ԱՆՈՅՇ ԹՐՈՒԱՆՑ «Ժամանակ»
Աւստրալահայ քաղաքական գործիչ Կլէյտիս Պէրէճիքլեանի անունը հայութեան ծանօթ դարձաւ, երբ ան վերջին տարիներուն զբաղեցուց իրերայաջորդ կարեւոր ու բարձր պաշտօններ Աւստրալիոյ Նոր Հարաւային Ուելզ նահանգի կառավարութեան մէջ: Իսկ վերջերս ան դարձաւ այդ նահանգին վարչապետը:
Աւստրալիոյ հնագոյն եւ ամէնէն խիտ բնակեցուած այդ նահանգին մէջ, ան անցնող տարիներուն հերթաբար նշանակուեցաւ արդիւնաբերական կապերու նախարար, փոխադրամիջոցներու նախարար, ապա՝ Նոր Հարաւային Ուելզ նահանգի գանձապետ: Վերջին պաշտօնին մէջ ան առաջին կին գանձապետն էր հնագոյն այս նահանգին մէջ, որուն աչալուրջ վերահսկողութեան տակ գտնուեցաւ 70 միլիառ աւստրալական տոլար ծաւալով նահանգային պիւտճէն:
ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԷՈՒԹԻՒՆ
Այս երիտասարդ հայ քաղաքական գործիչին անունը սփիւռքի մէջ նախապէս ալ ծանօթ էր, քանի որ ան տարիներ շարունակ գտնուած է քաղաքական դաշտին վրայ՝ ներգրաւուած է Աւստրալիոյ հայկական համայնքային կեանքէն ներս: Պաշտօնավարած է Աւստրալիոյ Հայ Ազգային Կոմիտէին (Հայ Դատի Յանձնախումբի անգլերէն անուանումը) մէջ, ինչպէս նաեւ՝ հայ ըլլալով, խորհրդարանին մէջ պաշտպանած է հայանպաստ օրինագիծներն ու բանաձեւերը, միշտ ուշադրութեան տակ պահած է հայկական համայնքային հարցերը, նաեւ՝ խօսած է Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդի ազատ ինքնորոշման իրաւունքի կարեւորութեան մասին, որուն առթիւ Լեռնային Ղարաբաղի նախագահ Բակօ Սահակեան զինք պարգեւատրած է Երախտագիտութեան շքանշանով:
Աւստրալահայ քաղաքական գործիչը առաջին առթիւ սկսած է աւստրալիական հասարակութեան մէջ քննարկումներու նախաձեռնութիւններու, որոնք կը վերաբերէին Հայկական Հարցին: Ան Հ.Յ.Դ. Աւստրալիոյ Հայ Դատի Յանձնախումբի անդամ է. աւելի վաղ եղած է Աւստրալիոյ Հայ Մարմնակրթական Ընդհանուր Միութեան (Հ.Մ.Ը.Մ.) անդամ եւ զբաղած է պասքեթպոլով:
Պէրէճիքլեան արժանացած է Աւստրալիոյ հայ համայնքին կողմէ սահմանուած «Տարուան ընկեր» մրցանակին:
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԸՆԹԱՑՔ
Իր քաղաքական հակումներով՝ 47ամեայ Կլէյտիս Պէրէճիքլեան ուշադրութիւն գրաւած է տակաւին շատ երիտասարդ տարիներէն:
Ռայտի Փիթըր Պորտ պետական երկսեռ աւագ դպրոցը աւարտելէ ետք, Սիտնիի համալսարանէն ան 1992 թուականին ստացած է արուեստի պաքալորիայի աստիճան, 1996 թուականին աւարտած է նոյն համալսարանի միջազգային ուսումնասիրութիւններու բաժինը, իսկ 2001 թուականին՝ Նոր Հարաւային Ուելզի համալսարանի ֆինանսական բաժինը: Տակաւին ուսումնառութեան տարիներուն՝ 1993ին դարձած է Ազատական կուսակցութեան անդամ: 1997-1998 թուականներուն եղած է Նոր Հարաւային Ուելզի Երիտասարդ ազատականներու ղեկավարը՝ դառնալով երրորդ կին ղեկավարը կուսակցութեան պատմութեան մէջ: 1996-2003 թուականներուն Կլէյտիս Պէրէճիքլեան եղած է Պետական Խորհուրդի պատուիրակ, 1997-2003 թուականներուն՝ Նոր Հարաւային Ուելզի Ազատական կուսակցութեան հանրապետական գործադիր քաղաքական ներկայացուցիչ, 1999 թուականին՝ Ուիլըպիի պետական նստավայրի քարոզարշաւի ղեկավար, 2002 թուականին՝ Քոնվենշըն Կոմիտէի նախագահ:
Ան Աւստրալիոյ մէջ 1945 թուականին հիմնուած Ազատական կուսակցութեան անդամ է, Նոր Հարաւային Ուելզի մէջ կուսակցութեան 21րդ առաջնորդը, որ ընտրուեցաւ Յունուար 2017ին:
Պէրէճիքլեան արդէն ձեռնամուխ եղած է նոր գրասենեակ մը կազմելու գործին:
ՄԱՄՈՒԼԻ ԱՐՁԱԳԱՆԳ
Վերջին օրերուն, համաշխարհային մամուլի էջերը (The Sydney Morning Herald, The Age, The Huffington Post, 9news.com.au, The Australian, The Age, ABC Net) ողողուած էին նորութիւններով Կլէյտիս Պէրէճիքլեանի մասին, որ յանդգնութիւն ունեցած է իր թեկնածութիւնը առաջադրելու Աւստրալիոյ ամէնէն մեծ նահանգի վարչապետի պաշտօնին եւ ընտրուած է (2014 թուականին, Մարտի դրութեամբ, նահանգի բնակչութեան թիւը 7,5 միլիոն մարդ կը հաշուէր): Շաբաթներ առաջ այդ պաշտօնէն, ընտանեկան խնդիրներու պատճառաւ, հրաժարական ներկայացուցած է Նոր Հարաւային Ուելզի նախկին վարչապետ Մայք Փերտ: Այս առթիւ, Պէրէճիքլեան ֆէյսպուքեան իր հանրային էջին վրայ գրած է.- «Ես խորապէս տխրած եմ, որ Մայք Փերտ յայտարարեց քաղաքականութենէն հեռանալու իր որոշման մասին: Մայքը ոգեշնչող ղեկավար էր եւ մեծ ազնուութեան տէր մարդ, որ անժխտելի ու հիասքանչ հետք ձգած է նահանգի կեանքէն ներս՝ զայն դարձնելով տնտեսապէս ու ենթակառուցուածքներով զարգացած կեդրոն մը: Ան հիանալի ղեկավար մըն էր ու ընկեր: Ես հպարտ եմ անոր հետ վեց տարի աշխատելուս համար՝ որպէս նախարար եւ երեք տարի՝ որպէս երեսփոխան»:
Իր կարգին Փերտ, ABC Newsի հետ զրոյցի ընթացքին ըսած է.- «Կլէյտիս Պէրէճիքլեան հիանալի նահանգապետ մը կ՛ըլլայ, կասկած չունիմ»:
The Huffington Post գրած է, որ Պէրէճիքլեան «Մայք Փերտի աջ ձեռքը եղած է»: Մայք Փերտ ուրիշ լրատուամիջոցի՝ Fairfaxի հետ զրոյցի ընթացքին Պէրէճիքլեանը բնութագրած է որպէս «անհաւատալի հաւատարիմ, աշխատասէր կին, որ հիանալի վարչապետ մը կ՛ըլլայ»:
Նահանգային այլ քաղաքական գործիչներ եւս յայտարարած են, որ կը սպասուի, թէ Կլէյտիս, իբրեւ վարչապետի, զարմացնէ բոլորը:
Աւստրալիոյ Ազատական կուսակցութենէն առաջին կին վարչապետի ընտրութեան առթիւ, մամուլը անդրադարձած է նաեւ Կլէյտիս Պէրէճիքլեանի կենսագրութեան:
ԱՆՁՆԱԿԱՆ ԿԵԱՆՔ
Ան ծնած է 1970 թուականին, Սիտնի, ուր իր ծնողքը գաղթած են 1960ականներուն: «Ես Սիտնի ծնած եմ, բայց ծնողքս գաղթականներ էին, ուստի մենք տունին մէջ հայերէն կը խօսէինք: Երբ դպրոց գացի, անգլերէն ոչ մէկ բառ գիտէի, բայց մայրս ինծի միշտ կ՛ըսէր.- «Նոյնիսկ եթէ համոզուած չես, թէ ուսուցիչը քեզի ի՞նչ կը հարցնէ, ձեռք բարձրացուր»: Այս էր, որ զիս միշտ յառաջ մղած է իմ ամբողջ կեանքիս ընթացքին»,- իր ելոյթներէն մէկուն ընթացքին պատմած է Պէրէճիքլեան: Կլէյտիսի հայրը՝ Գրիգոր, Աւստրալիա տեղափոխուած է Երուսաղէմէն, իսկ մայրը՝ Արշան Սուրիայէն: Անոնք Սիտնիի մէջ ծանօթացած եւ հոն ամուսնացած են: Պէրէճիքլեան ունի երկու քոյր՝ Ռիթա եւ Մարի:
Մինչեւ հինգ տարեկանը, Կլէյտիս Պէրէճիքլեան խօսած է հայերէն, այժմ նոյնպէս կը տիրապետէ հայերէնին:
Հակառակ անոր, որ իր կուսակիցները յաճախ խորհուրդ տուած են ներկայանալու պարզապէս Կլէյտիս անունով, առանց դժուար մտապահուող իր մականունին, Պէրէճիքլեան մշտապէս մերժած է՝ նշելով, որ մականունը իր մէջ արդարութեան զգացում կ՛արթնցնէ եւ կը յիշեցնէ անհատի մը արմատներուն մասին:
Հայ քաղաքական գործիչը իր քաղաքական արշաւներուն ընթացքին միշտ կողմնակից հանդէս եկած է միասեռական ամուսնութիւններուն եւ Աւստրալիոյ կողմէ փախստականներուն երկրին մէջ ապաստան տրամադրելու ջատագով դարձած: Ընկերները դեռ յիսունը չբոլորած Պէրէճիքլեանը կը բնութագրեն որպէս չափազանց համեստ անձնաւորութիւն: «Ան երբեք չէ ձգտած պաշտօնի, պարզապէս չափազանց խելացի է»,- ըսած են անոնք:
Իր բարձր պաշտօնին առընթեր, մամուլը անդրադարձած է նաեւ Պէրէճիքլեանի նախասիրութիւններուն. ան կը սիրէ գինի, օփերա, պատմական գիրքեր, կը խաղայ կոլֆ:
Ամուսնացած չէ եւ միշտ այս նիւթին շուրջ կատակած է, թէ ամուսնացած է աշխատանքին հետ:
Կլէյտիս Պէրէճիքլեան նախքան վերջին բարձր պաշտօնը ստանձնելը մամլոյ ասուլիս մը տուած է: Հանդիպման ընթացքին աւստրալիական լրատուամիջոցներու ներկայացուցիչները փորձած են Կլէյտիսը շուարեցնել՝ անձնական բնոյթի հարցումներ ուղղելով անոր:
Լրագրողներէն մէկը Նոր Հարաւային Ուելզի ապագայ վարչապետին քանի մը անգամ հարցուցած է՝ արդեօք ան պատրա՞ստ է պատասխանելու իր անձնական կեանքին վերաբերող հարցումներուն:
«Արդէն շատ տարիներ է, որ ես կ՛ապրիմ հրապարակային կեանքով: Վեց տարի աւագ նախարար եղած եմ: Ես ամէն ինչի պատրաստ եմ»,- պատասխանած է ան:
Այս պատասխանէն ետք Պէրէճիքլեանին հարցուցած են. «Ինչո՞ւ ինք, ինչպէս նաեւ Աւստրալիոյ առաջին կին վարչապետ Ճուլիա Քիլըրտ, երախաներ չունին եւ արդեօք այդ հանգամանքը կրնա՞յ անդրադառնալ իր քաղաքական կեանքին վրայ»:
«Ես այն եմ, ինչ որ կամ: Բոլորս չէ, որ կրնանք ծրագրել, թէ մեր կեանքը ինչպէս կը դասաւորուի: Ես շատ երջանիկ մարդ եմ: Եթէ ինծի քսան տարի առաջ հարցնէիք, թէ իմ կեանքը այսպէ՞ս կ՛ըլլար, ես հաւանաբար ուրիշ տեսակ կը պատկերացնէի: Բայց ես շնորհակալ եմ բոլոր հնարաւորութիւններուն համար, զորս ունեցած եմ: Կը փափաքիմ նաեւ ըսել, ոչ այն պատճառով, որ պարտաւոր եմ, այլ այն պատճառով, որ կ՛ուզեմ, որ իմ կեանքին մէջ ամէնէն մտերիմ մարդիկը իմ ընտանիքի անդամներն են: Ես չեմ ուզեր ոեւէ մէկուն մասին դատողութիւններ ընել, ըստ անձնական հանգամանքներու: Ես բոլորին համար այստեղ եմ, որպէսզի կառավարեմ եւ յոյս ունիմ, որ մարդիկ զիս իմ արժանիքներով կը դատեն, թէ ի՛նչ կրնամ ես ընել»,- պատասխանած է ան: Մամլոյ ասուլիսը մեծ արձագանգ յառաջացուցած է: Աւստրալիական որոշ լրատուամիջոցներ գրած են, թէ վարչապետը պարտաւոր չէ հաշուետու ըլլալու իր անձնական կեանքին համար: Իր կարգին, Նոր Հարաւային Ուելզի 42րդ վարչապետ Քրիսթինա Քենիլի լրատուամիջոցներուն կոչ ըրած է տղամարդոց եւ կիներու անհիմն տարբերակումներ պարունակող դիտարկումներ չընել:
ԱՅՑ՝ ՀԱՅԱՍՏԱՆ ԵՒ ԱՐՑԱԽ
2013ին, Նոր Հարաւային Ուելզ նահանգի խորհրդարանի երեսփոխաններու պատուիրակութեան կազմին հետ, Կլէյտիս Պէրէճիքլեան այցելած է Լեռնային Ղարաբաղ, որմէ ետք ան յայտնուած է Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարութեան ծանօթ «սեւ ցուցակին» վրայ:
Ըստ այդ ցուցակին, Ատրպէյճան persona non grata կը նկատէ օտարերկրեայ ծագումով բոլոր ծանօթ անձնաւորութիւնները, որոնք կ՛այցելեն Արցախ: Այդ ցանկը զետեղուած է Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարութեան կայքին վրայ եւ այս պահուս անոր մէջ կան տարբեր երկիրներու 324 քաղաքացիներ՝ քաղաքական գործիչներ, արուեստագէտներ, լրագրողներ, հասարակական գործունէութիւն ծաւալող մարդիկ:
Նոյն տարին, Պէրէճիքլեան՝ Նոր Հարաւային Ուելզ նահանգի խորհրդարանի եւ Աւստրալիոյ Հայ Ազգային Կոմիտէի ներկայացուցիչներու պատուիրակութեան հետ Երեւանի մէջ ընդունուած է Հայաստանի Նախագահ Սերժ Սարգսեանի կողմէ, որ բարձր գնահատած է հայ-աւստրալական յարաբերութիւնները:
ՀԱՆՐԱՅԻՆ ՓՈԽԱԴՐԱՄԻՋՈՑՈՎ
Վարչապետ ընտրուելուն յաջորդ օրն իսկ մամուլը որսացած է Կլէյտիս Պէրէճիքլեանի քայլերը եւ արձանագրած է, որ նորընտիր վարչապետն ու կուսակցութեան առաջնորդը, առաւօտեան, սովորականին պէս աշխատանքի ներկայացած է հանրային փոխադրակառքով՝ թիւ 205 հանրակառքի սովորական ուղեւորի մը պէս: Ժամը 07։10ին ան արդէն աշխատանքի ճամբուն էր՝ սուրճի գաւաթը ձեռքին՝ կը շտապէր աշխատանքի եւ անոր ո՛չ թիկնապահները կ՛ուղեկցէին, ոչ ալ մամուլի քարտուղարները: Թիւ 205 հանրակառքի ուղեւորները, որոնցմէ շատեր զինք կը ճանչնային հանրակառքէն, շնորհաւորած են նորընտիր գործիչը եւ յաջողութիւն մաղթած անոր:
Հանրակառքով աշխատանքի երթալու Պէրէճիքլեանի սովորութեան մասին բոլորը գիտեն:
Այդ սովորութիւնը ծանօթ էր, երբ ան տակաւին փոխադրամիջոցներու նախարար էր: Ընկերները վկայած են, որ այդ մէկը Կլէյտիս Պէրէճիքլեանի համար մարդոց հետ կապ պահելու ձեւական փորձ չէ, այլ իր երկարամեայ աշխատանքային գործունէութեան ընթացքին ան բազմիցս ապացուցած է այդ մէկը: Իբրեւ փոխադրամիջոցներու նախարար, ան դէմ արտայայտուած է Նոր Հարաւային Ուելզի կառավարութեան գնացքներու, հանրակառքներու եւ լաստանաւերու բեռնաթափման աշխատանքներուն: Պաշտօնավարման ընթացքին անոր ձեռքբերումներէն էր Սիտնիի թեթեւ երկաթգծային փոխադրամիջոցներու ընդլայնումը, Opal Քարթի փուլային ներդրումը եւ Սիտնիի ստորգետնեայ փոխադրամիջոցի հարաւ-արեւմտեան ցանցի կառուցման նախաձեռնումը: