­Մարտ 20էն, Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ ­Բա­կօ ­Սա­հա­կեա­նի գլխա­ւո­րած պա­տո­ւի­րա­կու­թիւ­նը աշ­խա­տան­քա­յին այ­ցե­լու­թեամբ ­Լի­բա­նան կը գտնո­ւի: Այս մա­սին կը տե­ղե­կաց­նեն Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հի աշ­խա­տա­կազ­մի տե­ղե­կա­տո­ւու­թեան գլխա­ւոր վար­չու­թե­նէն:
Ն­շենք, որ ­Լի­բա­նա­նի մէջ նա­խա­գահ ­Սա­հա­կեան մաս­նակ­ցե­ցաւ ­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան 100ա­մեա­կի յու­շա­կո­թո­ղի պաշ­տօ­նա­կան բաց­ման ա­րա­րո­ղու­թեան:
21 ­Մար­տին, ան Ան­թի­լիա­սի մէջ հան­դի­պում ու­նե­ցաւ ­Մե­ծի ­Տանն ­Կի­լի­կիոյ Ա­րամ Ա. ­Կա­թո­ղի­կո­սին եւ ­Կա­թո­ղի­կո­սու­թեան հո­գե­ւոր դա­սի բարձ­րաս­տի­ճան խումբ մը ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րու հետ: ­Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քին քննար­կո­ւե­ցան հայ­րե­նիք-Սփիւռք, ե­կե­ղե­ցի-հա­սա­րա­կու­թիւն փոխ-յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րուն, Ար­ցա­խի ներ­քին եւ ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան ու տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին գոր­ծըն­թաց­նե­րուն վե­րա­բե­րող հար­ցեր:
­Նա­խա­գա­հը ե­րախ­տա­գի­տու­թիւն յայտ­նեց Ա­րամ Ա. ­Կա­թո­ղի­կո­սին՝ Ար­ցա­խին միշտ սա­տա­րե­լու հա­մար՝ կա­րե­ւոր հա­մա­րե­լով ­Մե­ծի ­Տանն ­Կի­լի­կիոյ ­Կա­թո­ղի­կո­սու­թեան դե­րը Ս­փիւռ­քի մէջ հայ ազ­գա­յին ինք­նու­թեան պահ­պան­ման եւ հայ­րե­նի­քի հետ կա­պե­րու ամ­րապնդ­ման գոր­ծին մէջ:
­Նոյն օ­րը, Ան­թի­լիա­սի մէջ նա­խա­գահ ­Սա­հա­կեան մաս­նակ­ցե­ցաւ ­Հա­յաս­տա­նի Ա. ­Հան­րա­պե­տու­թեան ան­կա­խու­թեան 100ա­մեա­կին նո­ւի­րո­ւած հա­մա­ժո­ղո­վի բաց­ման ա­րա­րո­ղու­թեան եւ հան­դէս ե­կաւ ող­ջոյ­նի խօս­քով: Ան յայտ­նեց, որ 1918 թո­ւա­կա­նը մեր ժո­ղո­վուր­դի պատ­մու­թեան ա­մե­նա­բե­կում­նա­յին ժա­մա­նա­կա­հա­տո­ւած­նե­րէն էր, երբ հայ ժո­ղո­վուր­դը վե­րա­կանգ­նեց դա­րեր ա­ռաջ կորսն­ցու­ցած իր ազ­գա­յին պե­տա­կա­նու­թիւ­նը:
«Ան­կախ պե­տա­կա­նու­թեան վե­րա­կանգ­նու­մը սոսկ հռչա­կա­գիր չէր: Ա­նի­կա օ­տա­րին կող­մէ սկու­տե­ղի վրայ մե­զի մա­տու­ցո­ւած պար­գեւ չէր: ­Կոր­ծան­ման եզ­րին կանգ­նած ժո­ղո­վուրդ մը, որ ըն­դա­մէ­նը ե­րեք տա­րի ա­ռաջ են­թար­կո­ւած էր ցե­ղաս­պա­նու­թեան եւ սպան­դի, իր մէջ ո՛չ միայն ուժ գտաւ տէր կանգ­նե­լու սե­փա­կան ճա­կա­տա­գի­րին ու երկ­րին, այլ նաեւ վճռո­րոշ ճա­կա­տա­մար­տե­րու մէջ ջախ­ջա­խեց ցե­ղաս­պան թշնա­մին: Ն­ման զար­գա­ցում­նե­րը եւ յաղ­թա­նակ­նե­րը առ այ­սօր ո­մանց հա­մար ան­հա­ւա­տա­լի եւ ա­ռեղ­ծո­ւա­ծա­յին կը թո­ւին: Ո­մանց, բայց ո՛չ մե­զի, ո՛չ մեր ժո­ղո­վուր­դին հա­մար: Այս­պի­սի սխրան­քի գաղտ­նի­քը Աս­տու­ծոյ եւ իր սե­փա­կան ու­ժե­րուն հան­դէպ մեր ժո­ղո­վուր­դի ան­կոտ­րում հա­ւատ­քին մէջ է, հա­րա­զատ հո­ղին հետ մէկ ամ­բող­ջու­թիւն ըլ­լա­լու, անս­պառ լա­ւա­տե­սու­թեան եւ անձ­նո­ւի­րու­թեան մէջ»,- ը­սաւ Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հը: Իր ե­լոյ­թին ա­ւար­տին, նա­խա­գահ ­Սա­հա­կեան ընդգ­ծեց, որ Ար­ցա­խը կանգ­նած է ա­մուր եւ հաս­տա­տա­կամ՝ ­Մայր ­Հա­յաս­տա­նի եւ Ս­փիւռ­քի հետ միա­սին մա­քա­ռե­լու յա­նուն հա­յոց ան­կախ պե­տա­կա­նու­թեան յե­տա­գայ զար­գաց­ման ու հզօ­րաց­ման, հայ­րե­նիք-Ս­փիւռք կա­պե­րու ամ­րապնդ­ման, յա­նուն պայ­ծառ եւ յու­սա­լի ա­պա­գա­յի: «Այս է մեր հե­րո­սա­մար­տե­րուն խոր­հուր­դը, եւ բո­լորս պար­տա­ւոր ենք մեր կա­րե­լին ը­նե­լու այս ուղ­ղու­թեամբ»,- եզ­րա­փա­կեց ­Բա­կօ ­Սա­հա­կեան:
­Հա­մա­ժո­ղո­վին կը մաս­նակ­ցին ­Մե­ծի ­Տանն ­Կի­լի­կիոյ Ա­րամ Ա. ­Կա­թո­ղի­կո­սը, ­Հա­յաս­տա­նի, Ար­ցա­խի, Ս­փիւռ­քի եւ զա­նա­զան եր­կիր­նե­րու գի­տա­կան, քա­ղա­քա­կան եւ հա­սա­րա­կա­կան շրջա­նակ­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ:

­Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան 100ա­մեա­կի
յու­շա­կո­թո­ղի բա­ցում Ան­թի­լիա­սի Մայ­րա­վան­քին մէջ

­Հո­վա­նա­ւո­րու­թեամբ ­Մե­ծի ­Տանն ­Կի­լի­կիոյ Ա­րամ Ա. կա­թո­ղի­կո­սին եւ ներ­կա­յու­թեամբ Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ ­Բա­կօ ­Սա­հա­կեա­նի, ­Չո­րեք­շաբ­թի՝ 21 ­Մար­տի ե­րե­կո­յեան ժա­մը 5:00ին, Ան­թի­լիա­սի մայ­րա­վան­քի շրջա­փա­կին մէջ տե­ղի ու­նե­ցաւ ­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան 100ա­մեա­կի յու­շա­կո­թո­ղի պաշ­տօ­նա­կան բա­ցու­մը:
Ա­րամ Ա. ­Կա­թո­ղի­կոսն ու նա­խա­գահ ­Սա­հա­կեա­նը նախ ծա­ղիկ­ներ զե­տե­ղե­ցին ­Հա­յոց ­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան սուրբ նա­հա­տակ­նե­րու մա­տու­ռին առ­ջեւ` ի­րենց յար­գան­քի տուր­քը մա­տու­ցե­լով ա­նոնց, ա­պա ուղ­ղո­ւե­ցան ե­կե­ղեց­ւոյ ձախ կող­մը խրոխտ կեր­պով կանգ­նած ­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան յու­շա­կո­թող, ուր հնչեց «Գ­թա՛ տէր» շա­րա­կա­նը` հո­գի­նե­րուն հանգս­տու­թեան հա­մար հայ ազ­գի նա­հա­տակ­նե­րուն, ո­րոնք ի­րենց կեան­քը տո­ւին ազ­գին եւ ա­զատ ու ան­կախ հայ­րե­նի­քին հա­մար:
­Հա­յաս­տա­նի, Ար­ցա­խի եւ «­Կի­լի­կիա» քայ­լերգ­նե­րուն ունկնդ­րու­թե­նէն ետք ներ­կա­նե­րուն իր պատ­գա­մը յղեց ­Մե­ծի ­Տանն ­Կի­լի­կիոյ Ա­րամ Ա. ­Կա­թո­ղի­կո­սը, որ ող­ջու­նեց Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հը, ­Հա­յաս­տա­նի նա­խա­գա­հին եւ Ա­մե­նայն հա­յոց ­Գա­րե­գին Բ. ­Կա­թո­ղի­կո­սին եւ միւս հա­մայնք­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը, պաշ­տօ­նա­կան եւ ժո­ղովր­դա­յին ներ­կա­յու­թիւ­նը, ինչ­պէս նաեւ գնա­հա­տան­քի խօսք ուղ­ղեց յու­շա­կո­թո­ղի բա­րե­րար տէր եւ տի­կին Ա­լեք­քօ ­Պէ­զի­քեան­նե­րուն, յու­շա­կո­թո­ղի հե­ղի­նակ քան­դա­կա­գործ Անդ­րա­նիկ ­Դաւ­թեա­նին ու ա­նոր գոր­ծա­կից­նե­րուն, ինչ­պէս նաեւ կա­թո­ղի­կո­սա­րա­նի ճար­տա­րա­պետ­նե­րէն ­Յա­կոբ ­Շամ­լեա­նին ու ­Վազ­գէն ­Չե­քի­ճեա­նին:
Ա­րամ Ա. ­Կա­թո­ղի­կոս ը­սաւ, որ ա­ւե­լի քան հինգ դա­րե­րու ստրկու­թեան ու հա­լա­ծան­քի, ­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան ու աք­սո­րի ճի­րան­նե­րուն մէջ տո­ւայ­տող մեր ժո­ղո­վուր­դը 28 ­Մա­յիս 1918ին կեր­տեց իր նոր ար­շա­լոյ­սը` ա­զատ ու ան­կախ ­Հա­յաս­տա­նը` ա­ւելց­նե­լով, որ թէեւ այս ան­կա­խու­թիւ­նը եր­կար չտե­ւեց, ու պայ­ման­նե­րու բե­րու­մով կորսն­ցու­ցինք զայն, սա­կայն, ­Հա­յաս­տա­նի քայ­լեր­գին հին բա­ռե­րով` «թշո­ւառ ու ան­տէր» դար­ձած հայ­րե­նի հո­ղին վրայ ծա­ծա­նե­ցաւ Ե­ռա­գոյ­նը` դրօ­շը ան­կա­խու­թեան: Ա­նոր հա­մա­ձայն, թէեւ ­Հա­յաս­տա­նի ան­կա­խու­թեան յա­ջոր­դող տա­րի­նե­րը տա­ռա­պա­լից ե­ղան, սա­կայն հայ­րե­նի ժո­ղո­վուր­դը կառ­չած մնաց իր պա­պե­նա­կան հո­ղին ու դա­րա­ւոր մշա­կոյ­թին եւ ա­զատ ու ան­կախ ­Հա­յաս­տա­նի գա­ղա­փա­րը միշտ վառ պա­հեց իր մէջ, որ­պէս­զի եր­կար տաս­նա­մեակ­նե­րու սպա­սու­մէ ետք 21 ­Սեպ­տեմ­բեր 1991ին կրկին դի­մա­ւո­րէ ար­շա­լոյ­սը եւ կեր­տէ ան­կա­խու­թիւ­նը:
­Մե­ծի ­Տանն ­Կի­լի­կիոյ Ա­րամ Ա. ­Կա­թո­ղի­կո­սը փոխ ա­ռաւ ա­ռա­քեա­լին խօս­քը` «Ե­թէ Աս­տո­ւած մե­զի հետ է, ո՞վ կրնայ մե­զի դէմ ըլ­լալ», եւ հաս­տա­տեց, որ փառք Աս­տու­ծոյ, որ իր ճամ­բէն քա­լող ա­ռա­ջին ժո­ղո­վուր­դին` մե­զի հետ ե­ղաւ, փառք հայ ժո­ղո­վուր­դին, որ կեր­տեց ան­կա­խու­թիւ­նը, որ կը կեր­տո­ւի հա­ւա­քա­կան հա­ւատ­քով ու ա­րեամբ, որ կը պահ­պա­նո­ւի հա­ւա­քա­կան կամ­քով եւ պայ­ծառ տե­սիլ­քով:
«­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան 100ա­մեա­կին ա­ռի­թով բարձ­րա­ցած այս յու­շա­կո­ղո­թը անլ­ռե­լի զան­գա­կա­տուն է մեր ժո­ղո­վուր­դի զա­ւակ­նե­րուն եւ հա­մայն մարդ­կու­թեան մեր հայ­րե­նի­քին ու Ար­ցա­խին ան­կա­խու­թիւ­նը, մեր ժո­ղո­վուր­դին ա­զա­տու­թիւ­նը ա­ւե­տող, այս յու­շա­կո­թո­ղը սի­րոյ եւ ե­րախ­տա­գի­տու­թեան շօ­շա­փե­լի ար­տա­յայ­տու­թիւն է նկատ­մամբ այն բո­լոր հա­յոր­դի­նե­րուն, ո­րոնք մտքով, գրի­չով, խօս­քով, քրտին­քով, ծա­ռա­յու­թեամբ եւ ա­րեամբ ան­կա­խու­թիւն կեր­տե­ցին` Ար­ցա­խէն սկսեալ մին­չեւ Ա­րա­րա­տեան դաշտ: Ա­նի­կա գնա­հա­տան­քի, սի­րոյ եւ յար­գան­քի ար­տա­յայ­տու­թիւն է այն բո­լոր հե­րոս­նե­րուն նկատ­մամբ, ո­րոնք ի­րենց ա­րիւ­նը թա­փե­ցին ­Հա­յաս­տա­նի եւ Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թեան ճամ­բուն վրայ»,- ը­սաւ ­Վե­հա­փառ ­Հայ­րա­պե­տը: Ան դի­տել տո­ւաւ, որ Ան­թի­լիա­սի մայ­րա­վան­քին մէջ շատ խորհր­դան­շա­կան պատ­կեր մը կը պար­զո­ւի ի տես մայր տա­ճա­րին աջ կող­մը կանգ­նած ու պա­հան­ջա­տի­րու­թիւն յու­շող ­Նա­հա­տա­կաց յու­շար­ձա­նին, ինչ­պէս նաեւ ձախ կող­մը բարձ­րա­ցած ան­կա­խու­թեան նո­ւի­րո­ւած յու­շա­կո­թո­ղին, որ կոչ կ­՛ուղ­ղէ կառ­չած մնա­լու հայ­րե­նի հո­ղին ու չհե­ռա­նա­լու ­Հա­յաս­տա­նէն, կոչ` Ար­ցա­խի ժո­ղո­վուր­դին, վե­րա­նո­րոգ կամ­քով ու հա­ւատ­քով շա­րու­նա­կե­լու քա­ջա­բար պաշտ­պա­նել հո­ղը, ինք­նո­րոշ­ման ի­րա­ւունքն ու ան­կա­խու­թիւ­նը, կոչ` սփիւռ­քա­հա­յու­թեան, կո­րո­վով եւ յանձ­նա­ռու­թեամբ շա­րու­նա­կե­լու մաս­նա­կից դառ­նալ ­Հա­յաս­տա­նի ու Ար­ցա­խի հզօ­րաց­ման աշ­խա­տանք­նե­րուն:
Ա­րամ Ա. ­Կա­թո­ղի­կոս նշեց, որ ան­կա­խու­թեան հա­մար կանգ­նե­ցո­ւած յու­շա­կո­թո­ղը կազ­մո­ւած է ե­րեք ամ­րա­կուռ սիւ­նե­րէ` ­Հա­յաս­տան, Ար­ցախ եւ Ս­փիւռք, ո­րոնք միաս­նա­բար ան­բա­ժան ու ան­բա­ժա­նե­լի եր­րոր­դու­թիւն մըն են, ո­րոնք կը բարձ­րա­նան դէ­պի եր­կի՛նք, ան­մա­հու­թի՛ւն եւ յաղ­թա­նա՛կ` ա­ւելց­նե­լով, որ այդ­պէս պէտք է ըլ­լայ հա­յու­թիւ­նը` մէկ ամ­բող­ջու­թիւն, միա­ձու­լո­ւած ու միա­կամ:
Իր խօս­քին եզ­րա­փա­կիչ մա­սով Ա­րամ Ա. ­Կա­թո­ղի­կո­սը ը­սաւ, որ այս յու­շա­կո­թո­ղը պէտք է ըլ­լայ յուշ առ­թող, հա­ւատք ներշն­չող, կամք կռա­նող, տե­սիլք տուող, հա­յոց պատ­մու­թեան ըն­դերք­նե­րէն ժայթ­քող պատ­գամ` կոչ ուղ­ղե­լով զայն վե­րա­ծե­լու ազ­գա­յին ուխ­տա­տե­ղիի, ուր իւ­րա­քան­չիւր հայ պէտք է ուխ­տէ նո­ւի­րա­բար եւ ա­մէն գնով ծա­ռա­յել իր ազ­գին ու ա­նոր գե­րա­գոյն շա­հե­րուն: Ա­րա­րո­ղու­թիւ­նը ա­ւար­տե­ցաւ «­Սար­դա­րա­պատ» յաղ­թեր­գով:

­­Նա­խա­գահ Բա­կօ Սա­հա­կեան հան­դի­պում ու­նե­ցաւ
Հ.Յ.Դ. պա­տո­ւի­րա­կու­թեան հետ

Հայ քա­ղա­քա­կան կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րու ղե­կա­վար կազ­մե­րուն հետ ու­նե­ցած հան­դի­պում­նե­րուն ծի­րին մէջ, Չո­րեք­շաբ­թի՝ 21 Մար­տի, Լի­բա­նա­նի մէջ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թեան դես­պա­նա­տան մէջ Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գահ Բա­կօ Սա­հա­կեան հան­դի­պում ու­նե­ցաւ Հ.Յ.Դ. Բիւ­րո­յի եւ Լի­բա­նա­նի Կեդ­րո­նա­կան Կո­մի­տէի պա­տո­ւի­րա­կու­թեան հետ: Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հին կ­՛ըն­կե­րակ­ցէին Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թեան ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Մա­սիս Մա­յի­լեան, Հ.Յ.Դ. Ար­ցա­խի Կեդ­րո­նա­կան Կո­մի­տէի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Դա­ւիթ Իշ­խա­նեան, Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հի մամ­լոյ բան­բեր Դա­ւիթ Բա­բա­յեան, Մեր­ձա­ւոր Ա­րե­ւել­քի մէջ Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թեան մնա­յուն ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Կա­րօ Քե­պապ­ճեան եւ ար­ցախ­ցի պաշ­տօ­նա­տար այլ ան­ձեր, կը հա­ղոր­դէ «Ազ­դակ»: Այ­նու­հե­տեւ Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հի մամ­լոյ բան­բեր Դա­ւիթ Բա­բա­յեան կար­դաց նա­խա­գա­հա­կան հրա­մա­նա­գի­րը` պատ­մա­բան Ե­րո­ւանդ Փամ­պու­քեա­նը պար­գե­ւատ­րե­լու գծով: 30 Օ­գոս­տոս 2016ին ստո­րագ­րո­ւած հրա­մա­նա­գի­րը կը նշէ, որ ղե­կա­վա­րո­ւե­լով Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի Հան­րա­պե­տու­թեան սահ­մա­նադ­րու­թեան 68րդ յօ­դո­ւա­ծի 17րդ կէ­տով եւ հիմք ըն­դու­նե­լով «­Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի Հան­րա­պե­տու­թեան պե­տա­կան պար­գեւ­նե­րու մա­սին» օ­րէն­քը` հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հը կ­՛ո­րո­շէ ի նշա­նա­ւո­րումն Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի Հան­րա­պե­տու­թեան հռչակ­ման 25ա­մեա­կին եւ պե­տա­կան, հա­սա­րա­կա­կան, քա­ղա­քա­կան, ի­րա­ւա­կան, կրթա­կան, մշա­կոյ­թի եւ տնտե­սա­կան ո­լորտ­նե­րուն մէջ Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղի Հան­րա­պե­տու­թեան մա­տու­ցած ծա­ռա­յու­թիւն­նե­րուն հա­մար «Մ­խի­թար Գոշ» մե­տա­լով պար­գե­ւատ­րել հա­յա­գէտ եւ պատ­մա­բան Ե­րո­ւանդ Փամ­պու­քեա­նը: