Երգչուհի Սիրան Չալըքեան անմահացուց հայ երգը՝ Աթէնքի մէջ

­Կան պա­հեր, երբ բա­ռե­րը ի վի­ճա­կի չեն ար­տա­յայ­տե­լու մարդ­կա­յին զգա­ցում­նե­րու պա­տու­մը հայ­կա­կան մե­ղե­դի­նե­րու դիւ­թիչ ներ­կա­յա­ցու­մի մը ըն­թաց­քին։
Այս­պի­սի պա­հեր ապ­րե­ցան բո­լոր ա­նոնք, ո­րոնք ­Շա­բաթ՝ 7 ­Մարտ 2020ի ե­րե­կո­յեան ներ­կայ գտնո­ւե­ցան Ա­թէն­քի ե­րաժշ­տա­նո­ցը, մօ­տէն ըմ­բոշխ­նե­լու հա­մար օ­փե­րա­յի յու­նա­հայ տա­ղան­դա­ւոր երգ­չու­հի ­Սի­րան ­Չա­լը­քեա­նի հա­մեր­գը։
Ե­լոյթ մը, որ իր «10 դա­րե­րու հայ երգ» խո­րա­գի­րով ան­մա­հա­ցուց հայ ե­րաժշ­տու­թեան բազ­մա­դա­րեայ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րը, ­Սի­րան ­Չա­լը­քեա­նի այն­քա՜ն հմա­յիչ, այն­քա՜ն ա­նուշ, իր հո­գիի խո­րե­րէն ե­կող կա­խար­դա­կան ձայ­նով։ ­Սի­րա­նին կ­՚ըն­կե­րակ­ցէր իր կեան­քի ըն­կե­րը, իր կո­ղա­կի­ցը, համ­բա­ւա­ւոր դաշ­նա­կա­հար եւ ե­րաժշ­տա­գէտ Եոր­ղոս-Իու­լիոս ­Փա­փա­տո­փու­լոս։
­Բե­մին վրայ, եր­կու ա­րո­ւես­տա­գէտ­նե­րը, յա­տուկ բծախնդ­րու­թեամբ պատ­րաս­տո­ւած եւ իւ­րա­քան­չիւր եր­գին պատ­շա­ճե­ցո­ւած բե­մա­կա­նու­թեամբ, ներ­կա­յա­ցու­ցին 17 եր­գեր, քա­ղո­ւած միջ­նա­դա­րու ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րէն, հաս­նե­լով մին­չեւ 20րդ ­դա­րու ծա­նօթ գո­հար­նե­րը։
­Սի­րան ­Չա­լը­քեա­նի հնչեղ ձայ­նով եւ Եոր­ղոս ­Փա­փա­տո­փու­լո­սի դաշ­նա­կի մեկ­նա­բա­նու­թեամբ Գ­րի­գոր ­Նա­րե­կա­ցին, ­Ներ­սէս Շ­նոր­հա­լին, ­Սա­յեաթ ­Նո­վան, ­Կո­մի­տա­սը, ­Կա­նա­չեա­նը, ­Մե­լի­քեա­նը, ­Չու­խա­ճեա­նը, ­Խա­չա­տու­րեանն ու ­Տիգ­րա­նեա­նը, մէկ առ մէկ, տո­ղան­ցե­ցին հան­դի­սա­տես­նե­րուն առ­ջեւ։
­Հայ շա­րա­կան­նե­րու քաղց­րահն­չիւն մե­ղե­դի­նե­րու ստեղ­ծած խորհր­դա­ւո­րու­թե­նէն ետք, ա­հա հա­սաւ ­Կո­մի­տաս իր ժո­ղովր­դա­յին եր­գե­րով՝ ցոյց տա­լու հայ­րե­նի գիւ­ղի ու գեղ­ջուկ հա­յի ա­րո­ւես­տը։ ­Կա­նա­չեան իր նրբա­հիւս ե­րաժշ­տու­թեամբ օ­րօ­րեց հան­դի­սա­տե­սի ներք­նաշ­խար­հը։ ­Մե­լի­քեա­նի եւ ­Չու­խա­ճեա­նի հա­յադ­րոշմ ձայ­նե­ղա­նակ­նե­րը այն­քա՜ն հա­րա­զատ կեր­պով ե­րան­գա­ւո­րե­ցին օ­րո­ւայ յայ­տա­գի­րը։ Վ­րայ ե­կաւ ­Խա­չա­տու­րեա­նի «­Հա­յաս­տա­նի կար­միր գի­նին», որ մեծ ե­րա­ժիշ­տի գլուխ գոր­ծոց եր­գե­րէն է, իսկ ա­ւար­տին, ­Սի­րան ­Չա­լը­քեան մարմ­նա­ւո­րեց ­Տիգ­րա­նեա­նի Ա­նուշ հե­րո­սու­հին, որ իր սի­րա­հա­րի մա­հէն ետք, կը խե­լա­գա­րո­ւի ան­տա­ռին մէջ։ ­Վեր­ջին եր­գով, ­Սի­րան ար­տա­յայ­տեց իր բա­ցա­ռիկ տա­ղան­դի ամ­բողջ էու­թիւ­նը՝ պահ մը մեզ տա­նե­լով հայ­րե­նի աշ­խար­հի բնու­թեան մէջ, զու­լալ ջու­րե­րուն մօտ, հա­յոց լեռ­նե­րուն վրայ, ուր դա­րեր շա­րու­նակ հնչեց հայ մե­ղե­դին, ապ­րե­ցաւ հա­յու ստեղ­ծա­գործ ո­գին ու մշա­կոյ­թը։
Ե­լոյ­թի ա­ւար­տին, ներ­կա­նե­րը ոտ­քի կանգ­նած, շա­րու­նա­կա­կան ծա­փա­հա­րու­թիւն­նե­րով եւ բա­ցա­գան­չու­թիւն­նե­րով գնա­հա­տե­ցին եր­կու ա­րո­ւես­տա­գէտ­նե­րու ե­լոյ­թը, որ ան­վա­րան կա­րե­լի է ը­սել, թէ եր­կար տա­րի­նե­րու սա­հան­քին մէջ, բա­ցա­ռիկ էր թէ՛ իր բե­մա­նա­կա­ցո­ւած պատ­րաս­տու­թեամբ եւ թէ՛ ­Սի­րան ­Չա­լը­քեա­նի ան­թե­րի, զգա­յա­ցունց ու բո­լո­րիս հո­գե­կան բա­ւա­րա­րու­թիւն առ­թող այ­տա­յայտ­չա­կա­նու­թեամբ։
Ե­լոյ­թը ի­րենց ներ­կա­յու­թեամբ պա­տո­ւե­ցին ­Յու­նա­հա­յոց թե­մա­կալ Ա­ռաջ­նորդ ­Գե­ղամ արք. ­Խա­չե­րեան, ­Գո­քի­նիոյ հո­գե­ւոր հո­վիւ ­Պա­րէտ քհնյ. ­Խա­չե­րեան, Հ.Հ. դես­պա­նու­թեան խորհր­դա­կան ­Բա­ւէլ Բ­ժի­կեան, «­Հա­մազ­գա­յին»ի Շրջ. վար­չու­թիւ­նը, յու­նա­հայ համ­բա­ւա­ւոր երգ­չու­հի ­Ծա­ղիկ ­Գա­զան­ճեան, դաշ­նա­կա­հա­րու­հի ­Նու­նէ ­Տօ­նի­կեան, հայ եւ մա­նա­ւանդ յոյն բազ­մա­թիւ ե­րաժշ­տա­սէր­ներ, ո­րոնց հա­մար բա­ցա­ռիկ ու­րա­խու­թիւն ե­ղաւ վա­յե­լել ­Սի­րան ­Չա­լը­քեա­նի եւ Եոր­ղոս-Իու­լիոս ­Փա­փա­տո­փու­լո­սի կող­մէ հայ եր­գի պան­ծա­ցու­մը։
­Կը մնայ շնոր­հա­ւո­րել տա­ղան­դա­ւոր երգ­չու­հի ­Սի­րան ­Չա­լը­քեա­նը, ա­նոր մաղ­թե­լով անս­պառ ձայն, ինչ­պէս նաեւ նո­րա­նոր յա­ջո­ղու­թիւն­ներ ­Յու­նաս­տա­նի ու մի­ջազ­գա­յին բե­մե­րուն վրայ։

Ք.