«Դուն հայերէն կ՚ուզե՞ս սորվիլ»

Եր­կու շա­րու­նա­կա­կան տա­րի­նե­րու յա­ջող ի­րա­գոր­ծու­մէն ետք, ­Յու­նաս­տա­նի «­Հա­մազ­գա­յին»ի Շր­ջա­նա­յին վար­չու­թիւ­նը, այս տա­րի եւս կը կազ­մա­կեր­պէ հա­յե­րէն լե­զո­ւի դա­սըն­թացք­ներ՝ հա­յե­րէ­նէ բո­լո­րո­վին ան­տե­ղեակ ան­ձե­րու հա­մար, ա­րեւմ­տա­հա­յե­րէ­նի պաշտ­պա­նու­թեան ու հա­յա­խօ­սու­թեան զար­գաց­ման նպա­տա­կով։ ­Լե­զո­ւի դա­սըն­թացք­նե­րուն զու­գա­հեռ, պի­տի ի­րա­գոր­ծո­ւի նաեւ հայ­կա­կան մշա­կոյ­թի, աշ­խար­հագ­րու­թեան, պատ­մու­թեան, եր­գի ու պա­րի շուրջ ու­սուց­ման ծրա­գիր մը, որ պի­տի ամ­բող­ջաց­նէ հայ­կա­կան դաս­տիա­րա­կու­թիւ­նը։
Եր­կու տա­րո­ւան կա­րե­ւոր փոր­ձա­ռու­թիւն մը կայ «­Հա­մազ­գա­յի­նի»ի այս ծրա­գի­րին մէջ, որ իր շուրջ հա­մախմբեց հայ­րե­նա­կից­ներ, ո­րոնց հա­մար մեր մայ­րե­նին ի­րենց շրթնե­րուն վրայ չգոր­ծա­ծո­ւած լե­զու մըն էր։ ­Սա­կայն, ինչ­պէս ա­մէն ան­գամ ցե­ղին ձայ­նը կ­՚ար­ձա­գան­գէ, ա­նոնք բա­ցա­ռիկ խան­դա­վա­ռու­թեամբ մաս­նակ­ցե­ցան դա­սըն­թացք­նե­րուն ու մայ­րե­նիին ա­ռա­ջին դայ­լայ­լում­նե­րը ա­նուշ մե­ղե­դիի նման լսո­ւե­ցան ի­րենց բե­րան­նե­րէն։
­Հա­յե­րէ­նի դա­սըն­թացք­նե­րու նպա­տա­կի վե­հու­թիւ­նը եւ ա­նոնց բա­րե­րար ներ­գոր­ծու­թիւ­նը հայ մար­դոց վրայ ա­ռար­կե­լի չեն կրնար ըլ­լալ։
Ո՛չ ալ այս սիւ­նա­կէն ա­նոնց կա­րե­ւո­րու­թեան մա­սին վեր­լու­ծում­նե­րու շա­րան մը ներ­կա­յաց­նե­լու միտք ու­նինք։
Ա­մէն ինչ յստակ է եւ մաս­նա­ւո­րա­բար` ող­ջու­նե­լի եւ յոյժ գո­վե­լի։
­Հա­յե­րէ­նի պաշտ­պա­նու­թիւ­նը գերխն­դիր մըն է բո­վան­դակ Ս­փիւռ­քին հա­մար։
­Խօ­սե­լով յու­նա­հա­յու­թեան մա­սին, պի­տի յի­շեց­նենք մեր մտա­ծում­նե­րը, ո­րոնք տեղ գտան թեր­թիս խմբագ­րա­կա­նին մէջ, Հ.Կ.­Խա­չի ազ­գա­յին վար­ժա­րան­նե­րու վե­րա­բաց­ման ա­ռի­թով։ Ա­նոնք, ուղ­ղո­ւած էին պա­տա­նի սե­րուն­դի հա­յոր­դի­նե­րուն ու ի­րենց ծնող­նե­րուն, նաեւ բո­լոր ա­նոնց, ո­րոնք հա­յակր­թու­թիւ­նը, ա­մե­նայն գի­տակ­ցու­թեամբ, աչ­քի լոյ­սի նման կը պահ­պա­նեն ու կը տա­րա­ծեն։
­Մեր վար­ժա­րան­նե­րու ջամ­բած հա­յակր­թու­թեան ծրա­գիր­նե­րէն ան­դին եր­թա­լով, ան­վա­րան պի­տի յայտ­նենք, թէ «­Հա­մազ­գա­յին»ի ծրա­գի­րը ներ­կա­յիս կու գայ հա­յե­րէ­նի ու­սուց­ման ու տա­րած­ման ար­ժա­նի տեղ տա­լու բո­լոր ա­նոնց, ո­րոնք ինչ-ինչ պատ­ճառ­նե­րով չկա­րո­ղա­ցան մեր ոս­կե­ղի­նիկ հա­յե­րէ­նը սոր­վիլ ու գոր­ծա­ծել ան­ցեա­լին։ ­Հա­յե­րէ­նի դա­սա­ւան­դու­թեան կող­քին հայ մշա­կոյ­թի գան­ձե­րու ներ­կա­յա­ցու­մը եւ ու­սուց­ման մա­տու­ցու­մը ու­րիշ բան չէ, ե­թէ ոչ՝ կա­րե­ւոր նա­խա­ձեռ­նու­թիւն մը, ամ­բող­ջա­կան հա­յա­կերտ կեր­պար մը ստեղ­ծե­լու հա­մար հա­յե­րէ­նէ զուրկ մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րուն մօտ։
­Հո՛ս է ար­ժէ­քը այս ծրա­գի­րին։ Ան­շուշտ, չենք ակն­կա­լեր, որ ա­նոնք լրիւ կեր­պով պի­տի տի­րա­պե­տեն լե­զո­ւին։ ­Սա­կայն, սպա­սումն է, որ մեծ մաս մը ա­նոնց­մէ, ո­րոնք հե­ռու մնա­ցած էին մեր կազ­մա­կերպ կեան­քի ի­րա­կա­նու­թե­նէն, ա­ռա­ւել խան­դով եւ ո­գե­ւո­րու­թեամբ մուտք պի­տի գոր­ծեն մեր հա­մայն­քա­յին այն­քա՜ն սնու­ցիչ մի­ջա­վայ­րէն ներս, պի­տի սու­զո­ւին միու­թե­նա­կան եւ ըն­կե­րա­յին մթնո­լոր­տին մէջ, հա­յե­րէն պի­տի խօ­սին ու տա­րա­ծեն, որ­պէս­զի, մեր լե­զո­ւի, գրա­կա­նու­թեան ու մշա­կոյ­թի բաց դռնե­րուն ե­տե­ւէն, ա­նոնց առ­ջեւ յայտ­նո­ւի հայ­կա­կան ար­ժէք­նե­րու հո­գեմ­տա­ւոր հսկայ հարս­տու­թիւ­նը։
­Կը մնայ յա­ջո­ղու­թիւն մաղ­թել ծրա­գի­րի ի­րա­կա­նաց­ման ջան­քե­րուն։
­Կը մաղ­թենք, որ այս­պի­սի ծրա­գիր­ներ ի­րենց ճամ­բան գտնեն նաե՛ւ բո­լոր ա­նոնց հա­մար, ո­րոնք մեր մայ­րե­նին քիչ մը ա­ւե­լի գոր­ծա­ծե­լով հան­դերձ, պի­տի ու­զեն քայլ մը յառաջ եր­թալ ու կա­տա­րե­լա­գոր­ծել հա­յե­րէն լե­զո­ւի ի­րենց պա­շար­նե­րը։
Վս­տահ ենք, որ թէ՛ սոր­վե­լու փա­փա­քող­ներ կան, թէ՛ մեր լե­զո­ւի գան­ձե­րը մա­տու­ցող­ներ կան։
­Կը սպա­սենք «­Հա­մազ­գա­յին»ի նո­րա­նոր նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րուն։

«Ա­զատ Օր»