Ինչպէ՞ս դարձայ Հ. Կ. Խաչի անդամ

ՄԱՅՏԱ ՊԱՐԱԶԵԱՆ

Երբ «Կ­նո­ջա­կան» մեր Է­ջի յանձ­նա­խում­բը դի­մեց ին­ծի՝ հարց տա­լով, թէ ինչ­պի­սի՞ յու­շեր ու­նիմ Հ. Կ. ­­Խա­չի մէջ իմ գոր­ծու­նէու­թե­նէս, մտքիս մէջ շատ բան ան­ցաւ, ուր ա­մէ­նէն հիմ­նա­կա­նը այն տի­րա­պե­տող գա­ղա­փարն էր, թէ ­­Հայ ­­Կա­պոյտ ­­Խա­չի գոր­ծը հսկայ խճան­կար մըն է, ուր փոք­րիկ-փոք­րիկ խի­ճեր ի­րենց կա­րե­ւո­րու­թեամբ գոր­ծին ի­մաստ կու տան, իսկ Հ. Կ. ­­Խա­չը՝ այն մեծ ըն­տա­նի­քը, ուր ա­մէն մէկ ան­դամ իր դե­րա­կա­տա­րու­թեամբ ու աշ­խու­ժու­թեամբ կ­’ար­ժե­ւո­րէ իր ներ­կա­յու­թիւ­նը։
­­Մեր շար­քե­րուն մէջ բո­լոր տա­րի­քի ըն­կե­րու­հի­ներ կը գոր­ծեն, բայց տա­րի­քա­յին իւ­րա­յա­տուկ հա­ւա­սա­րու­թիւն մը կայ, ուր բո­լորս նոյն յար­գան­քը կը վա­յե­լենք եւ կը վայ­լեց­նենք, նոյն­չափ եւ ա­ւե­լի՛ օգ­տա­կար ու հպարտ զգա­լով մեր ը­րա­ծին հա­մար։
Ե­րի­տա­սար­դու­թեանս տա­րի­նե­րուն մօ­տէն ծա­նօթ չէի Հ. Կ. ­­Խա­չի գոր­ծին։ ­­Ծա­նօթ էի սա­կայն իմ մեծ մայ­րի­կիս՝ Ա­զա­տու­հի ­­Դա­նիէ­լեա­նի բա­րե­գոր­ծա­կան նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րուն, ո­րոնց հա­մար ան շնոր­հա­ւո­րա­գիր մը ստա­ցած էր ­­Մի­ջազ­գա­յին ­­Կար­միր ­­Խա­չին կող­մէ։ ­­Սա­կայն այդ­պէս պա­տա­հե­ցաւ, երբ 1983ին ­­Փա­րիզ կը գտնո­ւէի, որ­պէս դի­տորդ ներ­կայ գտնուե­լու Հ.Օ.Մ.ի ­­Հա­մա­հայ­կա­կան ժո­ղո­վին, որ ին­ծի հա­մար մեծ յայտ­նա­բե­րում մըն էր։ ­­Շատ ո­գե­ւո­րո­ւած զգա­ցի, բո­լո­րո­վին նոր պատ­կե­րի մը առ­ջեւ գտնո­ւե­լով եւ գի­տակ­ցե­լով Հ.Օ.Մ.ի կա­րե­ւոր ա­ռա­քե­լու­թեան։
Ա­թէնք վե­րա­դառ­նա­լով՝ վար­չա­կան ան­դամ դար­ձայ եւ այդ օ­րէն ի վեր սկզբնա­կան այդ ո­գե­ւո­րու­թիւնս եր­բեք չկորսն­ցու­ցի։ ­­Միշտ կը խոր­հէի, թէ մեր ազ­գա­յին հպար­տու­թիւ­նը կը բխի մեր ազ­գի ար­ժէք­նե­րէն, մեր ա­ւան­դու­թիւն­նե­րէն, մեր պատ­մու­թե­նէն եւ հպարտ կը զգա­յի, ազ­գա­յին մեր բարձր մա­կար­դա­կին հա­մար։
­­Վերջ ի վեր­ջոյ, մենք հա­յերս՝ վե­րապ­րած­նե­րու ազգ մըն ենք, եւ մենք կի­ներս՝ մեր ազ­գին խնա­մա­կալ­նե­րը։ ­­Ցե­ղաս­պա­նու­թե­նէ վե­րապ­րած ըլ­լա­լու ի­րո­ղու­թիւ­նը մեր ա­րեան մէջ ան­ցած է եւ կ­’ապ­րինք ու կը գոր­ծենք ա՛յս մտա­ծու­մով, գի­տակ­ցա­բար թէ ոչ։ Այս հո­գա­տա­րու­թիւնն է՝ մեր ազ­գին ու մեր ըն­տա­նի­քին հան­դէպ, որ մար­մին կը ստա­նայ ­­Հայ ­­Կա­պոյտ ­­Խա­չին մէջ գոր­ծե­լով։
­­Սի­րե­լի այս մի­ջա­վայ­րին մէջ գտնո­ւե­լով՝ իմ մէջ կազ­մա­ւո­րո­ւե­ցաւ նաեւ միու­թե­նա­կա­նի զօ­րա­ւոր հաս­կա­ցո­ղու­թիւ­նը։ Ո­րով­հե­տեւ ծա­ռա­յել՝ ին­ծի հա­մար կը նշա­նա­կէ գի­տե­լիք­ներդ ար­դիւ­նա­բե­րել, հա­ւա­քա­կան գոր­ծը յա­ջողց­նե­լու նպա­տա­կով։ Ո­րով­հե­տեւ բո­լորս ու­նինք գի­տե­լիք­ներ, թէ՛ մեր աշ­խա­տան­քին, թէ մեր ու­սու­մին, կամ կեան­քի ձե­ւի բե­րու­մով եւ այս գի­տե­լիք­նե­րը մեր ժո­ղո­վուր­դին ի սպաս դնե­լու հնա­րա­ւո­րու­թիւ­նը ա­մէ­նէն գո­հա­ցու­ցիչ զգա­ցու­մը կը բե­րէ մե­զի։
­­Չեմ կրնար ը­սել, որ տկար կող­մեր չկան մեր հա­մա­կար­գին մէջ։ ­­Բայց կը կար­ծեմ, թէ ծա­ռա­յել ե­թէ կ­’ու­զես, վստա­հա­բար զա­նոնք յաղ­թա­հա­րե­լու ձե­ւը կը գտնես։
­­Շատ կը գնա­հա­տեմ հին ըն­կե­րու­հի­նե­րուն տա­րած աշ­խա­տան­քը, երբ դժո­ւար պայ­ման­նե­րու մէջ, մեծ զո­հո­ղու­թիւն­նե­րով, մե­զի հա­մար ա­նե­րե­ւա­կա­յե­լի տար­բեր պայ­ման­նե­րու տակ, հիմ­քե­րը կը դնէին այս հսկայ խնա­մա­տա­րա­կան-բա­րե­սի­րա­կան գոր­ծին։ Եւ կ­’ու­զեմ շեշ­տել, թէ այս եր­կու հիմ­նա­կան բա­ժին­նե­րէն շատ կա­րե­ւոր յանձ­նա­ռու գոր­ծի­չի բա­ժին մըն ալ ու­նի Հ. Կ. ­­Խա­չը, ըն­կե­րա­յին եւ հա­սա­րա­կան հար­ցե­րու մէջ իր զօ­րա­ւոր ձայ­նը եւ իր գոր­ծօն դե­րա­կա­տա­րու­թիւ­նը բե­րե­լու հա­մար։
­­Լա­ւա­տես եւ դրա­կան մօ­տե­ցու­մով տես­նե­լով մեր միու­թեան ա­պա­գան՝ ա­ռիթ­ներ պէտք է տանք նոր գա­ղա­փար­նե­րուն ու ար­դի գոր­ծե­լա­ձե­ւե­րուն, ա­ռանց ար­հա­մար­հե­լու նո­րու­թիւն­նե­րը, այլ՝ փո­փո­խո­ւող աշ­խար­հի մը մէջ յար­մա­րե­լու նպա­տա­կով։ ­­Յա­ջորդ սե­րունդ­նե­րը ներգ­րա­ւե­լու կա­րե­ւոր ազ­դակ կը հա­մա­րեմ այս սկզբուն­քը՝ ի­րա­րու հան­դէպ նոյն յար­գա­լիր վե­րա­բեր­մուն­քով, զոր մենք սոր­վե­ցանք մեր միու­թեան մէջ։ ­­Ժա­մա­նա­կին, ­­Կա­պոյտ-­­Խա­չեան կ­’ըլ­լա­յին ե­րի­տա­սարդ տի­կին­նե­րը, ի­րենց ա­մուս­նու­թե­նէն ան­մի­ջա­պէս ետք։
­­Բայց ո՞վ կ’ը­սէ, որ շատ ե­րի­տա­սար­դը նոյ­նիսկ ի­րեն ներշն­չող գործ ու մի­ջա­վայր չի գտներ Հ. Կ. ­­Խա­չին մէջ։ Ընդ­հա­կա­ռակն՝ գոր­ծը ինքն է, որ նոր միտ­քեր ու գոր­ծե­լա­ձեւ­ներ կը պար­տադ­րէ, եւ այս՝ կա­պակ­ցո­ւած է ալ ա­ւե­լի ե­րի­տա­սարդ տա­րի­քա­ւոր­նե­րու ներգ­րա­ւու­մին հետ։ Ես կը հա­ւա­տամ «խառ­նո­ւած ջու­րե­րու» կա­րե­ւո­րու­թեան, այն­պէս՝ ինչ­պէս նոր միւ­ռո­նը հի­նին մէջ կը խառ­նո­ւի, ա­մէն մէ­կը իր կա­րե­ւո­րու­թեան մէջ մնա­լով հան­դերձ։ Եւ այս ի­րա­կա­նու­թիւ­նը կը տես­նենք Հ.Օ.Մ.ի հա­մաշ­խար­հա­յին օ­ղա­կին մէկ փոք­րիկ օ­ղա­կը դար­ձած ըլ­լա­լով։ ­­Տես­նե­լով՝ թէ ինչ­պէ՜ս ամ­բողջ աշ­խար­հի մէջ ի­րա­րու կը միա­նանք Հ.Օ.Մ.ա­կան­ներս, երբ նոյն գա­ղա­փա­րին կը ծա­ռա­յենք մեր ամ­բողջ սիր­տով ու հո­գիով։
­­Գի­տէ՞ք, ան­ցեալ ա­միս Ե­րե­ւան գտնո­ւե­ցայ, ­­Հա­յաս­տա­նի մէջ գու­մա­րուած խորհր­դա­ժո­ղո­վին։ Ն­կա­տե­ցի, թէ ներ­կայ ե­ղող Հ.Օ.Մ.ու­հի­նե­րու մե­ծա­մաս­նու­թիւ­նը կը հե­տե­ւէր հա­յա­պահ­պան­ման նիւ­թին նո­ւի­րո­ւած նիս­տին, ինչ որ բնաւ պա­տա­հա­կան չէ, ըստ ին­ծի։ Ո­րով­հե­տեւ այս է մեզ բո­լորս միաց­նող կա­րե­ւո­րա­գոյն ազ­դա­կը, որ ո­գի կու­տայ մեր ընդ­հա­նուր աշ­խա­տան­քին։