Մ. Քիւրտօղլեան
Երկու օրեր առաջ մեր ակումբի բակին մէջ բարեկամի մը հետ կը զրուցէինք ասկէ-անկէ: Խօսակցութեան ուղղութիւնը յանգեցաւ Հայաստանի նախընտրական մթնոլորտին վրայ: Զրուցակիցս խոր մտահոգութիւն յայտնեց կազմուող ընտրական, այլեւ աններդաշնակ դաշինքներուն համար կասկածելով, թէ անոնք Ազգաժողով մուտք գործելէ ետք հաւանական է, որ իրարմէ բաժնուին, կոտորակուին, իրարու հակադիր կեցուածքներ որդեգրեն եւ Ազգաժողովը վերածեն խարխափումներու եւ հակառակութեանց բեմահարթակի: Ըսաւ նաեւ, թէ արդեօք պիտի փնտռուի՞ մեծամասնութիւնը Հայաստանի Հանրապետական կուսակցութեան, որուն անդամներուն «այո»ն եւ «ոչ»ը կը ճշդուէին վերերէն եկած հրահանգով եւ օրէնքները կը քուարկուէին հեզասահ՝ առանց որեւէ առարկութեան…: Յայտնօրէն բարեկամս անհանդարտ էր ու երկդիմի մտածումներու մէջ՝ նոր սահմանադրութեան նկատմամբ:
Փորձեցի մեղմել բարեկամիս մտահոգութիւնը՝ անոր յիշեցնելով հնադարեան յոյն փիլիսոփաներէն Հերակլիտի հակադրութեանց փիլիսոփայական թէզը, ըստ որուն, հակառակներու պայքարն է, որ պրկում կը ստեղծէ եւ կեանքը առաջ կը տանի: Առանց պրկումի տեղքայլ է, ճահճացում:
Հակառակութեանց մէջն է կենսունակութիւնը, պայմանաւ սակայն, որ գոյանայ հակառակներու միութիւնը: Մէջբերեցի օրինակը աղեղին, որուն ուժը եւ տուած արդիւնքը կը կայանան շնորհիւ այն բանին, որ աղեղին երկու ծայրերը իրարու հակառակ ուժերու մէջ պրկուած ըլլալով՝ անոնց միջեւ կը պրկուի նաեւ լարը եւ նետը կ’արձակէ թիրախին: Որքան պրկումը ուժեղ է, այնքան նետին ընթացքը անշեղ կ‘ըլլայ եւ հասողութիւնը՝ հեռու: Աւելորդ է ըսելը, որ հակադիր ծայրերովն ու լարովը աղեղը մէ’կ է, ամբողջական միութի’ւն մըն է:
Նոյնպէս, Ազգաժողովը մէկ ու ամբողջական միութիւն մըն է, զայն բաղկացնող տարրերուն հակառակութիւններովը հանդերձ:
Սկզբնական շրջանի խարխափումնե՞ր՝ բնական է որ ունենան: Սակայն քիչ անց՝ հակառակութիւնները պիտի գտնեն իրարմով պայմանաւորուած ուժի պրկումը եւ իրենց «արձակած» օրէնքները պիտի ուղղուին ճիշդ թիրախին՝ ժողովրդավարական համակարգի ամրացման, երկրի բարգաւաճման: Միայն թէ չաճապարենք: Համբերենք:
«Իրաւունք ունիս»,- ըսաւ բարեկամս եւ կարծես ինքզինքին կը խօսէր, աւելցուց. «երեխան ալ խարխափումներ կ‘ունենայ մինչեւ որ իր հաւասարակշռութիւնը գտնէ, երկու ոտքերուն վրայ կարենայ կենալ ու քալել, առաջ ընթանալ: Նորածին է սահմանադրութիւնը, ուրեմն՝ այս օրերուն կազմուող ընտրական տարօրինակ դաշինքներն ալ երեխայի սկզբնական խարխափումներուն առաջին փուլը պիտի համարենք, որուն պիտի յաջորդեն նոր խարխափումներ…»: Ապա, մտատանջութեան պատճառ մը եւս դրսեւորելով, հարցում մը պոռթկաց. «իսկ մենաշնորհնե՞րը, հայրենիքը ինչպէ՞ս պիտի ձերբազատի անոնցմէ»:
Պատասխանս. «Անոնք ալ շուկայական յարաբերութեանց մէջ ատեն մը եւս պիտի պահեն իրենց տիրակալութիւնը, բայց կասկած չկայ, որ շուտով պիտի զրկուին պետական-կառավարական որոշումները տնօրինելու իրենց այժմու մենաշնորհէն: Թերեւս արդէն իսկ զրկուած են հիմա…»:
Ապա, նախորոշուած հանդիպումի մը չուշանալու եւ զրոյցին վերջ տալու համար շարունակեցի. «մի’ երկբայիր, մտատանջ կասկածներ մի’ ունենար: Եթէ ոչ հիմա, բայց որոշ ժամանակ մը վերջ անպայմա’ն հայրենի բնակչութիւնը շնորհակալ պիտի ըլլայ Հ.Յ.Դաշնակցութեան, որ Հայաստանի վերանկախացման առաջին իսկ օրէն եւ մինչեւ նոր սահմանադրութեան հանրաքուէն անդադրում հետապնդեց, հետեւողականօրէն ու անյուսահատ պայքարեցաւ խորհրդարանական համակարգի հաստատման համար: Նոր սահմանադրութեամբ ու խորհրդարանական համակարգով օժտուած մեր հայրենիքը յաղթական նոր էջ մը կը բանայ իր առջեւ ու պատմութեան մէջ ՝ յուսալից ապագայով…:
Վստահի’ր ըսածներուս եւ ինքզինքդ կասկածներով մի’ նախապաշարեր, մի’ տանջեր: Չե՞ս տեսներ, նոր սահմանադրութեան երէկի մոլեռանդ հակառակորդները ինչպիսի աշխուժով այսօր գործի լծուած են, յարմարելու համար անոր հրահանգներուն: Արդէն բարերար նշաններ չե՞ն, որ կազմուող դաշինքներու ճամբով, 80է աւելի բազմաբնոյթ կուսակցութիւններու խայտաբղէտութիւնը հետզհետէ տեղի կու տայ եւ անոր փոխարէն թեթեւօրէն, թէեւ պղտոր գոյներով, բայց նկատելի կերպով կ’ուրուագծուի Հայաստանի քաղաքական դաշտի հետագայ համապատկերը: Երկար սպասելու պէտք պիտի չըլլայ, որպէսզի պղտորութիւնը չքանայ ու պատկերը յստականայ: Լաւատես ըլլանք…»:
Աթէնք, 10 Փետր. 2017
