Ձեռնարկը տեղի ունեցաւ Շաբաթ՝ 9 Յունիսին, Գոմոթինիի ազգապատկան սրահէն ներս, Հ. Յ. Դ. Հայ Դատի Յանձնախումբի եւ Արեւելեան Մակեդոնիոյ եւ Թրակիոյ Միջ-Թաղային Խորհուրդի կազմակերպութեամբ:
Ներկայ էին Ազգային Վարչութեան եւ Հ.Յ.Դ. Կեդրոնական Կոմիտէի ներկայացուցիչները, շրջանի հոգեւոր հովիւը, Հ. Գթ. Խաչի Շրջանային Վարչութեան շրջանի ներկայացուցիչները, եւ բոլոր թաղականութիւններէն անդամներ, ինչպէս նաեւ շրջանի բոլոր գաղութներէն ազգայիններ: Ձեռնարկին բացումը կատարեց ընկեր Թագւոր Գույումճեան, որ իր խօսքին մէջ ըսաւ, թէ հայ ժողովուրդը ազգերու պատմութեան մէջ անկախութեան գաղափարի մեծագոյն պաշտպաններէն մին կը հանդիսանայ եւ Մայիս 28ն այդ գաղափարին վկայութիւնն է:
Օրուան պատգամը փոխանցեց Աթէնքէն յատկապէս հրաւիրուած ընկեր Կիրակոս Մկրտիչեան: Ան իր խօսքին մէջ ըսաւ.-
«1918ի Մարտ 3ին, Պելոռուսիոյ Պրեստ-Լիտովսկի քաղաքին մէջ, ռուս պոլշեւիկները (մեծամասնականները) խայտառակ դաշինք մը ստորագրեցին Գերմանիոյ ու Թուրքիոյ հետ, որով «մեծամասնական» կուսակցութիւնը՝ «մեծահոգութեամբ» թուրքերուն կը բաշխէր ոչ միայն ամբողջ թրքահայաստանը, այլեւ Ռուսահայաստանի խոշոր մէկ բաժինը՝ Սարիղամիշ, Օլթի, Արտահան, Կարս մինչեւ Արփաչայ:
1918ի Մարտ 27ին, թուրք Վէհիբ փաշան՝ անզիջող պայմաններու միջոցաւ 48 ժամուան վերջնագիր մը ներկայացնելով՝ կը պահանջէր ընդունիլ Պրեստ-Լիտովսկիի պայմանները եւ անմիջապէս մաքրել Թուրքիոյ վերադարձուելիք բոլոր շրջանները:
Թուրք բարբարոսները, երբ 1918ի Մայիսին ընդհանուր յարձակողականի կ՚անցնէին, շատ լաւ հաշուած ու տեսած էին, որ ամէն ինչ իրենց օգտին էր.- ժամանակը, իրադրութիւնը, դիւանագիտութիւնը եւ ուժը:
Սակայն թուրքերը մէկ բան նկատի չէին առած կամ ալ իրենց նկատողութենէն վրիպած էր՝ հայ ժողովուրդի մեծագոյն գաղտնիքը, առեղծուածը, ոգին ու այդ ոգիին իւրայատկութիւնը լաւ չէին հաշուած կամ ալ սերտած չէին:
Լաւ չէին հաշուած հայ ժողովուրդի յեղափոխական ինքնուրոյնութիւնն ու մանաւանդ այն վեհ բարոյականութիւնը, որ խտացած էր հայութեան մէջ:
Անոնք չէին գիտեր նաեւ մեր ձգտումները՝ ազատութիւն, ինքնութիւն, գոյատեւում:
«Երբ չի մնում ելք ու ճար
խենթերն են գտնում հնար»
Այո՛ «խենթերն» էին, որոնք իրենց հոգիներուն խորը պահած անձնուիրումի եւ անձնազոհութեան հնարներով՝ իրականացուցին հայ ժողովուրդի հինգ հարիւր յիսուն տարիներու երազը, ազատ ու անկախ հայրենիքի տեսլականը»:
Ապա՝ Գոմոթինիի Թաղային Խորհուրդի ատենապետ պրն. Մաթեոսեան Ստեփան բանախօսին նուիրեց, առ ի յիշատակ, «Գոմոթինիի հայերը» խորագրով գիրքը:
Գեղարուեստական բաժինը կը պարունակէր երկու երգեր՝ Գոմոթինիի երգչախումբին կողմէ, եւ երկու պարեր՝ մշակութային միութեան փոքրերու խումբին կողմէ:
Յաջորդեց հիւրասիրութիւն:
