«­Ցա­ւա­լի է, որ ո­րոշ պե­տու­թիւն­ներ կրթու­թիւ­նը կ­՛օգ­տա­գոր­ծեն հա­կա­դիր նպա­տակ­նե­րով` ա­տոր մի­ջո­ցով ազ­գայ­նա­կան ա­տե­լու­թիւն սեր­մա­նե­լով, յատ­կա­պէս ե­րի­տա­սարդ­նե­րուն մէջ»,- ը­սած է Հ.Հ. ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Է­դո­ւարդ ­Նալ­պան­տեան ­Փա­րի­զի մէջ գու­մա­րո­ւող Մ.Ա.Կ.ի կրթու­թեան, գի­տու­թեան եւ մշա­կոյ­թի կազ­մա­կեր­պու­թեան (ԵՈՒՆՍՔՕ) 39րդ գլ­խա­ւոր հա­մա­ժո­ղո­վի ըն­թաց­քին,- կը հա­ղոր­դէ «­Փա­նո­րա­մա»:
Ա.Գ.Ն. մա­մու­լի եւ տե­ղե­կա­տո­ւու­թեան վար­չու­թեան փո­խանց­մամբ, ­Նալ­պան­տեան ընդգ­ծած է, թէ Ատր­պէյ­ճա­նի դա­սա­գիր­քե­րուն մէջ բազ­մա­թիւ նման օ­րի­նակ­ներ կան. ա­տոնց­մէ մէ­կը ե­րե­խա­նե­րուն կը սոր­վեց­նէ, որ հա­յե­րը ի­րենց ծննդա­բա­նա­կան թշնա­մի­ներն են:
«­Ցե­ղա­պաշ­տու­թեան եւ ան­հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թեան դէմ պայ­քա­րի եւ­րո­պա­կան յանձ­նա­ժո­ղով»ի 2016ի զե­կոյ­ցին մէջ նշո­ւած է, որ «Ատր­պէյ­ճա­նի քա­ղա­քա­կան ա­ռաջ­նորդ­նե­րը, կրթա­կան հաս­տա­տու­թիւն­նե­րը եւ լրա­տո­ւա­մի­ջոց­նե­րը շա­րու­նա­կած են հա­յե­րու նկատ­մամբ ա­տե­լու­թեամբ լի կո­չեր հնչեց­նել. Ատր­պէյ­ճան­ցի­նե­րու ամ­բողջ սե­րունդ մը մեծ­ցած է` ան­սա­լով ա­տե­լու­թեան այս հռե­տո­րա­բա­նու­թեան»: ԵՈՒՆԵՍՔՕի ­Կա­նո­նադ­րու­թեան մէջ ար­դա­րա­ցիօ­րէն ամ­րագ­րո­ւած է, որ «պա­տե­րազմ­նե­րը կը սկսին մար­դոց ու­ղեղ­նե­րուն մէջ»: ­Հա­սա­րա­կու­թիւն­նե­րը պատ­րաստ չեն ըլ­լար հաշ­տեց­ման, ե­թէ ա­նոնց գի­տակ­ցու­թեան մէջ չամ­րագ­րո­ւի խա­ղա­ղու­թեան պաշտ­պա­նու­թեան անհ­րա­ժեշ­տու­թիւ­նը»,- շեշ­տած է ­Նալ­պան­տեան:
Ան յի­շե­ցու­ցած է գեր­մա­նա­ցի յայտ­նի գրող ­Հայն­րիխ ­Հայ­նէի խօս­քը` «Այն­տեղ, ուր գրքեր կ­՛այ­րո­ւին, վեր­ջա­ւո­րու­թեան մար­դիկ պի­տի այ­րո­ւին. «Ատր­պէյ­ճան­ցի յայտ­նի վի­պա­սա­նի գիր­քե­րը կրա­կի մատ­նո­ւե­ցան ­Պա­քո­ւի փո­ղոց­նե­րուն մէջ միայն այն պատ­ճա­ռով, որ ան ճշմար­տու­թիւ­նը կ­՛ը­սէր հա­յե­րու կո­տո­րած­նե­րուն մա­սին եւ հաշ­տեց­ման կոչ ը­րած էր: Ան ներ­կա­յա­ցու­ցած էր ­Նա­խի­ջե­ւա­նի մէջ իր հայ­րե­նի գիւ­ղին պատ­մու­թիւ­նը, որ իր ման­կու­թեան տա­րի­նե­րուն ու­նէր տաս­ներ­կու հայ­կա­կան ե­կե­ղե­ցի­ներ: Ա­նոնք բո­լո­րը` ­Նա­խի­ջե­ւա­նի եւ Ատր­պէյ­ճա­նի ամ­բողջ տա­րած­քին առ­կայ հայ­կա­կան բազ­մա­թիւ այլ սրբա­վայ­րե­րու ու գե­րեզ­մա­նա­տուն­նե­րու հետ մէկ­տեղ, ոչն­չա­ցո­ւած են 1990ա­կան եւ 2000ա­կան թո­ւա­կան­նե­րուն: ­Նոյն կեր­պով ­Ջու­ղա­յի հայ­կա­կան գե­րեզ­մա­նա­տան հա­զա­րա­ւոր նրբա­զարդ միջ­նա­դա­րեան խաչ­քա­րեր հո­ղին հա­ւա­սա­րե­ցո­ւած են ատր­պէյ­ճա­նա­կան իշ­խա­նու­թիւն­նե­րու թոյլ­տո­ւու­թեամբ: Այդ տա­րած­քը այժմ վե­րա­ծո­ւած է ռազ­մա­կան հրաձ­գա­րա­նի»: Ան յի­շե­ցու­ցած է, որ Ատր­պէյ­ճա­նի հայ բնակ­չու­թեան նկատ­մամբ ի­րա­կա­նա­ցո­ւած էթ­նիկ զտում­նե­րէն ետք, այժմ ­Պա­քուն նպա­տակ դրած է ջն­ջել հա­յե­րու քա­նի մը հա­զա­րա­մեայ ներ­կա­յու­թեան մա­սին նոյ­նիսկ յի­շո­ղու­թիւ­նը, տա­րա­ծաշր­ջա­նին մէջ տե­ղաբնիկ հայ մշա­կոյ­թի եւ պատ­մու­թեան ո­րե­ւէ հետք: «­Պա­քու կը ջնջէ ան­ցեա­լը այն պատ­ճա­ռով, որ ա­նի­կա չի հա­մա­պա­տաս­խա­ներ Ատր­պէյ­ճա­նի կող­մէ ի­րեն հա­մար յօ­րի­նո­ւած ե­րե­ւա­կա­յա­կան ներ­կա­յին, հա­ւա­նա­բար հե­տե­ւե­լով ­Ճորճ Օ­րո­ւե­լի յայտ­նի խօս­քե­րուն` «Ով կը վե­րահս­կէ ներ­կան, կը վե­րահս­կէ ան­ցեա­լը»: Ա­նոնք, ո­րոնք այ­սօր կը վե­րահս­կեն Ատր­պէյ­ճա­նը, կը կար­ծեն, թէ կրնան վե­րա­շա­րադ­րել պատ­մու­թիւ­նը` օ­րի­նա­կա­նաց­նե­լու հա­մար ի­րենց ներ­կա­յիս ան­հան­դուր­ժո­ղա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թիւ­նը»,- ը­սած է Է­դո­ւարդ ­Նալ­պան­տեան:

ՅԱՐԱԿԻՑ ՅՕԴՈՒԱԾՆԵՐԱՒԵԼԻ ՇԱՏ ՀԵՂԻՆԱԿԻ