Յունուարի 8ի այս օրը, հինգ տարի առաջ՝ 2014ին, յետ կարճատեւ՝ ծանր հիւանդութեան, Երեւանի մէջ 54 տարեկանին վախճանեցաւ հայ բեմի տաղանդաւոր վարպետներէն Արմէն Մազմանեան։
Իբրեւ բեմադրիչի ու դերասանի՝ Արմէն Մազմանեան քսան տարեկանէն սկսեալ աշխոյժ մասնակցութիւն բերաւ հայրենի բեմական արուեստի նորարարական թարմացման գործին։ Եթէ ծանր հիւանդութիւնը ապաժամ վերջ չտար անոր կեանքին, Արմէն Մազմանեան գեղարուեստական հասունացման իր բարձրակէտին կը գտնուէր եւ շատ տալիք ունէր մեր ժողովուրդին։
Իսկ իբրեւ քաղաքացիի ու հանրային գործիչի՝ Արմէն Մազմանեան գործօն ու յառաջապահ մասնակցութիւն ունեցաւ ինչպէս Արցախեան Ազատամարտի շղթայազերծման, այնպէս եւ Հայաստանի վերանկախացման ու հայոց Պետական Տան կառուցման սրբազան գործին մէջ։
Արմէն Մազմանեան ծնած է Երեւան, 15 Փետրուար 1960ին։
1984ին աւարտած է Երեւանի Գեղարուեստաթատերական Ինստիտուտի բեմադրութեան բաժինը:
1981-88 թուականներուն աշխատած է Երեւանի Պետական Կամերային Թատրոնին մէջ՝ իբրեւ դերասան եւ բեմադրիչ։
Իսկ 1986-88 թուականներուն աշխատած է նաեւ Պատանեկան Թատրոնի արուեստանոցին մէջ` իբրեւ գեղարուեստական ղեկավար, բեմադրիչ: Նոյն ժամանակաշրջանին եղած է «Ակունք» ազգագրական երգչախումբի բեմադրիչը։
1987-89ին` գործած է Երեւանի Սունդուկեանի Անուան Ազգային Ակադեմիական Թատրոնին մէջ` իբրեւ բեմադրիչ-վարժեցնող:
1988ին Արմէն Մազմանեան հիմնադրեց եւ ղեկավարեց «Գոյ» թատրոնը։
1991էն սկսեալ, կեանքի կոչեց «Գոյակ» մշակութային զարգացման գործարարական ընկերակցութիւնը։
1995ին ձեռնարկեց «Ազատ Արուեստի Ակումբ» եւ «Հայ-Արտ» ծրագիրներու իրականացման, իսկ 1996ին՝ «Ազատ Թատրոն» նախագիծի իրականացման:
1998-2009 թուականներուն Արմէն Մազմանեան ստանձնեց Երեւանի Թատրոնի եւ Կինոյի Պետական Ինստիտուտի դերասանական բաժնի պատասխանատուութիւնը՝ իբրեւ ղեկավարի եւ դասատու պրոֆեսորի:
2009ին ան արժանացաւ Հ.Հ. Արուեստի վաստակաւոր գործիչի կոչման:
Իր կեանքի վերջին տարիներուն, 2011էն 2014, Արմէն Մազմանեան եղաւ Երեւանի Թատրոնի եւ Կինոյի պետական հիմնարկի տնօրէնը (ռեկտորը): Դերասանական իր ասպարէզով՝ 1983 թուականէն սկսեալ, Արմէն Մազմանեան հանդէս եկաւ բազում ներկայացումներու մէջ, որոնց շարքին՝ Զէյթունցեանի «Հիրոսիմա» եւ «Ոտքի, դատարանն է գալիս» գործերը, Դեմիրճեանի «Քաջ Նազար»ը, Երնջակեանի «Պարոնայք, ամէն ինչ կործանւում է»ն, Շէյքսփիրի «Համլետ»ն ու «Ռոմէօ եւ Ճուլիէթ»ը, Սթէյվիսի «Գալիլէյ»ը, Ռադինսկիի «Նէոնի եւ Սենեկայի թատրոնը», Ռիբակովի «Արբատի զաւակները», Մո’էմի «Լուսին եւ գրոշ», Փիրանտելլոյի «Վեց անձնաւորութիւն հեղինակ որոնելիս», Նժդեհի «Հայաստան եւ ճշմարտութիւն», Գրիբոյեդովի «Խելքից պատուհաս» եւ այլն:
Արմէն Մազմանեան նաեւ նկարահանուեցաւ «Ընտրութիւն», «Տղամարդկային գործ», «Ճակատագիր», «Ես եմ» շարժանկարային ժապաւէններուն մէջ։ Կազմակերպեց եւ իրագործեց բազմաթիւ եւ բազմապիսի միջոցառումներ, արուեստի երեկոներ, շնորհանդէսներ, շօ-ծրագիրներ, ցուցահանդէսներ, հեռատեսիլի նախագիծներ:
Իբրեւ հասարակական գործիչի՝ Արմէն Մազմանեան մասնակցեցաւ Արցախեան մարտերուն։ Եղաւ «Մուշ» զօրամիաւորման ջոկատի հրամանատարը: 2000-02 թուականներուն ընտրուեցաւ «Ազատամարտի Վետերանների Միութիւն» կազմակերպութեան համանախագահը: Կազմակերպեց Հ.Հ. զինեալ ուժերու ստեղծման 15րդ, 17րդ, 19րդ եւ 20րդ տարեդարձներուն նուիրուած տօնահանդէսներ: Արժանացաւ «Գարեգին Նժդեհ» շքանշանի, «Ֆրիտեոֆ Նանսէն» ոսկեայ յուշաշքանշանի, Մարտական Ծառայութեան շքանշանի: Մահացաւ Երեւան 8 Յունուար 2014ին, ծանր հիւանդութեան հետեւանքով։
Տաղանդաշատ բեմադրիչ ու դերասան՝ Արմէն Մազմանեան նաեւ ազգային, քաղաքական եւ քաղաքացիական պատգամի տէր հանրային գործիչ էր, որ «Առաւօտ» թերթին տրուած իր վերջին հարցազրոյցներէն (2013ին) մէկուն մէջ, հետեւեալ ահազանգն ու զգօնութեան կոչը կը հնչեցնէր Հայաստանին սպառնացող մեծ վտանգներուն եւ պետական իշխանութեանց աւագ պարտաւորութեանց մասին.-
«Մինչեւ յաջորդ Ազգային Ժողովի ընտրութիւններ կանխատեսում եմ շատ քաոսային վիճակ եւ շատ ծանր քաղաքական դաշտ, եթէ որակական փոփոխութիւններ չլինեն, ու այդ փոփոխութիւնները ռազամավարական չլինեն.- Օրինակ՝ ինչպէ՞ս թուլացնել հայաթափութեան խնդիրը, առաջին հերթին մաքսայինի հետ աշխատելով: Որովհետեւ Հայաստանն այսօր մեծ տոկոսով հայաթափւում է մաքսային խնդիրներ ունեցող, դատարան ընկնող մարդկանցով, որոնք վարկի տակ են: 500.000 դրամի համար ընկնում են պատմութեան մէջ, դատարաններ, յետոյ տունը ծախում են ու փախնում երկրից: Միջին ու փոքր բիզնեսը սատկում է: Դրա հաշուին արտահոսք է:
«Նման դաժան ու կատեգորիկ թուային բարձրացումներ առողջապահութեան ոլորտում, ատամնաբոյժերի գործում: Ի՞նչ ենք ուզում անել, որ գնա՞ն այս մասնագէտները: Արտահոսքի ապահովման պայմանները պէտք է վերացնել:
Հէնց հիմա հարկային ամնիստիա (ընդհանուր ներում) պէտք է յայտարարել, մարդիկ տներով, գործարաններով միայն դատական գործընթացից յետոյ իրենց վրայ բարդուած տոկոսներից արդէն դիակ են: Այսպիսի կատեգորիկ դրական ֆոն ունեցող խնդիրներ պէտք է լուծի իշխանութիւնը , որ վերականգնի ժողովրդի վստահութիւնը: Սոցիալական ոլորտ, օրէնքի ոլորտ, մրցակցային դաշտ, օլիգարխների ուղղակի գլխատում: Բաւական է՝ միայն մի մարդ մեզ շաքար ու ալիւր կերակրի, վատն է այդ շաքարն ու ալիւրը: Ու մենք բոլորս դա տեսնում ենք: Ազգի առողջութեան խնդիր կայ, արտադրուող ապրանքի որակի խնդիրը պէտք է լուծուի…Այսինքն, այս խնդիրների վերացմամբ պէտք է զբաղուի իշխանութիւնը ու շատ միանգամից ու արդիւնաւէտ, որ դրա արդիւնքը ժողովուրդը տեսնի, այլ կերպ յետ բերել վստահութիւնը հնարաւոր չէ»:
«… Այնուհանդերձ չի կարելի ջայլամի պէս գլուխը մտցնել հողի մէջ ու ասել՝ ոչինչ արուած չէ: Այս 4 տարուայ մէջ փոփոխութիւններ կան, դաշտն աւելի հանգիստ է, ինչ-որ դրական տեղաշարժներ կան: Ուրիշ բան, որ գլոբալ չեն: Ասել՝ ժամանակն է խոստումներն իրականացնելու եւ ոչ թէ փոքր-փոքր չափերով, այլ ֆունդամենտալ ու լուրջ ռեֆորմներով: Ընդ որում՝ ռեֆորմներ, որոնց արդիւնքում քաղաքացին իր մաշկի վրայ շահի:
Մնացած այդ տնտեսական հաշուարկները՝ քանի՞ տոկոս աճ ենք տուել, համաշխարհային ռէյթինկում քանի տեղ ենք առաջ ընկել… Սա կրոցի չէ, սպորտ չէ: Դա մեզ չի համոզում, մարդն իր մաշկի վրայ պէտք է զգայ»:
Արմէն Մազմանեան (1960-2014)
Արմէն Մազմանեան (1960-2014). Տաղանդաւոր բեմադրիչն ու դերասանը, յանձնառո՛ւ ազատամարտիկը Ն.