Ա­նի Ա­բի­կեա­նի նոր լոյս տե­սած ­«Գոյնզ­գոյն մո­լո­րա­կը»

Ըն­թեր­ցա­սի­րու­թիւ­նը, Ա­նի Ա­բի­կեա­նի նոր լոյս տե­սած
«­Գոյնզ­գոյն մո­լո­րա­կը» եւ Հ.Կ.­Խա­չի «­Զա­ւա­րեան» ազ­գա­յին
վար­ժա­րա­նի Ծ­նո­ղա­կան միու­թեան կազ­մա­կեր­պած
գիր­քե­րու ցու­ցա­հան­դէ­սի բա­ցու­մը

Ըն­թեր­ցա­սի­րու­թեան բա­ռեզ­րը դրա­կա­նա­պէս կը յղէ յստա­կա­ցո­ւած յա­րա­բե­րու­թեան ըն­թեր­ցո­ղին եւ գիր­քին մի­ջեւ: ­Շատ են գոր­ծու­նէու­թիւն­նե­րը, որ կրնան ըլ­լալ՝ ի յայտ բե­րե­լու գիր­քին այժ­մէա­կան ար­ժէ­քը եւ քա­ջա­լե­րե­լու ըն­թեր­ցա­սի­րու­թիւ­նը: ­Ներ­կայ ժա­մա­նակ­նե­րուն պէտք է հե­տե­ւիլ ու ճիշդ ձե­ւով մօ­տե­նալ հայ ե­րե­խա­նե­րուն, խօ­սե­լով ի­րենց լե­զո­ւով եւ հասկ­նա­լով ի­րենց կա­րիք­նե­րը:
­Հայ մա­նու­նե­րը մեր ա­պա­գան են եւ պէտք է հո­գանք այս լուրջ ի­րա­կա­նու­թեան հա­մար՝ ա­նոնց մա­տու­ցա­նե­լով բո­լոր անհ­րա­ժեշտ հի­մե­րը եւ մշա­կե­լով ըն­թեր­ցա­սի­րու­թիւ­նը՝ մատ­ղաշ տա­րիք­նե­րէն սկսեալ: ­Յար­մար վայ­րը՝ բա­ցի ի­րենց մտե­րիմ ու ըն­տա­նե­կան վայ­րէն դպրո՛ցն է, օ­ճախ մը՝ ուր կրնայ մշա­կո­ւիլ սէ­րը մեր հայ­կա­կան գիր­քե­րու հան­դէպ:
­Գիր­քե­րու աշ­խար­հը կա­խար­դա­կան է: Ե­րե­խա­նե­րը պէտք է ա­նոնց ծա­նօ­թա­նան, սի­րեն եւ սոր­վին ընտ­րել, ո­րով­հե­տեւ է­ջե­րուն ընդ­մէ­ջէն մարդ­կայ­նա­կան մշա­կոյ­թի մաս­նա­կից պի­տի դառ­նան: ­Կա­պը հե­ղի­նակ­նե­րուն հետ, ե­րե­ւա­կա­յու­թեան սահ­ման­նե­րու փնտռտու­քը, ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան խա­ղը բա­ռե­րով ու նկար­նե­րով, յօ­րի­նող պատ­մու­թիւն­նե­րը՝ հա­մակ­ցո­ւած ե­ղա­նակ­նե­րով, թատ­րո­նով եւ գծագ­րու­թիւ­նով կրնան գրա­ւիչ ըլ­լալ: Ն­պա­տա­կը միան­շա­նակ է եւ յատ­կա­պէս կա­րե­ւոր.ե­րե­խա­նե­րը գիր­քե՛­րը սի­րել ու մա­նա­ւանդ հայ­կա­կան գիր­քե­րուն հետ շփո­ւիլ:
Ե­րե­խա­նե­րը, որ կը սի­րեն ըն­թեր­ցել, ա­պա­գա­յի մտա­ծող չա­փա­հաս­ներ կը դառ­նան՝ մշա­կոյթ ու­նե­ցող աշ­խար­հի քա­ղա­քա­ցի­նե­րը:
Դպ­րո­ցա­կան գրա­դա­րան­նե­րը շատ բան կը մա­տու­ցա­նեն եւ պէտք է շա­րու­նակ ճո­խա­նան նոր գիր­քե­րով: ­Սա­կայն, դպրո­ցա­կան գրա­դա­րան­նե­րէն զատ ըն­թեր­ցա­սի­րու­թեան զա­նա­զան գոր­ծու­նէու­թիւն­ներ ալ պէտք է ըլ­լան, գրա­ւե­լու ե­րե­խա­նե­րուն հե­տաքրք­րու­թիւ­նը գիր­քե­րուն հան­դէպ եւ մշա­կե­լու սէ­րը ա­նոնց հան­դէպ:
Ըն­թեր­ցա­սի­րու­թեան ծի­րէն ներս՝ ինչ­պէս ա­մէն տա­րի Հ.Կ.Խ.-ի «­Զա­ւա­րեան» վար­ժա­րա­նի ծնո­ղա­կան միու­թիւ­նը օ­րի­նա­կե­լի ձե­ւով կազ­մա­կեր­պած էր գիր­քե­րու վա­ճառք – ­ցու­ցա­հան­դէս «­Զա­ւա­րեան» կեդ­րո­նի «­Զա­քա­րեան-­Սա­րա­ճեան» սրահ­նե­րուն մէջ՝ ա­ռիթ ըն­ծա­յե­լով հայ մա­նուկ­նե­րը գիր­քին մօ­տեց­նել ու գիրք ընտ­րե­լու կա­րե­լիու­թիւ­նը տալ: ­Հայ ա­շա­կերտ­նե­րուն հա­մար, ալ ա­ւե­լի հե­տաքրք­րա­կան եւ հա­ճե­լի է գիր­քի ցու­ցա­հան­դէ­սի գոր­ծու­նէու­թիւ­նը, ո­րով­հե­տեւ ա­շա­կերտ­նե­րը միաս­նա­բար ա­ռի­թը ու­նին այ­ցե­լե­լու ցու­ցա­հան­դէ­սի սրա­հը, մեկ­նա­բա­նե­լով ու զրու­ցե­լով ի­րենց մի­ջեւ, բայց մա­նա­ւանդ՝ հա­սուն ու լուրջ բնա­ւո­րու­թիւն մը կ­՚որ­դեգ­րեն գիր­քին հան­դէպ:
­Սա­կայն, սոյն գոր­ծու­նէու­թեան հայ­կա­կան գիր­քե­րու տրա­մադ­րո­ւած ճոխ հա­ւա­քա­ծոն կա­րե­ւոր եւ ար­ժէ­քա­ւոր շեշտ մը կը դնէ այս ձեռ­նար­կու­թեան, ա­ռիթ տա­լով ո՛չ միայն հայ ա­շա­կեր­տին, այ­լեւ հայ չա­փա­հա­սին մօ­տե­նալ ու ճանչ­նալ հայ գի­րին, ըմ­բոշխ­նել հայ գրա­կա­նու­թեան աշ­խար­հը, վա­յե­լե­լով զա­նա­զան գրա­ւիչ գիր­քեր Ս­փիւռ­քի տա­րած­քէն:
­Հարկ է նշել թէ­՝այս տա­րի ցու­ցա­հան­դէ­սի սրա­հէն ներս իւ­րա­յա­տուկ տեղ մը գրա­ւած է նոր լոյս տե­սած ման­կա­կան դաս­տիա­րակ­չա­կան հե­քիա­թը մը՝ «­Գոյնզ­գոյն մո­լո­րա­կը»՝ ո­րուն հե­ղի­նակն է Ա­նի Ա­բի­կեան (Հ.Կ.Խ.-ի ­Գո­քի­նիոյ «­Զա­ւա­րեան» ազ­գա­յին վար­ժա­րա­նի «­Հա­յաս­տան Ու­շալգ­լեան» ման­կա­պար­տէ­զի վա­րիչ ման­կա­պար­տիզ­պա­նու­հի):
Ա­նի Ա­բի­կեան «­Գոյնզ­գոյն մո­լո­րա­կը» հե­քիա­թով ­Պոլ­սոյ «ՓՈՔՐԻԿ» հե­քիա­թա­րա­նի (pokrig.org) կազ­մա­կեր­պած հե­քիա­թա­հա­ւա­քին մաս­նակ­ցե­ցաւ: ­Հե­քիա­թա­հա­ւա­քին 6 եր­կի­րէն 39 գրող 50 հե­քիա­թով մաս­նակ­ցե­ցաւ: Ա­նի Ա­բի­կեա­նի հե­քիա­թը ա­մէ­նէն գրա­ւիչ­նե­րէն մէ­կը ըլ­լա­լով՝ մրցա­նա­կի ար­ժա­նա­ցաւ ­Մա­յիս 2022-ին:
«­Գոյնզ­գոյն մո­լո­րա­կը» իր բո­վան­դա­կա­լից եւ օգ­տա­կար նիւ­թով, թա­փան­ցիկ լե­զո­ւով, բայց եւ հա­րուստ բա­ռա­պա­շա­րով ու գրա­ւիչ նկա­րա­զար­դու­մով՝ փոք­րիկ ըն­թեր­ցող­նե­րուն կը ծա­նօ­թաց­նէ տիե­զեր­քը: ­Գոր­ծա­ծո­ւած ե­րե­ւա­կա­յու­թիւ­նը եւ տրա­մա­բա­նու­թիւ­նը գի­տու­թեան ընդ­մէ­ջէն, բայց եւ նաեւ մտեր­մու­թեան եւ ար­դար խա­ղին ար­ժէ­քը՝ ա­ռի­թը կ­՚ըն­ծա­յէ փոք­րիկ ըն­թեր­ցող­նե­րուն՝ գի­տե­լիք­ներ ստա­նան տիե­զեր­քի մա­սին. յատ­կա­պէս յայտ­նա­բեր­ման մի­ջո­ցով, շօ­շա­փե­լով մտքի եւ սրտի տրա­մա­բա­նու­թիւ­նը:
­Շա­բաթ, 3 ­Դեկ­տեմ­բեր 2022-ին, ե­րե­կո­յեան ժա­մը 5:00-ին, տե­ղի ու­նե­ցած գիր­քի ցու­ցա­հան­դէ­սին բաց­ման ըն­թաց­քին «­Զա­ւա­րեան» վար­ժա­րա­նի Ծ­նո­ղա­կան միու­թեան նա­խա­ձեռ­նու­թեամբ՝ Ա­նի Ա­բի­կեան փոք­րիկ ու մեծ ըն­թեր­ցող­նե­րուն ու­ղե­ւո­րեց դէ­պի «­Գոյնզ­գոյն մո­լո­րա­կի» կա­խար­դա­կան տիե­զեր­քը:
­Մեծ թի­ւով փոք­րիկ­ներ ներ­կայ գտնո­ւե­ցան այս հա­մեստ ներ­կա­յա­ցու­մին: ­Ջերմ եւ ու­րախ մթնո­լոր­տի մէջ, հե­ղի­նա­կը խա­ղի ձե­ւով նկա­րագ­րեց այս հե­քիա­թին ներշնչ­ման աղ­բիւր­նե­րը, հրա­ւի­րե­լով փոք­րիկ­նե­րուն ալ մաս­նա­կից դառ­նա­լու եր­գա­խա­ղի մը ընդ­մէ­ջէն սոյն նկա­րագ­րու­թեան՝ նշմա­րե­լով գո­հու­նա­կու­թիւն մը ի­րենց աչ­քե­րուն մէջ: ­Ներ­կա­յա­ցու­մը շա­րու­նա­կո­ւե­ցաւ ե­րաժշ­տա­կան թա­տե­րագ­րու­թիւ­նով մը, ուր ըն­կե­րակ­ցող հե­քիա­թա­յին ե­ղա­նակ­նե­րը եւ տե­սե­րիզ­նե­րը՝ ներ­կա­նե­րուն կը փո­խադ­րէին հե­քիա­թին կա­խար­դու­թեան եւ հմայ­քին մէջ: ­Նաեւ՝ փոք­րիկ­նե­րուն մաս­նակ­ցու­թիւ­նը գնա­հա­տե­լի էր, երբ տե­ղի ու­նե­ցաւ մի­ջան­կեալ խաղ մը, ո­րու ըն­թաց­քին ե­րե­խա­նե­րը ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան միտ­քով եւ մե՜ծ յա­ջո­ղու­թեամբ կրցան մօ­տե­նալ հե­քիա­թին: ­Խաղ մըն էր, ո­րու ըն­թաց­քին գրե­թէ բո­լոր ներ­կայ ե­րե­խա­նե­րը զա­նա­զան գա­ղա­փար­ներ կու տա­յին ու են­թադ­րու­թիւն­ներ կ­՚ը­նէին հե­քիա­թին կեդ­րո­նա­կան նիւ­թին շուրջ. բայց այս բա­ժի­նին շքե­ղու­թիւ­նը կը գտնո­ւէր ի­րենց փո­խազ­դե­ցու­թեան մէջ: Ա­պա՝ պատ­մու­մի ըն­թաց­քին ե­րե­խա­նե­րը ու­շադ­րու­թեամբ եւ հե­տաքրք­րու­թեամբ ունկնդ­րե­ցին հե­քիա­թին ա­ռա­ջին բա­ժին­նե­րը:
­Ներ­կա­յաց­ման ա­ւար­տին՝ բո­լոր ներ­կայ գտնո­ւող ե­րե­խա­նե­րը խում­բե­րու բաժ­նո­ւե­ցան ու թա­տե­րագ­րու­թեան խա­ղե­րով եւ ըն­կե­րակ­ցող ե­ղա­նակ­նե­րով տիե­զե­րա­կան մթնո­լորտ մը ստեղ­ծե­ցին, կեն­դա­նաց­նե­լով հե­քիա­թին կա­խար­դա­կան աշ­խար­հը:
­Յա­ջոր­դած ձե­ռար­հես­տի աշ­խա­տա­նո­ցը ե­րե­խա­նե­րուն դար­ձեալ ա­ռի­թը ըն­ծա­յեց դրօշ­մե­լու ի­րենց տպա­րու­թիւն­նե­րը գե­ղե­ցիկ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րով:
Եզ­րա­փա­կե­լով՝ ե­րե­խա­նե­րուն հա­մար գիր­քը լաւ ըն­կեր մըն է, սի­րե­լի ու­ղե­կից եւ ա­ջա­կից: ­Միա­ժա­մա­նակ հա­ղոր­դակց­ման հա­ճե­լի մի­ջոց մըն է, որ ե­րե­խա­յին կ­՚ու­ղե­ւո­րէ թէ՛ ե­րե­ւա­կա­յա­կան, թէ՛ գո­յու­թիւն ու­նե­ցող աշ­խարհ­նե­րու: ­Չա­փա­հաս­նե­րը կը պար­տին այն ու­ղե­ւո­րու­թեան մղել ե­րե­խա­նե­րը ու տրա­մադ­րել բո­լոր անհրա­ժեշ­տու­թիւն­նե­րը մշա­կե­լու սէ­րը գիր­քին հան­դէպ՝ քա­ջա­լե­րե­լով ա­նոնց զար­գա­ցու­մը:
­Գիր­քը մշա­կոյթ մըն է, բայց հայ մա­նուկ­նե­րուն հա­մար հայ գրա­կա­նու­թիւ­նը եւ հայ գիր­քը այն լու­սա­ւոր կա­մուրջն է, որ ե­րե­խա­նե­րը պի­տի ու­ղե­ւո­րէ դէ­պի հա­յու­թեան ա­պա­գան: Ա­նոնց պէտք է տրո­ւին բո­լոր կա­րե­ւոր տե­ղե­կու­թիւն­ներն ու մի­ջոց­նե­րը որ­պէս­զի ըն­թեր­ցա­սէր սե­րունդ­ներ պատ­րաս­տո­ւին:
­Թող հայ օ­ճախ­նե­րը եւ հայ­կա­կան դպրոց­նե­րը լեց­նեն գրա­դա­րան­նե­րը հայ­կա­կան գիր­քե­րով ու ճիգ չխնա­յեն մօ­տեց­նե­լու հա­յե­րէն գիրքն ու հե­քիա­թը հայ մա­նու­կին: ­Հա­յե­րէն գիր­քի ու գի­րի ու­ժը միան­շա­նակ է՝ ո՛չ միայն դի­մագ­րա­ւե­լու այ­սօ­րո­ւան լուրջ մար­տահ­րա­ւէր­նե­րը, այլ ա­պա­հո­վե­լո՛ւ ու ա­ճեց­նե­լո՛ւ մեր հայ գրա­կա­նու­թիւ­նը:

ՆԵՐԿԱՅ ՄԸ