­Միշտ Ար­ցա­խի հետ (նկարներ)

­Թախ­ծոտ թէեւ, բայց հա­յա­բոյր ե­րե­կոյ մը հան­դի­սա­ցաւ Հ.Յ.Դ. «Ա­րամ ­Մա­նու­կեան» ­Կո­մի­տէի քա­րոզ­չա­կան յանձ­նա­խում­բի ու Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի Ե­րի­տա­սար­դա­կան ­Միու­թեան «Դ­րօ» խում­բի վար­չու­թեան կող­մէ կազ­մա­կեր­պո­ւած հա­ւա­քը՝ Ապ­րիլ 10ի ե­րե­կո­յեան:
Ար­ժէ­քա­ւոր տե­սաե­րի­զի գլխա­ւոր դե­րա­կա­տա­րի ապ­րում­նե­րը եւ իր զո­հո­ւած ըն­կեր­նե­րուն նո­ւի­րած խօս­քե­րը ճնշե­ցին ա­յո՜ ներ­կա­նե­րու սրտե­րուն վրայ, սա­կայն հե­րո­սա­մար­տի­կի հայ­րե­նա­սի­րա­կան զգա­ցում­նե­րուն ճամ­բով հան­դի­սաս­րա­հը ո­ղո­ղո­ւե­ցաւ այն յատ­կան­շա­կան բոյ­րով, որ մերն է միայն, հա­յու­թեան միայն կը պատ­կա­նի:
«­Միշտ Ար­ցա­խի հետ» վեր­տա­ռու­թեան հո­վա­նա­ւո­րած ե­րե­կոն էր, նո­ւի­րո­ւած 2016ի Ապ­րի­լեան քա­ռօ­րեայ պա­տե­րազ­մի ըն­թաց­քին նա­հա­տա­կո­ւած հե­րոս­նե­րուն:
Օ­րո­ւան նա­խա­գահ-հան­դի­սա­վար ընկ. ­Յա­կոբ ­Պե­տո­յեան, ձեռ­նար­կին բա­ցու­մը կա­տա­րե­լով, շեշ­տեց ատր­պէյ­ճա­նա­կան ու­ժե­րուն ի նպաստ գե­րակշ­ռող զի­նամ­թեր­քի ու մար­դու­ժի ան­հա­մա­չափ պատ­կե­րը եւ թշնա­միին գրո­հին դի­մաց հե­րո­սա­կան կե­ցո­ւածք­նե­րու դրսե­ւո­րու­մը. 1993ի ­Ղա­րա­բա­ղեան պա­տե­րազ­մի հա­կիրճ պատ­մա­կա­նը կա­տա­րե­լէ ետք, ընկ. ­Պե­տո­յեան քննար­կեց տա­րի մը ա­ռաջ տե­ղի ու­նե­ցած դէպ­քե­րը, ո­րոնք փաս­տօ­րէն ամ­բող­ջա­կան պա­տե­րազ­մի մը յատ­կա­նիշ­նե­րը ու­նէին. ը­սաւ, թէ փոքր յա­ջո­ղու­թիւն­նե­րու գի­նը շատ մեծ ե­ղաւ ա­զե­րի­նե­րուն հա­մար, մինչ քա­ռօ­րեայ պա­տե­րազ­մի զի­նա­դա­դա­րի հա­մա­ձայ­նու­թեան ա­րա­րո­ղու­թեան՝ Ս­տե­փա­նա­կեր­տը կը ներ­կա­յա­նար որ­պէս ան­կախ բա­նակ­ցող կողմ եւ այս ի­րո­ղու­թիւ­նը քա­ղա­քա­կան լուրջ յա­ռաջ­խա­ղացք մըն է, Ար­ցա­խի հիմ­նախնդ­րի հե­տա­գայ զար­գա­ցում­նե­րուն մէջ. ըն­կե­րը պա­խա­րա­կեց ­Հա­յաս­տա­նի մի քա­նի քա­ղա­քա­կան շրթնե­րէ հնչող իբր թէ խա­ղա­ղա­սի­րա­կան, բայց իս­կու­թեան մէջ պար­տո­ւո­ղա­կան ձայ­նե­րը, ո­րոնք հո­ղա­յին զի­ջում­նե­րու մա­սին կը խօ­սին, ձայ­ներ՝ ո­րոնք սա­կայն ջախ­ջա­խիչ ար­հա­մա­րան­քի ար­ժա­նա­ցան ­Հա­յաս­տա­նի վեր­ջին ընտ­րու­թիւն­նե­րուն՝ ժո­ղո­վուր­դին իսկ քո­ւէով. նկա­տի ու­նե­նա­լով քա­ռօ­րեայ պա­տե­րազ­մի մեզ ա­րա­տա­ւո­րող թե­րի­նե­րը ՝ ընկ. ­Պե­տո­յեան յայտ­նեց, թէ փա­փա­քե­լի է սրբագ­րո­ւած նկա­տել սխալ­նե­րը եւ եզ­րա­փա­կեց՝ ը­սե­լով, թէ պա­տե­րազ­մէն ետք դա­սեր պէտք է քա­ղո­ւած ու ըն­կա­լո­ւած ըլ­լան:
­Յու­զիչ ու միա­ժա­մա­նակ գօ­տեպն­դող էր «Դ­րօ» ե­րի­տա­սար­դա­կան խում­բի ըն­կեր ­Սե­ւակ ­Գա­զա­րեա­նի ու­ղեր­ձը: ­Յատ­կան­շա­կան էր ըն­կե­րոջ նշու­մը՝ երբ կ՚ ը­սէր, թէ «խրա­մատ­նե­րուն մէջ ե­րի­տա­սարդ­ներ ի­րենց կեան­քը զո­հե­ցին՝ ա­պա­ցու­ցա­նե­լով, որ հայ­րե­նի­քի զի­նո­ւո­րէն ա­ւե­լի բարձր կո­չում չկայ». ըն­կե­րը ընդգ­ծեց ար­տերկ­րի եւ հա­յաս­տա­նաբ­նակ ե­րի­տա­սար­դու­թիւ­նը ի­րա­րու կա­պող հայ­րե­նա­սի­րա­կան զգա­ցում­նե­րը եւ ար­դար խա­ղա­ղու­թեան սէ­րը, խա­ղա­ղու­թիւն մը, ո­րուն սի­րոյն Ար­ցա­խի ե­րի­տա­սարդ­նե­րը կը պայ­քա­րին ի­րենց ա­րեան գնով, ու վեր­ջա­ցուց իր խօս­քը՝ «յա­ւերժ փառք ու պա­տիւ նա­հա­տա­կո­ւած ­Հայ զի­նո­ւոր­նե­րուն» նա­խա­դա­սու­թեամբ, որ բուռն ծա­փա­հա­րու­թիւն­նե­րու ար­ժա­նա­ցաւ:
­Բեմ հրա­ւի­րո­ւե­ցաւ օ­րո­ւան զե­կու­ցա­բեր ընկ. ­Միհ­րան ­Քիւր­տօղ­լեան:
Ըն­կե­րը, մատ­նան­շե­լէ ետք Ատր­պէյ­ճա­նի նա­խա­ձեռ­նու­թեան դա­ւադ­րա­կան բնոյ­թը, շեշ­տեց, թէ այդ նա­խա­ձեռ­նու­թիւ­նը ընդ­հա­նուր պա­տե­րազմ մը շղթա­յա­զեր­ծե­լու կը մի­տէր. Ա­լիեւ իր գրա­ւը դրած ըլ­լալ կը թո­ւէր, ը­սաւ ըն­կե­րը, ­Հա­յաս­տա­նի ժո­ղո­վուր­դի բա­րո­յալք­ման վրայ նկա­տի ու­նե­նա­լով ժո­ղովր­դա­յին յու­սա­խա­բու­թիւ­նը իր իշ­խա­նա­ւոր­նե­րէն, ու այս ի­մաս­տով կը բա­ցա­ռէր ար­ժա­նի դի­մադ­րու­թեան մը դրսե­ւո­րու­մը. դի­մադ­րու­թիւ­նը սա­կայն ե­ղաւ անս­պա­սե­լի, ո­րով­հե­տեւ ամ­բողջ հա­յու­թիւ­նը մէկ բռունց­քի վե­րա­ծո­ւե­ցաւ ու ետ շպրտեց թշնա­մին. ըն­կե­րը շա­րու­նա­կեց՝ քա­ռօ­րեայ պա­տե­րազ­մի տար­բեր ե­րես­նե­րու գնա­հա­տա­կա­նը կա­տա­րե­լով, նե­րազ­գա­յին ճա­կա­տի ու մի­ջազ­գա­յին բե­մին վրայ. մի­ջազ­գա­յին ըն­տա­նի­քը ան­տար­բեր մնաց,- ը­սաւ ըն­կե­րը ու դա­տա­պար­տան­քի ոչ մէկ խօսք ու­նե­ցաւ ա­զե­րի նա­խա­յար­ձա­կին ու ա­նոր գոր­ծադ­րած վայ­րա­գու­թեանց հա­մար. իսկ հա­յու­թեան պա­րա­գա­յին պա­տե­րազ­մը հա­կա­սա­կան ու ստոր­նա­ցու­ցիչ ի­րա­կա­նու­թիւն մը մէջ­տեղ բե­րաւ՝ հայ­կա­կան վար­չա­մե­քե­նա­յին ու հայ­կա­կան բա­նա­կի վեր­նա­խա­ւի փտա­ծու­թիւ­նը, որ ի յայտ ե­կաւ հայ զի­նո­ւո­րին տրա­մադ­րո­ւած հնա­մե­նի զէն­քե­րով ու հայ­կա­կան հրա­սայ­լե­րուն մա­տա­կա­րա­րո­ւած խա­թա­րո­ւած քա­րիւ­ղով. քա­ռօ­րեան սա­կայն, ա­ւել­ցուց ըն­կե­րը, մե­զի տո­ւաւ նաեւ հպար­տու­թեան ի­րա­ւունք եւ ա­պա­գայ յաղ­թա­նա­կի մը ե­րաշ­խի­քը, բաւ է, որ վերջ­նա­կա­նա­պէս չէ­զո­քա­ցո­ւին ­Լե­ւոն ­Տէր-­Պետ­րո­սեա­նի գլխա­ւո­րու­թեամբ հնչող Ատր­պէյ­ճա­նին հո­ղեր զի­ջե­լու ա­նըն­դու­նե­լի ձայ­նե­րը, ու դար­մա­նո­ւին ­Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րու շնչա­հեղձ վի­ճա­կը եւ այս­պէս կո­չո­ւած կո­ռուպ­ցիան. ի վեր­ջոյ,- նշեց ըն­կե­րը, կա­ցու­թիւ­նը յստա­կա­ցաւ ­Հա­յաս­տա­նի խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րով, երբ քա­ղա­քա­կան դաշ­տէն դուրս վտա­րո­ւե­ցաւ ­Տէր-­Պետ­րո­սեա­նա­կան մտա­ծո­ղու­թիւ­նը, մինչ հասկ­նա­լի դար­ձաւ շա­հագրգ­ռո­ւած պե­տու­թիւն­նե­րուն հա­մար, թէ «­Հա­յուն ստա­մոք­սը պի­տի չմար­սէ ա­նո­րոշ խոս­տում­նե­րով հո­ղեր յանձ­նե­լու ա­ռա­ջար­կո­ւած պա­տա­ռը»:
­Զե­կու­ցա­բեր ըն­կե­րը, եզ­րա­կաց­նե­լով իր խօս­քը, շեշ­տեց թէ՝ Ատր­պէյ­ճա­նի թի­րա­խը միայն ­Ղա­րա­բա­ղը չէ, այլ ամ­բողջ ­Հա­յաս­տանն ու ­Հա­յու­թիւ­նը, թէ՝ Ապ­րի­լեան քա­ռօ­րեայ պա­տե­րազ­մը ան­գամ մը եւս ա­պա­ցու­ցա­նեց հա­յուն վճռա­կա­նու­թիւ­նը եւ թէ այս պա­տե­րազ­մը կա­րե­լի է բնո­րո­շել մէկ նա­խա­դա­սու­թեամբ, այն՝ թէ վճռա­կա­մու­թեան, ա­նօ­րի­նակ քա­ջու­թեան եւ հե­րո­սա­կան հայ ազ­գի միաս­նու­թեան յաղ­թա­նակն էր:
­Պա­տա­հե­ցաւ, որ այս թղթակ­ցու­թիւ­նը պատ­րաս­տո­ղը վեր­ջին մեկ­նո­ղը ըլ­լայ «Ա­րամ ­Մա­նու­կեան» ա­կում­բի նա­խաս­րա­հէն, ուր խնա­մո­ւած ու բո­վան­դա­կա­լից ե­րե­կո­յի մը ներ­կա­նե­րը ըստ սո­վո­րու­թեան բա­ւա­կան եր­կար մնա­ցած էին ձեռ­նար­կէն ետք՝ զի­րար վա­յե­լե­լով: Զ­գա­ցի սա­կայն, թէ տա­կա­ւին չմեկ­նող­ներ կա­յին: ­Վե­րա­դար­ձայ՝ քննե­լու հա­մար սրա­հը, ո­րուն լոյ­սե­րը մա­րած էին ար­դէն:
­Հոն էին բո­լորն ալ, մեր ժո­ղո­վուր­դի հին ու նոր բո­լոր հե­րոս­նե­րը:
Ս­րա­հին դու­ռը գո­ցե­ցի մեծ ու­շադ­րու­թեամբ ու ակ­նա­ծան­քով, որ­պէս­զի չխան­գա­րո­ւի հայ ժո­ղո­վուր­դին նո­ւի­րո­ւած ա­նոնց ան­զու­գա­կան լռե­լեայն եր­գը:

­Ներ­կայ մը

1 Հիւրատետր 4