Ատր­պէյ­ճան­ցի­նե­րը հա­յե­րուն դէմ կը փոր­ձեն օգ­տա­գոր­ծել Եւ­րո­պա­յի մէջ ծա­գած գայ­թակ­ղու­թիւ­նը

­Վեր­ջին օ­րե­րուն, Եւ­րո­պա­կան խորհր­դա­րա­նը ին­կած է հսկայ գայ­թակ­ղու­թեան մը յոր­ձա­նու­տին մէջ, ո­րուն դե­րա­կա­տար­ներն են մէկ կող­մէն եւ­րո­պա­ցի եւ­րոե­րես­փո­խան­ներ, իսկ միւս կող­մէն ­Քա­թա­րը։ ­Պել­ճի­քա­կան ոս­տի­կա­նու­թիւ­նը ձեր­բա­կա­լած է եւ­րո­պա­ցի բարձ­րաս­տի­ճան կարգ մը անձ­նա­ւո­րու­թիւն­ներ, ո­րոնց մէջ է նաեւ յոյն եւ­րոե­րես­փո­խան եւ Եւ­րո­պա­կան խորհր­դա­րա­նի փոխ­նա­խա­գահ Է­ւա ­Քայ­լի։ Ա­նոր եւ իր հօր մօտ գտնո­ւած են հա­րիւր հա­զար­նե­րով գու­մար­ներ, ո­րոնք կը կար­ծո­ւի, թէ որ­պէս կա­շառք տրո­ւած են ­Քայ­լիին, Եւ­րո­պա­յի մէջ ի նպաստ ­Քա­թա­րի ո­րո­շում­ներ ա­պա­հո­վե­լու հա­մար, ան­տե­սե­լով բռնա­տի­րա­կան վար­չա­կար­գի կարծր դի­մա­գի­ծը եւ մարդ­կա­յին ի­րա­ւունք­նե­րու բռնա­բա­րու­մը այդ երկ­րէն ներս։ Եւ­րո­պա­կան կա­ռոյց­նե­րուն հա­մար ստեղ­ծո­ւած ծանր ի­րա­վի­ճա­կէն օգ­տուե­լով, Ատր­պէյ­ճան կը փոր­ձէ հա­յե­րուն դէմ օգ­տա­գոր­ծել ծա­գած գայ­թակ­ղու­թիւ­նը, յա­ռաջ բե­րե­լով ­Քայ­լիի կող­մէ ան­ցեա­լին ներ­կա­յա­ցո­ւած հա­յան­պաստ կե­ցո­ւածք­նե­րը եւ խօ­սե­լով Եւ­րո­պա­կան կա­ռոյց­նե­րէն ներս «հայ լո­պիստ­նե­րու փտա­ծու­թեան» մա­սին։
­Մե­զի ծա­նօթ՝ ­Յու­նաս­տա­նի մէջ Ատր­պէյ­ճա­նի նախ­կին եւ ­Հո­լան­տա­յի մէջ այժ­մու դես­պան ­Ռահ­ման ­Մուս­թա­ֆաեւ «­Թուի­թըր»-ի վրայ տա­րա­ծած գրա­ռու­մով եւ յա­տուկ պատ­րաս­տուած կարճ տե­սա­նիւ­թով մը կը փոր­ձէ ի­րար կա­պել Է­ւա ­Քայ­լիի հետ ա­ղերս ու­նե­ցող կա­շառ­քի գայ­թակ­ղու­թիւ­նը եւ «հա­յե­րուն հետ առն­չո­ւած փտա­ծու­թեան շրջա­նակ­նե­րը Եւ­րո­պա­կան խորհր­դա­րա­նէն ներս»։ Ատր­պէյ­ճան­ցի դես­պա­նին օ­րի­նա­կով, ըն­կե­րա­յին ցան­ցե­րուն վրայ մեծ թի­ւով թուրք եւ ատր­պէյ­ճան­ցի օգ­տա­տէ­րեր, ձեր­բա­կա­լո­ւած ան­ձե­րու շրջա­նա­կէն թի­րախ դար­ձու­ցած են միայն յոյն ե­րես­փո­խա­նը, բա­ցա­յայ­տօ­րէն փոր­ձե­լով ա­նոր հետ կա­պել ի­րենց հա­կա­հայ քա­րոզ­չու­թիւ­նը։
Ատր­պէյ­ճան կը մոռ­նայ, որ ­Քա­թար կը հան­դի­սա­նայ ­Թուր­քիոյ եւ Ատր­պէյ­ճա­նի դաշ­նա­կից, իսկ ­Քա­թա­րին նման, Ա­լիե­ւի վար­չա­կար­գը եւս մխրճո­ւած է եւ­րո­պա­կան շրջա­նակ­նե­րէն ներս քա­ղա­քա­կան անձ­նա­ւո­րու­թիւն­նե­րու կա­շառ­ման։ Ար­դէն, վեր­ջին օ­րե­րուն բա­ցա­յայ­տո­ւած գայ­թակ­ղու­թեան լոյ­սին տակ, գեր­մա­նա­կան մա­մու­լը կ­՚անդ­րա­դառ­նայ Եւ­րո­պա­կան խորհր­դա­րա­նի փտա­ծու­թեան դէմ պայ­քա­րող յանձ­նա­խում­բի՝ գեր­մա­նա­ցի ան­դամ ­Տա­նիէլ Ֆ­րոյ­նի յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րուն, որ նշած է. «Ատր­պէյ­ճան, ­Քա­թար եւ ­Ռու­սիա շատ դրամ եւ նո­ւէր­ներ բաժ­նած են, մաս­նա­ւո­րա­պէս շքեղ նո­ւէր­ներ, կա­շա­ռե­լով եւ­րոե­րես­փո­խան­ներ եւ փոր­ձե­լով ազ­դել Եւ­րո­պա­կան խորհր­դա­րա­նի ո­րո­շում­նե­րուն վրայ։ Շ­քեղ նո­ւէր­ներ ը­սե­լով, կը հասկ­նանք մե­ծա­ծախս ճամ­բոր­դու­թիւն­ներ, սուղ ճա­շա­րան­ներ, եւ այլն։ ­Կա­ռա­վա­րու­թիւն­նե­րը ան­ցեա­լին շատ դրամ եւ թանկ նո­ւէր­ներ բաժ­նած են ե­րես­փո­խան­նե­րուն»։
Ս­տեղ­ծո­ւած տագ­նա­պը լուրջ ստո­ւեր մը ձգած է Եւ­րո­պա­յի կա­ռոյց­նե­րուն վրայ եւ կաս­կա­ծի տակ ա­ռած է եւ­րո­պա­կան բարձր ար­ժէք­նե­րու եւ սկզբունք­նե­րու հա­մա­կար­գը։ Եւ­րո­պա­ցի բարձրաս­տի­ճան պաշ­տօ­նա­տար­ներ կը խօ­սին խորհր­դա­րա­նի եւ յա­րա­կից մար­մին­նե­րու վար­կի վե­րա­հաս­տատ­ման լուրջ ջան­քե­րուն, կա­շա­ռա­­ռու­թեան ու փտա­ծու­թեան ե­րե­ւոյթ­նե­րու վե­րաց­ման մա­սին, ո­րոնք կրնան հաս­նիլ մին­չեւ Ատր­պէյ­ճա­նի կող­մէ կա­տա­րո­ւած կա­շա­ռում­նե­րու բա­ցա­յայտ­ման։