Իս­կա­կան ոճ­րա­գոր­ծը

ԱԼԵՔՍ ԱՇՃԵԱՆ — «­Զար­թօնք»

­Վեր­ջերս, Ի­րա­քի մէջ ՏԱՀԵ­Շի կրած շարք մը պար­տու­թիւն­նե­րէն ետք, տե­սա­նիւթ մը վի­րու­սա­յին (վա­րա­կա­յին) կեր­պով շրջա­գա­յե­ցաւ հա­մա­ցան­ցի է­ջե­րուն վրայ: ­Մարմ­նա­քո­ղով կին մը, կուրծ­քին սեղ­մած ե­րե­խա­յով, դէ­պի ի­րա­քեան զօր­քե­րը կը վա­զէր, որ­պէս թէ կը փախ­չէր ՏԱՀԵ­Շի ժա­նիք­նե­րէն, ի­րա­քեան զօր­քե­րու մօտ ա­պա­հով ա­պաս­տա­նա­րան գտնե­լու ջան­քով: Այս կի­նը իր ե­րե­խա­յին կող­քին շալ­կած էր պայ­թու­ցիկ նիւ­թե­րով լե­ցուն պա­յու­սակ մը: ­Հա­զիւ զի­նո­ւոր­նե­րու շար­քե­րէն ներս մխրճո­ւած, ինք­զինք կը պայ­թեց­նէր իր գրկած ե­րե­խա­յին կող­քին, շատ մը ու­րիշ զո­հեր ի­րեն հետ խլե­լով:
Այս ան­մարդ­կա­յին ո­ճի­րը կու գայ միա­նա­լու այն տաս­նեակ ո­ճիր­նե­րու, զորս ա­մէն օր կը լսենք եւ կը կար­դանք ­Մի­ջին Ա­րե­ւել­քի մէջ գո­յա­ցած խե­լա­յեղ պա­տե­րազմ­նե­րու ըն­թաց­քին:
Ն­ման դէպք մը տես­նել եւ զայն «ան­մարդ­կա­յին ո­ճիր» ո­րա­կել դիւ­րին է: ­Բայց ինչ որ անն­կա­տե­լի է շա­տե­րու կող­մէ, թէ այս կի­նը իր ա­րար­քով ոչ թէ միայն մար­դիկ սպան­նեց, այ­լեւ մարդ­կա­յին հո­գին սպան­նեց՝ «վստա­հու­թիւն»ը հա­րո­ւա­ծե­լով:
­Յետ այդ՝ ա­մէն ան­գամ, որ զի­նո­ւոր­ներ նման պա­տա­հա­րի մը դի­մաց գտնեն ի­րենք զի­րենք, պի­տի չվստա­հին ի­րենց աչ­քե­րուն տե­սա­ծին, թէ­կուզ եւ օգ­նու­թիւն պա­հան­ջող իս­կա­կան դէպք մը ըլ­լայ:
­Դիւ­րին է վե­րո­յի­շեալ դէպ­քի «հե­րոս» կի­նը ա­հա­բե­կիչ, կամ՝ ոճ­րա­գործ ո­րա­կել: ­Բայց ար­դեօք իւ­րա­քան­չիւ­րիս մէջ նման «հե­րո­սու­թեան» հո­գին չկա՞յ: Իւ­րա­քան­չիւրս բա­րո­յա­կա­նու­թեան «ե­րե­խան» սեղ­մած մեր կուրծ­քին՝ զայն եւ մեր շուր­ջին­նե­րը կը սպան­նենք, ա­ռանց նոյ­նիսկ տա­տամ­սե­լու:
Կ­’ապ­րինք աշ­խար­հի մը մէջ, որ «նե­խած» է եւ զայն այդ վի­ճա­կի հասց­նո­ղը մենք ենք: ­Կը թա­փենք մեր ան­բա­րո­յու­թեան «աղ­բեր»ը մեր տու­նե­րու առ­ջեւ, եւ ա­պա կը գան­գա­տինք, թէ ին­չո՛ւ աշ­խար­հը ա­պա­կա­նած դար­ձած է:
Ա­յո՛, մեր ա­ռօ­րեան լե­ցուն է մար­դոց­մով, ո­րոնք ա­կա­նա­լա­րո­ւած պայ­թու­նակ գօ­տի­ներ հա­գած են, եւ զայն պայ­թեց­նե­լով կը սպան­նեն մարդ­կու­թեան մէջ ար­ժէք­նե­րու եւ սկզբունք­նե­րու հո­գին:
­Քա­նի-քա­նի՜ ան­գամ­ներ մեր գոր­ծա­տե­ղի­նե­րուն մէջ, հա­զա­րու­մէկ սու­տեր խօ­սե­լով, մեր ա­պա­կա­նած ար­տադ­րու­թիւ­նը կը ծա­խենք, զայն բարձ­րո­րակ կո­չե­լով: Եւ յա­ճա­խորդ­նե­րը, մեր գոր­ծա­ծած «սկզբունք»ին հե­տե­ւե­լով, ի­րենց յա­ճա­խորդ­նե­րուն կը խա­բեն, եւ այս­պի­սով մեր իսկ հնա­րած եւ ծա­խած «սկզբուն­քը» ձիւ­նագն­դա­կի նման կը թա­ւա­լի, մին­չեւ որ օր մը վերս­տին մեզ գտնէ:
Օ­րի­նա­կի հա­մար՝ պատ­մեմ դէպք մը, որ հետս պա­տա­հե­ցաւ: ­Բա­րե­կա­միս հետ շապ­կա­գործ դեր­ձա­կի մը գա­ցինք, որ­պէս­զի ա­նոր շա­պիկ մը կա­րել տանք: ­Չա­փե­րը առ­նե­լէն ետք, շապ­կա­գոր­ծը մեզ իր գրա­սե­նեա­կը հրա­ւի­րեց սուրճ խմե­լու հա­մար: ­Մինչ կը խօ­սակ­ցէինք, գոր­ծա­տան ընդ­հա­նուր պա­տաս­խա­նա­տուն ներս մտաւ յայտ­նե­լու հա­մար, որ հա­րիւր շա­պիկ­ներ սխալ կա­րո­ւած են: «­Լաւ մը ար­դու­կե­ցէք եւ ա­պա փա­թե­թա­ւո­րե­լով (ծրա­րե­լով) վա­ճա­ռա­կա­նին ու­ղար­կե­ցէք»,- ը­սաւ գոր­ծա­տէ­րը՝ այն­պի­սի ո­ճով մը, որ ցոյց կու տար, թէ այդ ա­րար­քը սո­վո­րա­կան քայլ մըն էր ի­րենց հա­մար:
Տ­րա­մա­բա­նու­թեան սո­վո­րա­կան գի­ծով՝ վա­ճա­ռա­կա­նը իր կար­գին ստե­լով ապ­րան­քը պի­տի ծա­խէ տե­ղա­կան շու­կա­յին:
Եւ այս­պէ՛ս, խա­բե­բա­յու­թեան ըն­թաց­քը պի­տի շա­րու­նա­կո­ւի, մին­չեւ որ ան վե­րա­դառ­նայ իր մեկ­նա­կէ­տին:
«Ինչ որ ցա­նենք, զայն պի­տի հնձենք»,- կ’ը­սէ ա­ռա­ծը:
­Հար­ցը միեւ­նոյնն է մեր ա­ռօ­րեայ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն եւ հաս­տա­տու­թիւն­նե­րու մէջ:
Ն­ման վե­րո­յի­շեալ կնկան՝ մենք ալ մեր կուրծ­քե­րուն սեղ­մած բա­րո­յա­կա­նու­թեան «ե­րե­խան» կը սպա­նենք զայն եւ մեր շրջա­նա­կը, եւ ա­պա՝ կը զար­մա­նանք, թէ ին­չո՛ւ աշ­խար­հը հա­սաւ ան­բա­րո­յու­թեան ստո­րին մա­կար­դակ­նե­րուն:
Ա­հա­բե­կիչ կի­նը մի քա­նի ան­ձեր սպան­նեց. մինչ ա­ռա­քի­նու­թիւնն ու սկզբունք­նե­րը հա­րո­ւա­ծո­ղը սե­րունդ­ներ կը սպան­նէ:
Ար­դեօք ո՞վ է իս­կա­կան ոճ­րա­գոր­ծը: