ՄԻՀՐԱՆ Ք.
Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան վեհարանի դահլիճը վերածուած է ընդարձակ ժողովասրահի, ուր մէկտեղուած են բոլոր թեմերէն ժամանած շուրջ հարիւր երեսուն ժողովականներ՝ առաջնորդներ, իրաւասու ձայնով պատգամաւորներ, միաբաններ, հրաւիրեալներ, զեկուցողներ, որոնք չորս օրերու ընթացքին լուսարձակի տակ պիտի դնեն կաթողիկոսութեան ու անոր թեմերուն քառամեակի գործունէութիւնը եւ աշխատանքի նոր ուղի պիտի ճշդեն առաջիկային համար:
Իւրաքանչիւր պատգամաւորի տրամադրութեան տակ դրուած են կաթողիկոսութեան Ազգային Կեդրոնական Վարչութեան Քաղաքական ու Կրօնական ժողովներու, ինչպէս նաեւ՝ թեմերու քառամեայ գործունէութեանց տեղեկագիրները, ծաւալուն ու անջատաբար կազմուած ու գիրքի վերածուած երեք հատորներ՝ շուրջ 500 մեծադիր էջերու հանրագումարով:
Հինգ հարիւր մեծադիր էջեր, որոնց վրայ գումարած անոնց բովանդակութիւնը բաւարար են արդէն, որ լիովին արժեւորուած համարուի անցնող քառամեակը, երբ մանաւանդ կաթողիկոսութեան բազմակողմանի գործին ծաւալն ու տարածքը եւ կենդանի շունչը թեմերէն անդին կ՚անցնին եւ ինչպէս բացուած գիրք՝ ծանօթ են բոլորի՚ն, ամբո՚ղջ հայութեան:
Շուտիկով կատարած այս գնահատումիս կը յաջորդէ անձկութիւն մը: Հինգ հարի՜ւր էջ: Ժողովի բնականոն ընթացքը եւ իբրեւ հիմքը քննարկումի՝ տեղեկագրերու ընթերցում-ներկայացումը կ՚ենթադրեն, ինչ որ կը շշմեցնէ զիս: 500 էջի ընթերցում: Մտովի կը պատկերեմ ժողովասրահը տաղտկալի ընթերցարանի վերածուած եւ յօրանջող-մրափող ժողովականներ…: Բայց վեհափառին բացման աղօթքէն ու ներածական խօսքէն ետք կը փարատի անձկութիւնս:
Մեծադիր պաստառի վրայ կենդանի խօսքով ու պատկերով կը ներկայացուի համադրուած խտացումը երիզագրուած քառամեայ գործունէութեան, որ աւելի պերճախօս է, աչքին ու ականջին աւելի հաճելի եւ մանաւանդ՝ ժամանակի խնայողութիւն:
Ահա՛ արհեստագիտութեան բարիքը: Մեզի ինչե՜ր կը պարգեւէ արհեստագիտութիւնը, յատկապէս անոր նորագոյնը՝ համաշխարհայնացած ընկերութեան առանցքը՝ համացանցը: Որքա՜ն օգտակար կրնայ ըլլալ ատիկա մեզի պէս համաշխարհայնացած, աշխարհով մէկ ցրուած ազգի համար, եթէ հայօճախները հմտօրէն օգտագործեն զայն, «armenian social media»ներու մեքենականութիւններ ստեղծեն ու գործարկեն՝ սերունդին ազգային զգացողութիւնը արթնցնելու-խթանելու նպատակով,- կ՚ըսեմ ես ինծի:
Ցուցադրուած ժապաւէնէն կը ցոլան կաթողիկոսութեան ծաւալուն ու բազմամակարդակ իրագործումները՝ տարաբնոյթ բնագաւառներու մէջ.- Կրօնական, կրթադաստիարակչական, քարոզչական, շինարարական, յարաբերական, քաղաքական, վարչարարական, Հայ Դատի հետապնդման եւ այլ մարզերու մէջ: Նշանակալից են թեմերուն տուած Վեհափառին հովուապետական այցելութիւնները, Արցախի անվտանգութեան համար ցուցաբերած զօրակցութիւնը, ամբողջ քառամեակին Սուրիոյ հայութեան տուած նեցուկը թէ՚ բարոյական եւ թէ գործնական — շօշափելի օժանդակութեանց իմաստով: Ընդհանուրին մէջ՝ քառամեայ արդիւնաւէտ գործունէութիւն, որուն ներշնչումն ու նախաձեռնութեան ոգին յայտնօրէն Վեհափառէն կը բխին, ինչպէս նաեւ՝ աշխատանքները իրմով կը սկսին եւ իրմով ալ կ՚աւարտին…:
Ժողովական նախապատրաստութիւնը կատարեալ է, ամէն բան բծախնդրօրէն նախատեսուած,- կը հաստատեմ:
Զարմանք կը պատճառէ քննարկուող հարցերուն առատութիւնը:
Լայնօրէն բացուած կարկինով մը՝ օրակարգի դրուած են ազգային, կրօնադաստիարակչական, ընկերային (նոյնիսկ քաղաքական) մեծ ու մանր զանազան խնդիրներ, որոնք այս կամ այն ձեւով կ՚առնչուին ազգին ու եկեղեցիին: Սեղանին կը դրուի մինչեւ իսկ արդի ընկերութիւնը յուզող միասեռականութեան նկատմամբ հայ եկեղեցիի դիրքորոշումը յստակացնելու անհրաժեշտութիւնը եւ այլն:
Հարցերու առատութիւնը եւ զեկուցումներու յաջորդականութիւնը երբեմն կը յոգնեցնեն ու անհամբեր կը դարձնեն զիս՝ դադարի պահերուն սպասումով: Միաժամանակ կը գիտակցիմ, որ դրուած ու քննարկուող խնդիրներուն ամբողջութիւնը կը միտի հայ եկեղեցիին ու հայրենիքի ամրացման, նորահաս սերունդը ազգին ու ազգայինին կապելու նպատակին, հայօճախները մղելու, որ վերակազմակերպուին ու կենսագործ կառոյցներով օժտուին:
Ընդհանուրին մէջ թելադրական է ժողովական պատկերը: Բոլորը՝ բարձրաստիճան եկեղեցական թէ նորօծ աբեղայ, առաջնորդ թէ պատգամաւոր կամ հրաւիրեալ, հարուստ թէ աղքատ, տարեց ու երիտասարդ, գիտնական թէ արհեստաւոր հոս հաւասար են իրարու, ժողովական նոյն կանոնին ու ժամանակացոյցին ենթակայ, նոյն իրաւունքներով ու պարտաւորութիւններով: Որքա՜ն գեղեցիկ պիտի ըլլար կեանքն ալ, եթէ ժողովական այս կարգն ու կանոնը կիրարկուէին նաեւ առօրեայի կենցաղային յարաբերութիւններու մէջ,- կը մտածեմ:
Փակումի «պահպանիչ»էն ետք, սրահէն դուրս ելլելու պահուս, ժողովակից բարեկամի մը կ՚ըսեմ.- «Այս քառօրեան Ազգային Ընդհանուր ժողով մը ըլլալէ առաջ ու վերջ թեմերուն՝ Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան կառչած ըլլալու եւ մնալու վկայութիւնն է եւ անոր հանդէպ հաւատարմութեան արտայայտութիւն…: