձնել իր հնամեայ պատմական ժառանգութիւնը, ետին թողնելով հող, տուն եւ արմատ:
Ելոյթը իրենց ներկայութամբ պատուեցին Յունահայոց թեմակալ Առաջնորդ Գեղամ արք. Խաչերեան, Ազգային վարչութեան փոխ ատենապետ պ. Նազար Աւագեան, Հ.Յ.Դ. Յունաստանի Կ.Կ.-ի ներկայացուցիչ ընկ. Հռիփսիմէ Յարութիւնեան, միութիւններու ներկայացուցիչները, ինչպէս նաեւ թատրոնի գեղարուեստական տնօրէնի ներկայացուցիչը եւ այլ յոյն հիւրեր:
Ելոյթի բացումը կատարեցին ընկ. Վերժին Կարապետեան եւ ընկ. Անթօ Շահպազեան, որոնք հայերէն եւ յունարէն լեզուներով փոխն ի փոխ ներկայացուցին ելոյթին նպատակը, անդրադարձ կատարեցին Արցախի ողբերգութեան, միաժամանակ ուղերձ ղրկեցին մարտնչող հայութեան, թէ հայ ժողովուրդը միակամ ոգիով պիտի շարունակէ պայքարիլ իր անժամանցելի իրաւունքներու ձեռքբերման համար:
Թատրոնի տարածուն բեմին վրայ աւելի քան 70 երիտասարդներ ծաւալեցին իրենց պարային հմտութիւնը, առնական շարժուձեւերով եւ նուրբ շարժումներով, տալով հայկական պարերու հարազատ ոգին, հայրենիքի լեռներու հմայքը, կապուտան երկինքի պայծառութիւնը, հողի ուժը, հայ գիւղացիի անարատ ոգին, վերջապէս՝ հայ ժողովրդային արուեստի ամբողջ ծաղկաքաղ մը, որ երանգաւորուած էր հայրենի աշխարհի պատկերներով: Երկու պարուսոյցները խնամուած ու լաւապէս ծրագրուած յայտագիր մը պատրաստած էին: Հայրենի աշխարհի տարբեր մասերը՝ Արցախն ու պատմական Հայաստանը տեղ գտած էին բեմին վրայ՝ յատկանշական պարերու ներկայացումով: Հայ ժողովուրդի ողբերգութիւնը եւ անոր փառապանծ վերազարթնումը եւս կազմեցին պարերու շարանի մասը, բոլորը տպաւորիչ եւ խանդավառ զգացումներ պատճառելով ներկաներուն:
Միայն հայ պարը չէր դերակատարը: Բեմին վրայ տասնեակ պատանիներու եւ երիտասարդներու համախումբ եւ կշռուած շարժումները միայն ոգեւորութիւն կրնան պատճառել հանդիսատեսին: Պարուսոյց Յովիկ Խաչիկեանով սկսած եւ մեր նորօրեայ պարուսոյցներով շարունակուող աւանդը կը մնայ մեր գաղութի մշակութասէր երիտասարդութիւնը ներշնչող ու ոտքի հանող շարժառիթը: Այս աւանդը ի գին ամէն զոհողութեան պէտք է պահպանուի, ո՛չ միայն վարչական պատասխանատուներու անխոնջ աշխատանքով ու նուիրուածութեամբ, այլեւ ժողովուրդի, ծնողներու եւ ընտանիքներու անվերապահ աջակցութեամբ ու կապտումով:
Ալ ինչ ըսել յայտագիրի երկրորդ բաժինին մասին: Տեսած էինք «Անիծուած նուռ»-ը քանի մը ամիս առաջ: Սակայն, այս անգամ եւս նոյն յուզումն ու ջիղերու պռկումը համակեց բոլորին: Մինչեւ վերջին մանրամասնութիւն լաւապէս պատրաստուած բեմադրութիւնը, պարային շարժուձեւերը, դրուագը պատմողին ձայնը, երկու դերակատարները, փոքրերու ու մեծերու յաջորդական երեւումները, կատարելապէս համադրուած, գրեթէ կատարեալին հասնող ներկայացման յաջողութեան սատարեցին: Պատմութիւնն ու առասպելը իրար միախառնուած, մեզ տարին դէպի հայրենի լեռներու ու գիւղերու միջավայրը, պատմական աւանդութիւնը վերակենդանացնելով մեր ժամանակներուն մէջ:
Ելոյթի սկիզբը, ներկաներուն բաժնուեցաւ գեղատիպ յայտագիր մը, որուն մէջ արձանագրուած էին տեղեկութիւններ Համազգայինի պարախումբերու մասին, նաեւ՝ պարուսոյցներու կենսագրութիւնը, դերակատարներու անունները, վարչական միաւորները եւ բազմաթիւ նկարներ:
Ելոյթի մը թողած սոսկ տպաւորութեան վրայ գրուած չեն այն մտածումները: Անոնք քաջալերանքի եւ գնահատանքի նուազագոյն արտայայտութիւնը կը կազմեն միութեան մը հանդէպ, որ սփիւռքեան այլասերիչ իրականութեան տակ, կը շարունակէ յամառօրէն տքնիլ հայ մշակութային գանձերու պահպահման ու տարածման համար: Յունաստանի Համազգայինը, հաւատարիմ միութեան հիմնադիրներու կտակին, կը շարունակէ իր երթը՝ 95-ամեայ պատմութեան տէր կանգնելու նախանձախնդրութեամբ:
Վարձքը կատար բոլորին:
ՆԵՐԿԱՅ ՄԸ
