Երկուշաբթի՝ 9 Յուլիս 2018ին, Ֆիքսի «Արամ Մանուկեան» ակումբէն ներս, տեղի ունեցաւ Լիզպոնի 5 Տղոց Ողջակիզման 35ամեակին նուիրուած երեկոյ՝ Հ.Յ.Դ. Յունաստանի Երիտասարդական եւ Պատանեկան Միութիւններու կազմակերպութեամբ։
Ներկայ էին Առաջնորդ Սրբազան Հայրը, Նէոս Գոզմոսի եւ Գոքինիոյ հոգեւոր հայրերը, Ազգային Վարչութեան ատենապետը, Հ.Յ.Դ. Կեդրոնական Կոմիտէի ներկայացուցիչն ու անդամները, Հայ Կապոյտ Խաչի եւ «Համազգային»ի Շրջանային Վարչութեանց անդամները։
Օրուան խօսքը կատարեցին Հ.Յ.Դ. Յունաստանի Երիտասարդական եւ Պատանեկան Միութեան անդամներ՝ ընկ. Անայիս Խտրեան եւ ընկ. Ժանօ Պարտաքճեան։ Յաջորդեց Հ.Յ.Դ. Յունաստանի Պատանեկան եւ Երիտասարդական Միութեան անդամներէ ներկայացուած խմբային երգեր՝ «Վէրքերով լի» եւ «Արիւնոտ Դրօշ», ինչպէս նաեւ «Լիզպոնի Հինգ»ը՝ ընկ. Ազատ Մինասեանի եւ Երուանդ Մանուկեանի կողմէ: Գեղարուեստական յայտագիրը ամբողջացաւ ասմունքով ընկ.՝ Քարէն Գաւլաքեանի, Օսաննա Քէշիշեանի եւ Յովիկ Թիթոյեանի կողմէ եւ տեսերիզներու ցուցադրութեամբ՝ նուիրուած Հինգ Տղոց՝ Սեդրակ Աճէմեանի, Վաչէ Տաղլեանի, Արա Քրճլեանի, Սարգիս Աբրահամեանի եւ Սիմոն Եահնեանի յիշատակին։
Լիզպոնի մէջ պատահած դէպքը ներկայացուեցաւ կենդանի պատկերով, որ հանդիսատեսներու աչքերուն առջեւ պարզեց Հինգ Տղոց ողջակիզման պահը՝ թրքական դեսպանութեան առջեւ: Երիտասարդները, խորհրդաւոր իրենց ներկայութեամբ, անմահացուցին հերոսական այդ պահը:
Ապա՝ խօսք ուղղեց ընկ. Սեւակ Գազարեան, յունական եւ օտար մամուլի արձագանգներուն նուիրուած տեղեկատուական գրութեամբ մը:
Օրուան խօսքը՝ ընկ. Անայիս Խտրեանի եւ ընկ. Ժանօ Պարտաքճեանի կողմէ
35 երկար տարիներ անցան այն օրէն, երբ Անոնք մեզմէ անվերադարձ բաժնուեցան՝ գրելով մեր ազգի նոր պատմութեան փայլուն էջերէն մէկը:
Անհաւատալի էր, շատերուն համար, յաջորդ օրուան թերթերուն՝ 1983 Յուլիսի հետեւեալ վերնագիրը տեսնել, թէ՝ «Հայոց Յեղափոխական Բանակը յարձակում գործեց Լիզպոնի թրքական դեսպանութեան դէմ»:
Շատեր շտապեցին այս արարքը ահաբեկչութիւն նկատելու, ուրիշներ խօսեցան «խենթ»երու մասին եւ կամ անձնասպանութեան որակումը տուին այս հերոսական կեցուածքին, որովհետեւ քիչեր ըմբռնեցին այս իրողութեան մէջ պահուած վեհ գաղափարը:
27 Յուլիս 1983ին էր, երբ Վաչէ Տաղլեան, Սարգիս Աբրահամեան, Արա Քրճլեան, Սեդրակ Աճէմեան եւ Սիմոն Եահնեան որոշեցին նոր շունչ տալ «Հայ Դատին»: Այդ ժամանակ, երբ միջազգային հանրային կարծիքը աչք կը գոցէր եւ չէր ուզեր զբաղիլ Հայոց Ցեղասպանութիւնը ի յայտ բերող որեւէ հարցով:
Երբ հայ ժողովուրդի զաւակները կը թափառէին, արմատախիլ եղած իրենց հայրենի հողերէն, 70 տարիներ շարունակ, կը փորձէին կանգուն մնալ եւ նոր սերունդները կը պահանջէին Արդարութիւն:
Այս իրականութեան առջեւ էր, որ 5 հայ երիտասարդներ՝ Լիբանանի Հ.Յ.Դ. Երիտասարդական Միութեան անդամներ, որոշեցին ձգել ընտանիք, սիրելիներ, երազներ եւ ուժեղ հարուածով մը զարկ տալ, արթննցնել միջազգային հանրային կարծիքը, որ պատրաստ էր առ յաւէտ թաղելու Հայկական Դատը:
Այս հերոսական կեցուածքին առջեւ, մենք մեզի հարց կուտանք՝ «Այս երիտասարդները չունէի՞ն սիրելիներ, չունէի՞ն երազներ, չունէի՞ն արդեօք ապագայ»: Վստահ ենք, թէ ունէին իրենց սպասող սիրելիներ, սակայն իրենց համար գերագոյն սէրը հանդիսացաւ «սէրը Ազգին եւ Հայրենիքին հանդէպ»:
Վստահ ենք, որ իրենց տեսլականն էր նաեւ տեսնել «Ազատ, Անկախ եւ Միացեալ Հայաստանը»: Սակայն որոշեցին զոհել իրենց փայլուն ապագան՝ յուսալով, որ հայ ազգի ապագան ըլլայ աւելի լուսաւոր:
Չմոռնանք Արա Քրճլեանի խօսքերը.- «Առանց հայրենիքի, առանց մեր հողերուն, ո՛չ ապագայ կայ, ո՛չ կեանք, ո՛չ ընտանիք կ’ըլլայ»:
Բոլոր անոնց, որոնք մեր 5 հերոսները ուզեցին որակել «խենթ»եր, կամ՝ անձեր, որ շփոթ կացութեան մէջ կը գտնուէին, պատասխանը ստացան նոյնինքն մեր հերոս ընկերներէն, որոնք իրենց խօսքերով կը փաստէին, թէ երբ ճամբայ ելան իրականացնելու այս հարուածը, գիտակցաբա՛ր գործեցին՝ հաւատալով, որ «իմացեալ մահը՝ անմահութիւն է»: Առանց վարանումի, անոնք քալեցին դէպի անձնազոհութիւն, Ազգին եւ Հայրենիքին համար:
Բայց կայ իրողութիւն մը, որ չկարողացան իմանալ: Չկարողացան տեսնել անոնց անձնազոհութեան արդիւնքը, չիմացան՝ թէ ինչպէ՞ս Հայ Դատը կրկին յառաջ եկաւ, ինչպէ՛ս նոր սերունդները վառեցին պահանջատիրութեան ջահը եւ մինչեւ այսօր կը շարունակեն տէր կանգնիլ իրենց իրաւունքներուն:
Գալով մեզի՛, Յունաստանի մէջ գործող երիտասարդութեան, խոր յարգանքով կը խոնարհինք մեր 5 հերոսներուն յիշատակին առջեւ, քանի անոնք կարողացան նոր սերունդներուն ներշնչել անձնազոհութեան եւ հայրենասիրութեան ոգին:
Մի՛շտ անթառամ մնայ անոնց յիշատակը:
Օտար մամուլի արձագանգը Լիզպոնի դէպքին կապակցութեամբ՝ ընկ. Սեւակ Գազարեանի կողմէ
Պաստառին վրայ կը տեսնենք, թէ ինչպէս այդ օրուան New York Times վաւերական օրաթերթը անդրադարձաւ Լիզպոնի Հինգի արարքին: Փաստօրէն մեր տղաքը հասան իրենց նպատակին: Միջազգային մամուլը զբաղեցաւ դէպքով, հետեւաբար նաեւ հայկական հարցով: Ինչպէս կը տեսնենք New York Times կը ճանչնայ որ հինգին նպատակը՝ դեսպանատունը գրաւելով եւ պատանդ բռնելով միմիայն հանրային կարծիքի ուշադրութիւնը գրաւել էր, «պարտադրել» որ Հայ Դատով զբաղին: Նաեւ, ըստ փորթուկալական ոստիկանութեան, երկու ինքնաշարժներուն մէջ գտնուած պայթուցիկ նիւթին կողքին կար նաեւ ուտեստեղէնի մեծ քանակութիւն, ինչ որ կը փաստէ, թէ մի քանի օր մնալու նպատակ ունէին անոնք, որպէսզի յաջողին միջազգային հետաքրքրութիւնը արթնցնել հայկական հարցի վերաբերեալ:
Արդէն Հինգ տղաքը, Associated Press լրատուական գործակալութեան ուղղած իրենց նամակին մէջ, կը նշէին. «Մենք որոշեցինք այս շէնքը օդը հանել եւ մնալ փլատակներուն տակ: Անձնասպանութիւն չէ այս, ոչ ալ խելագարութիւն, այլ մեր զոհողութիւնը՝ Ազատութեան բագինին»: Իսկապէս, իրենց զոհողութիւնը միշտ ալ եղաւ լուսաւոր փարոս, ներշնչման ու կամքի ամրապնդման աղբիւր, որպէսզի նոր սերունդներէն տղաք պայքարին հայրենիքին համար, ըլլան արթուն պահակները Արցախի սահմաններուն վրայ: Լիզպոնի Հինգ հերոսները միշտ ալ պիտի շարունակեն մէկական լուսաւոր աստղեր ըլլալ եւ դժուարագոյն պահերուն յոյս եւ լոյս սփռել մեր պայքարի ճամբուն վրայ:
