Կիրակի՝ 23 Ապրիլի առաւօտեան, Քսանթիի «Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης» սրահէն ներս, տեղի ունեցաւ Հայոց Ցեղասպանութեան 102րդ տարելիցի քաղաքական ձեռնարկը։
Ներկայ գտնուեցան քաղաքի յոյն եկեղեցւոյ Առաջնորդ Հայրը, Սիրիզայի երեսփոխանը, փոխ-մազպետը, քաղաքապետը, Քսանթիի համալսարանապետը եւ այլ քաղաքական դէմքեր, նաեւ՝ Ա. Մակեդոնիոյ եւ Թրակիոյ հոգեւոր հովիւ Պարէտ Քհնյ. Խաչերեան, Հ.Հ. հիւպատոս տիկ. Աննա Խաչատրեան, Հ.Յ.Դ. Յունաստանի Կեդրոնական Կոմիտէի ներկայացուցիչ ընկ. Ատրիկ Ստեփանեան եւ ներկայացուցիչներ Ա. Մակեդոնիոյ եւ Թրակիոյ բոլոր կառոյցներու, ինչպէս եւ բազմաթիւ յոյն եւ հայ ժողովուրդ։
Օրուան նախագահեց ընկ. Զապէլ Այվազեան, որ իր բացման խօսքին մէջ անդրադարձաւ նաեւ հատուցման պահանջատիրութեան, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսարանի դատական պայքարին՝ վերատիրանալու Սիսի պատմական կաթողիկոսարանին, Թուրքիոյ արհամարհանքին՝ միջազգային օրէնքներու հանդէպ, եւ յայտնեց յոյսը, թէ աշխարհի մէջ բոլոր մեր ձեռնարկները պատգամ դառնան մարդկութեան մօտ խաղաղութեան եւ արդարութեան։
Ողջոյնի խօսքեր արտասանեցին Քսանթիի Առաջնորդ Հայրը, հելլէն խորհրդարանի կողմէ խօսքը կարդաց երեսփոխան պրն. Սթողեանիտիս Ղրիղորիս, Հ.Հ. հիւպատոսը (որ կարդաց Հ.Հ. լիազօր դեսպան Ֆադէյ Չարչօղլեանի խօսքը), փոխ-մարզպետը եւ քաղաքապետը։
Օրուան բանախօսը՝ եւրօ-երեսփոխան Նիքոս Անտրուլաքիս իր խօսքին մէջ ի միջի այլոց ըսաւ, թէ ցեղասպանութիւն մը յաջող կը նկատուի միայն երբ մոռացումի դատապարտուած է, թէ 1948ին Միացեալ Ազգերը որդեգրեցին Ուխտագիր, ուր կ’ըսուէր թէ՝ «Ցեղասպանութիւնը» միջազգային ոճիր է։ Այդ թուականէն ետք շատ-շատ տարիներ անցած են, բայց չենք կարողացած կանխել զայն, եւ այս մէկը մարդկութեան համար ձախողութիւն մըն է։
Ան նաեւ ըսաւ, թէ «Եւրոպական Խորհրդարանին մէջ, այլ պաշտօնակիցներուս հետ միասնաբար, յանձնած ենք գրաւոր յայտարարութիւն մը, որ կը պահանջէ Մայիս 19ը ճաննալ իբրեւ յիշատակի օր Քեմալ Աթաթուրքի բոլոր զոհերուն համար»։ Բանախօսը կոչ ուղղեց բոլորին՝ շարունակելու պայքարը ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչումին, դատապարտման եւ պատմական յիշատակման համար։
Գեղարուեստական բաժինը կը պարունակէր երգ՝ «Սուրբերու աչքերը» ( Մ. Ահարոնեան)՝ Քսանթիի միօրեայ վարժարանի աշակերտներուն կողմէ, տուտուկի ընկերակցութեամբ պրն. Վարդան Աբովեանի։
Նաեւ՝ «Ատանա» երգը, Էլէնա Արդենեանի կողմէ։
Արիւնատուութիւն
Հ. Գթ. Խաչի նախաձեռնութեամբ, Ապրիլ 24ի առաւօտեան ժամերուն, տեղի ունեցաւ արիւնատուութիւն՝ Քսանթիի ազգապատկան սրահէն ներս։ Ապահովուեցաւ 21 շիշ արիւն։
Թղթակից