Ա­շա­կերտ Ք­րիս­տո­սի

Պա­րէտ քհնյ. ­Խա­չե­րեան

Կեան­քը դպրոց է եւ մար­դը ա­շա­կերտ, մին­չեւ իր կեան­քի վեր­ջին օ­րը։
Այս խո­րի­մաստ տո­ղը դա­րե­րու ճամ­բոր­դու­թիւն կա­տա­րող ու­ղե­ւոր մըն է, որ վերջ­նա­կան կա­յան չու­նի։ ­Քան­զի ան խօսք կամ գա­ղա­փար ըլ­լա­լէն ան­դին, աշ­խար­հի վրայ գո­յու­թիւն ու­նե­ցող հաս­տատ ի­րա­կա­նու­թիւն­նե­րէն եւ ան­խու­սա­փե­լի պար­տա­ւո­րու­թիւն­նե­րէն մին կը հան­դի­սա­նայ։ Ա­շա­կեր­տիլ կը նշա­նա­կէ սոր­վիլ ու պատ­րաս­տո­ւիլ նպա­տա­կի մը հա­մար։ Եւ ո­րով­հե­տեւ աշ­խար­հի վրայ ա­մէն բան յա­րա­տեւ նո­րու­թեան ու ձե­ւա­փո­խու­թեան կ’են­թար­կո­ւի, մար­դը ու­րեմն պէտք է միշտ ա­շա­կեր­տի։
­Տու­նը իւ­րա­քան­չիւր պա­տա­նիին ա­ռա­ջին ու հիմ­նա­կան դպրոցն է, իսկ ու­սու­ցի­չը՝ ծնողքն է բնա­կա­նա­բար կամ պար­տադ­րա­բար։ Այդ­տեղ զա­ւա­կը կ’ա­շա­կեր­տի իր հօր ու մօր եւ կ’ստա­նայ, ա­ւե­լի ճիշ­դը՝ պէտք է ստա­նայ ըն­տա­նե­կան դաս­տիա­րա­կու­թիւն։ Այ­սինքն յար­գանք մե­ծե­րուն, քա­ղա­քա­վար վե­րա­բեր­մունք, ճշմար­տա­խօ­սու­թիւն, կարգ ու կա­նոն ե­ւայլն։ Եւ այդ դպրո­ցը տա­րեշր­ջան չու­նի։ ­Զա­ւակ մը որ­քայն մե­ծա­նայ ու չա­փա­հաս դառ­նայ, կը շա­րու­նա­կէ մնալ իը ծնող­քին փոք­րի­կը եւ ա­շա­կեր­տը։
Այս­տեղ ծնող­քին բա­րո­յա­կան պար­տա­ւո­րու­թիւ­նը յատ­կա­պէս շեշ­տո­ւե­ցաւ, ո­րով­հե­տեւ շա­տե­րու մօտ պար­տա­կա­նու­թեան գի­տակ­ցու­թիւ­նը ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քին կը թու­լա­նայ եւ կամ ան­տար­բե­րու­թիւ­նը կը զօ­րա­նայ։ Ա­նոնք զա­ւակ­նե­րու դաս­տիա­րա­կու­թիւ­նը կը վստա­հին մեծ հայ­րի­կին ու մեծ մայ­րի­կին, խնա­մա­տար տիկ­նոջ եւ վեր­ջա­ւո­րու­թեան Աս­տու­ծոյ։
­Պա­տա­նին ա­շա­կերտ է նաեւ դպրո­ցին մէջ։ Ա­հա­ւա­սիկ այլ վայր մը, ուր նոյն փոք­րի­կը դար­ձեալ ա­շա­կեր­տի տա­րազ կը հագ­նի։ ­Հոն գի­տու­թեան ու զար­գաց­ման վայրն է։
­Մեր զա­ւակ­նե­րը կը յա­ճա­խեն դպրոց ու կը սոր­վին մի քա­նի լե­զու­ներ, պատ­մու­թիւն, թո­ւա­բա­նու­թիւն, քի­միա­գի­տու­թիւն, աշ­խար­հագ­րու­թիւն եւ այլ նիւ­թեր։ Ետ­քը հա­մալ­սա­րա­նի մա­կար­դա­կի վրայ, ա­նոնք ի­րենց մաս­նա­գի­տու­թիւ­նը կը սոր­վին ա­պա աշ­խա­տան­քի կը լծո­ւին։ Ու­րեմն ա­ռանց ա­շա­կեր­տե­լու չկայ ու­սում, վկա­յա­կան եւ աշ­խա­տանք։
Դպ­րո­ցա­կան ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նէն ետք, ե­րի­տա­սար­դը ա­շա­կերտ կը դառ­նայ իր գոր­ծին մէջ եւս։ Ա­հա­ւա­սիկ ա­շա­կեր­տե­լու յա­ջոր­դա­կան նոր հանգ­րո­ւան ու վայր մը։ Ոե­ւէ մէկ ար­հես­տի կամ ա­րո­ւես­տի եւ կամ մաս­նա­գի­տու­թեան մէջ, վկա­յեալ ե­րի­տա­սար­դը հար­կադ­րա­բար կը հե­տե­ւի փոր­ձա­ռու մար­դոց, ո­րոնց ընդ­հան­րա­պէս վար­պետ կը կո­չենք։ ­Նոր վկա­յեալ բժիշ­կը, գոր­ծո­ղու­թեան պա­րա­գա­յին նախ կը հե­տե­ւի վար­պետ բժիշ­կին։ ­Նոր հա­շո­ւա­պահ մը կը հե­տե­ւի իր վար­պե­տին։ ­Նոյնն է պա­րա­գան փաս­տա­բա­նին, օ­դա­չո­ւին եւ այլ մար­զե­րէ ներս։ ­Փոր­ձա­ռու­թիւն ձեռք ձգե­լու հա­մար պէտք է վար­պե­տին հե­տե­ւիլ։
Ա­շա­կեր­տե­լու կեան­քը գե­ղե­ցիկ է ու յի­շա­տա­կե­լի իր դէմ­քե­րով ու դէպ­քե­րով։ Այդ կեան­քը դաս­տիա­րա­կու­թեան, զար­գաց­ման ու յա­ռաջ­դի­մու­թեան որ­պէս շա­րու­նա­կու­թիւն, ու­նի նաեւ զգա­ցա­կան լուրջ ու ազ­դե­ցիկ իր պա­հը։ ­Շատ ան­գամ­ներ ա­կա­նա­տես կը դառ­նանք կամ կը լսենք, թէ ե­րի­տա­սարդ­ներ ի­րենց յա­ջո­ղու­թիւ­նը կը պար­տին ծնող­նե­րուն, ու­սու­ցիչ­նե­րուն եւ վար­պետ­նե­րուն։ Ա­ռա­ւել եւս, ա­նոնք մե­ծա­պէս ե­րախ­տա­պարտ կ’զգան ու շնոր­հա­կալ կ’ըլ­լան այդ մե­ծե­րուն հան­դէպ։ ­Կա­րե­լի չէ չա­փել կամ կշռել այս գե­ղեց­կու­թիւնն ու ապ­րու­մը։

Մար­դը ա­շա­կերտ է նաեւ Ք­րիս­տո­սի։
Այս միտ­քը վստա­հա­բար ո­մանց զար­մանք պի­տի պատ­ճա­ռէ, ու­րիշ­նե­րու նե­ղու­թիւն եւ այ­լոց ծի­ծաղ։
Երբ Ք­րիս­տո­սի ա­շա­կերտ բա­ռը կը լսենք, գրե­թէ բո­լո­րի միտ­քե­րը կ’ուղ­ղո­ւին դէ­պի պատ­մու­թիւն եւ կը կեդ­րո­նա­նան Ք­րիս­տո­սի տաս­ներ­կու ա­շա­կերտ­նե­րուն շուրջ։ Իսկ ո­մանք, ո­րոնք յա­ւե­լեալ տե­ղե­կու­թիւն ու­նին Ս. ­Գիր­քէն, պի­տի յի­շեն նաեւ եօ­թա­նա­սուն եր­կու ա­շա­կերտ­նե­րը եւ ու­րիշ­ներ։
Ք­րիս­տոս ա­ռա­քո­ւե­ցաւ աշ­խարհ մար­դը փրկե­լու հա­մար մեղ­քե­րէն։ Ու այդ նպա­տա­կը չի­րա­գոր­ծո­ւե­ցաւ միայն հրա­շա­գոր­ծու­թեամբ, այլ յա­տուկ ու­սու­ցու­մով, զոր կո­չո­ւե­ցաւ քրիս­տո­նէա­կան դաս­տիա­րա­կու­թիւն։ ­Պա­տո­ւի­րան­նե­րու ճամ­բով ժո­ղո­վուր­դին պար­կեշտ կեանք մը ապ­րե­լու խոր­հուր­դը փո­խան­ցեց։ ­Մարդ­կա­յին ու բա­րո­յա­կան ար­ժա­նիք­նե­րը վե­րա­կեն­դա­նա­ցուց։ Ան բո­լո­րին ու­սու­ցա­նեց, բայց ճամ­բու ընտ­րու­թիւ­նը ա­զատ թո­ղեց։ Բռ­նի կեր­պով հե­տե­ւորդ­ներ չու­նե­ցաւ եր­բե­ւի­ցէ։ Ու­րեմն երբ կ’ը­սո­ւի Ք­րիս­տոս ու­սու­ցա­նեց, կը նշա­նա­կէ մար­դիկ Ա­նոր ա­շա­կերտ­նե­րը դար­ձան։ Այդ պատ­ճա­ռով Ան կո­չո­ւե­ցաւ նաեւ ­Մեծ Ու­սու­ցիչ։
Ք­րիս­տոս ընտ­րեց տաս­ներ­կու ան­ձեր, որ­պէս ի­րեն ան­մի­ջա­կան օգ­նա­կան­ներ։ Ա­նոնք ա­ռա­ջին իսկ օ­րէն կո­չո­ւե­ցան ա­շա­կերտ­ներ, ո­րով­հե­տեւ Ք­րիս­տոս նախ ա­նոնց ու­սու­ցա­նեց երկ­նա­յին վար­դա­պե­տու­թիւ­նը։ Ա­ռա­ւել եւս ա­նոնց պատ­րաս­տեց, որ­պէս­զի Իր յա­րու­թե­նէն ետք ա­նոնք ստանձ­նեն եւ շա­րու­նա­կեն քրիս­տո­նէա­կան դաս­տիա­րա­կու­թիւ­նը։ Ա­ւե­լի վերջ, ա­նոնք եւս ու­նե­ցան ի­րենց ա­շա­կերտ­նե­րը թի­ւով եօ­թա­նա­սուն եր­կու։ Որ­մէ ետք ա­նոնք ու­նե­ցան ի­րենց ա­շա­կերտ­նե­րը։ Եւ այս­պէս, Ք­րիս­տո­սի ա­շա­կեր­տե­լու հա­ւատ­քը ու պատ­րաս­տո­ւե­լու կո­չու­մը դա­րեր շա­րու­նա­կո­ւե­ցաւ եւ ա­շա­կերտ­նե­րուն թի­ւը ա­ճե­ցաւ ու բազ­մա­ցաւ։
Իւ­րա­քան­չիւր մարդ ա­շա­կերտ է Ք­րիս­տո­սի։ Այս հաս­կա­ցո­ղու­թիւ­նը ու­սուց­ման կող­քին ու­նի նաեւ իր յա­րա­կից բա­ցատ­րու­թիւ­նը։
Ք­րիս­տոս մարդ ա­րա­րա­ծին կը պար­գե­ւէ ա­մե­նա­թան­կա­գին նո­ւէ­րը որ կը կո­չո­ւի կեանք։ Ո՞վ կրնայ ինք­զին­քին կեանք տալ կամ ա­պա­հո­վել։ Ոե­ւէ մէ­կը։ Եւ մարդ ա­մէն ձե­ւով զգոյշ կ’ըլ­լայ իր կեան­քին։ ­Կը հո­գայ բծախնդ­րօ­րէն որ­պէս­զի կեան­քը լաւ ըն­թա­նայ։ Ա­ռա­ւել եւս կը յու­սայ, թէ այդ­պի­սով կեան­քի տե­ւո­ղու­թիւ­նը եւս կ’եր­կա­րի։ ­Հե­տե­ւա­բար իւ­րա­քան­չիւր մարդ իր ծնուն­դով ար­դէն ա­շա­կերտ կը դառ­նայ ի­րեն հո­գի ու շունչ պար­գե­ւող Ա­րար­չին՝ Ք­րիս­տո­սի։ Ա­ռա­ւել եւս, ա­շա­կեր­տե­լով ան իր ե­րախ­տա­գի­տու­թիւ­նը կը յայտ­նէ ­Տի­րոջ։
­Մար­դու ծնուն­դէն ետք կու գայ ու­սուց­ման հանգ­րուա­նը՝ քրիս­տո­նէա­կան դաս­տիա­րա­կու­թիւ­նը։ Ս. Ա­ւե­տա­րա­նին մէջ բազ­մա­թիւ ան­գամ­ներ կը հան­դի­պինք «­Յի­սուս ժո­ղո­վուր­դին կ’ու­սու­ցա­նէր» տո­ղին։ ­Շա­տեր սոյն պատ­կե­րը կը տես­նեն կրօ­նա­կան հաս­կա­ցո­ղու­թեան սահ­ման­նե­րուն մէջ միայն։ ­Բա­ցար­ձա­կա­պէս սխալ է այս տե­սու­թիւ­նը եւ մօ­տե­ցու­մը։ Ք­րիս­տո­սի ու­սու­ցա­նած ճշմար­տա­խօ­սու­թիւ­նը, ծնող­քի հան­դէպ յար­գան­քը, ար­դա­րու­թիւ­նը, աշ­խա­տա­սի­րու­թիւ­նը, օգ­նու­թիւ­նը, նե­րո­ղամ­տու­թիւ­նը եւ այլ յատ­կա­նիշ­ներ մար­դուն նկա­րա­գի­րը կը յղկեն ու մար­դը կ’ար­ժե­ւո­րեն։ ­Հե­տե­ւա­բար ո՞ւր է կրօ­նա­կան ե­րե­սը այս յատ­կու­թիւն­նե­րուն։ ­Յի­սուս կը պա­տո­ւի­րէ չգող­նալ, ու­րի­շին ու­նե­ցա­ծին վրայ աչք չդնել, չնա­խան­ձիլ, չսպան­նել ե­ւայլն։ Եւ դար­ձեալ հարց կու տամ. ո՞ւր է կրօ­նա­կան ե­րե­սը այս պա­տո­ւի­րան­նե­րուն։ ­Չար մար­դիկ ո­րոնք գոհ են ի­րենց ըն­թաց­քէն, ինչ­պէս նաեւ փա­խուստ տա­լու հա­մար ճշմար­տու­թե­նէն, կրօ­նա­կան տա­րազ կը հագց­նեն Ք­րիս­տո­սի ու­սուց­ման ու Ա­նոր ա­շա­կերտ­նե­րուն։
Ք­րիս­տո­նէա­կան վար­դա­պե­տու­թիւ­նը աշ­խար­հա­տա­րած դպրոց մըն է, ո­րուն դռնե­րը բաց են բո­լոր ա­նոնց, ո­րոնք կը փա­փա­քին ա­շա­կեր­տիլ։ Եւ այդ դպրո­ցին հիմ­նա­կան դա­սա­գիր­քը Ս. Ա­ւե­տա­րանն է, զոր պարզ գիրք մը չէ։ Այլ Ք­րիս­տո­սի ա­շա­կերտ­նե­րէն՝ ­Մատ­թէո­սի, ­Մար­կո­սի, ­Ղու­կա­սի եւ ­Յով­հան­նէ­սի կող­մէ գրո­ւած գիրք։ ­Չորս սուր­բե­րու կող­մէ գրո­ւած ­Սուրբ գիրք, որ թարգ­մա­նո­ւե­ցաւ բազ­մա­թիւ լե­զու­նե­րու։ Եւ կրնանք հաս­տա­տել, թէ ա­մե­նա­շատ թի­ւով տպագ­րուած գիրքն է ան։
Ինչ­պէս ա­ռօ­րեայ դպրոց­նե­րուն պա­րա­գա­յին, այս դպրո­ցը եւս ու­նի իր գե­րա­գոյն նպա­տա­կը։ Ու­սու­ցում եւ պատ­րաս­տու­թիւն։ ­Մեր ­Տէ­րը Ք­րիս­տոս, տաս­ներ­կու եւ մնա­ցեալ իր բո­լոր ա­շա­կերտ­նե­րուն, այ­սինքն հա­ւա­տա­ցեալ ժո­ղո­վուր­դին ու­սու­ցա­նե­լէ ու պատ­րաս­տե­լէ ետք, ա­նոնց յա­տուկ ա­ռա­քե­լու­թեան ղրկեց պա­տո­ւի­րե­լով. «Ինչ­պէս որ ­Հայ­րը զիս ղրկեց, այն­պէս ալ ես ձեզ կը ղրկեմ։ ­Գա­ցէք եւ բո­լոր ժո­ղո­վուրդ­նե­րը ին­ծի ա­շա­կերտ դար­ձու­ցէք»։ Ու­րեմն ա­մէն մէկ ա­շա­կերտ, այս աշ­խար­հի վրայ Ք­րիս­տո­սի կող­մէ յանձ­նո­ւած ա­ռա­քե­լու­թիւն մը ու­նի։ Ինչ­պէս բժիշ­կը ու­սու­մէն ետք հի­ւանդ­ներ կը բժշկէ ու կը փրկէ, այն­պէս ալ Ք­րիս­տո­սի ա­շա­կերտ­նե­րը, քրիս­տո­նէա­կան դաս­տիա­րա­կու­թե­նէն ետք պար­տա­կա­նու­թիւն ու­նին մո­լո­րո­ւած­նե­րը գտնե­լու, չա­րե­րը դար­ձի բե­րե­լու եւ սէր տա­րա­ծե­լու։ Այլ խօս­քով, զա­նոնք դար­ձեալ Ք­րիս­տո­սի ա­շա­կերտ­նե­րը դարձ­նե­լու։
Այն պա­հէն երբ մենք մեր աչ­քե­րը կը բա­նանք, ինք­նա­բե­րա­բար Ք­րիս­տո­սի ա­շա­կերտ­նե­րը կը դառ­նանք։ ­Հարկ է սա­կայն, հաս­տատ մնալ քրիս­տո­նէա­կան դաս­տիա­րա­կու­թեան կա­նոն­նե­րուն ու շա­րու­նա­կել ­Մեծ Ու­սու­ցի­չին ա­ռա­քե­լու­թիւ­նը։